شنبه, ۸ اسفند ۱۳۸۸

تولید بنزین با عدد اکتان بالا در دانشگاه تهران

محققان دانشگاه تهران، موفق به ساخت نانوزئولیتی برای افزایش بازدهی تبدیل گازوئیل سنگین به محصولات سبک‌تر و با ارزش‌تر مانند بنزین و اولفین شدند.

فرایند کراکینگ کاتالیزوری بستر سیال(FCC) یکی از پراستفاده‌ترین فرایندها برای تبدیل گازوئیل سنگین به محصولات سبک‌تر و با ارزش‌تر از قبیل بنزین و اولفین‌ است. کاتالیزور FCC معمولاً از یک نوع زئولیت (اکثراً زئولیت Y)، یک ماتریس سیلیکا، آلومینا و یا سیلیکا آلومینا، پرکننده و ماده چسباننده تشکیل می‌شود. تغییر در ویژگی‌های زئولیت و یا ماتریس آن منجر به تأثیر قابل ملاحظه‌ای در بازده محصولات می‌شود.

مهندس امین بازیاری، پژوهشگر این طرح، در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو گفت: «پژوهشی با هدف تهیه جزء فعال کاتالیزور فرایند FCC انجام دادیم تا نقایص کاتالیزور مرسوم این فرایند را مرتفع کنیم».

مهندس بازیاری، اجزای فعال کاتالیزور FCC شامل ریز ذرات زئولیت NaY با اندازه ذرات کوچکتر از ۵۰۰ نانومتر را سنتز و سپس تعویض یونی نموده‌است. همچنین از روش بخارزنی برنامه‌ریزی شده دمایی نیز برای تهیه زئولیت فوق پایدار(Y (USY بهره گرفته‌است.

دانشجوی دکتری نانوفناوری دانشگاه تهران، در پایان خاطر نشان کرد: «کاتالیزور USY به دلیل اندازه درشت‌تر حفرات آن نسبت به زئولیت Y، کراکینگ خوراک سنگین را راحت‌تر از کاتالیزورهای مرسوم انجام داده و در عین حال میزان کک آن کمتر بوده‌است. بنابراین با این روش می‌توان به کاتالیزور USY با هدف تولید بنزین با عدد اکتان بالا، کک کمتر، پایداری هیدروترمال بیشتر دست یافت».

گفتنی است که در این کار، اسیدی(فعال) کردن به صورت درجا درون راکتور انجام شده‌است. همچنین از روش‌های XRD، XRF، SEM، NH3-TPD، Atomic absorption و جذب و دفع نیتروژن برای تعیین مشخصات فیزیکی شیمیایی و از آنالیزTPO برای تعیین میزان کک کاتالیست استفاده گردیده‌است.

این نانوکاتالیزور می‌تواند در واحدهای کراکینگ کاتالیزوری، هیدروکراکینگ، آلکیلاسیون صنعت نفت استفاده شود.

جزئیات این پژوهش که با همکاری آقای نگهدار حسین‌پور و راهنمایی‌ دکتر عباسعلی خدادادی و دکتر یدالله مرتضوی انجام شده، در مجله Fuel Processing Technology(جلد ۹۰، صفحات ۱۲۳۳- ۱۲۲۶، سال ۲۰۰۹) منتشر شده‌است.