اصلاح سطح نانوذرات نقره برای برهم‌کنش با سلول‌های زیستی

محققان ترکیه‌ای با استفاده از لیگندهای زیستی موفق شدند از سمیت نانوذرات نقره بکاهند و از آنها به‌منظور هدف‌گیری سلول‌های سرطانی استفاده کنند.

محققان ترکیه‌ای با استفاده از لیگندهای زیستی موفق شدند از سمیت نانوذرات نقره
بکاهند و از آنها به‌منظور هدف‌گیری سلول‌های سرطانی استفاده کنند.

نانوذرات نقره به‌دلیل خاصیت میکروب‌کشی، کاربردها بسیاری پیدا و طرفداران بسیاری
را در حوزه‌ی نانوپزشکی به خود جلب کرده‌است. یکی از مسائل بسیار مهم در استفاده از
نانوذرات، شیمی سطح آن است که با تغییر آن می‌توان خواص نانوذرات نقره را دستخوش
تغییر کرد؛ بنابراین پژوهشگران در جستجوی پلیمرها، ماکرومولکول‌ها و لیگاندهای
زیستی هستند تا با پوشاندن سطح نانوذرات نقره به‌صورتی هدفمند از آنها استفاده کنند؛
البته پیش از این از الیگونکلئوتیدها، کربوهیدرات‌ها و پپتید‌ها برای تغییر شیمی
سطح فلزات نوبل نظیر طلا و نقره برای کاربردهای گوناگون استفاده شده‌است. اما
تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر استفاده از نانوذرات عامل‌دارشده در درمان، منتشر نشده‌است.

 

 
شمایی از یک نانوژنراتور قابل لوله‌ای شدنی که از نانومیله‌های اکسید روی
پیزوالکتریک قرار گرفته بین دو صفحه گرافنی تشکیل شده است.
 

به‌‌رغم سمی بودن نقره برای سلول‌های یوکاریوت‌ها، از دیرباز خواص شفابخش این عنصر
شناخته‌شده بوده که اکنون پژوهشگران ترکیه‌ای درصدد بهره گرفتن از این خواص در بخش
درمان و کاستن از سمیت نقره به کمک اصلاح شیمی سطح آن هستند.

یک گروه تحقیقاتی در دانشگاه یدیتپ استانبول ثابت کرد که می‌توان با عامل‌دار کردن
نانوذرات نقره از آن در هدف‌گیری سلول‌ها استفاده کرد؛ به‌طوری که سمیت این
نانوذرات نیز به شکل چشمگیری کاهش یابد. آنها همچنین نشان دادند که با استفاده از
نانوذرات نقره‌ی اصلاح‌شده با لاکتوز می‌توان به‌صورت انتخابی سلول‌های یوکاریوت‌ها
را مورد هدف قرار داد و با این کار می‌توان روش‌های درمانی یا تصویربرداری مبتنی بر
این نانوذرات را بنیاد نهاد. نانوذرات نقره دارای خواص پلازمونیک هستند و می‌توانند
نور را جذب کرده و یا آن را پراش دهند. از نور پراش‌یافته می‌توان در تصویربرداری و
از نور جذب‌شده در کشتن سلول‌های سرطانی بهره جست.

این گروه تحقیقاتی ۳ یافته‌ی اصلی دارند:

۱- زیست‌مولکول‌هایی نظیر کربوهیدرات‌ها و الیگونوکلئوتیدها‌ قادرند که خودبه‌خود
به نانوذرات نقره بچسبند و با فراهم کردن امکان ایجاد چند عامل روی نانوذرات نقره
آنها را مستعد هدف‌گیری سلول‌های متفاوتی کنند؛

۲- اتصال لیگند مناسب به نانوذره، می‌تواند به کاهش سمیت آن کمک کند؛

۳- نتایج آزمایشگاهی نشان می‌دهد که لیگندهای مبتنی بر کربوهیدرات می‌تواند در هدف‌گیری
انتخابی سلول‌های سرطانی (خواه با روش گرمایی، خواه رهاسازی) به کار رود.

گفتنی است این آزمایش‌ها باید درون بدن نیز انجام گیرد.

آخرین نتایج کار این گروه تحقیقاتی نشان می‌دهد که ۵ ساعت ابتدایی مهم‌ترین زمان
برای جذب نانوذره محسوب می‌شود. برای کاهش سمیت نانوذره، لیگندهای گلوکز، لاکتوز و
الیگونوکئوتیدها یا ترکیبی از آنها می‌تواند مؤثر باشد.