استفاده از نانولوله‌های ساخته شده از DNA در نانوپزشکی

گروهی از محققان کانادایی به پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در توسعه نانولوله‌های DNA دست یافته‌اند. این نانولوله‌ها «گلوله‌های جادویی» هستند که می‌توانند در آینده برای رسانش داروها به سلول‌های بیمار خاص به کار روند.

گروهی از محققان دانشکده شیمی دانشگاه مک‌گیل به رهبری دکتر هانادی اسلیمن به پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در توسعه نانولوله‌ها دست یافته‌اند. این نانولوله‌ها «گلوله‌های جادویی» هستند که می‌توانند در آینده برای رسانش داروها به سلول‌های بیمار خاص بهکار روند. اسلیمن توضیح می‌دهد که در این تحقیق مولکول‌های DNA از بستر زیستی خود بیرون آورده می‌شوند. بنابراین به جای اینکه بهعنوان کد ژنتیکی بهکار روند، به نوعی واحد ساختمانی برای تولید اشیای نانومقیاس کوچک تبدیل می‌شوند.

این گروه پژوهشی با استفاده از این روش اولین نانولوله‌های ساخته شده از DNA را که مولکول‌های مختلف را کپسوله کرده و حمل می‌نمایند، تولید نموده‌اند. زمانی که یک رشته خارجی DNA خاص اضافه می‌شود، این نانولوله‌ها محتوای خود را به سرعت و به صورت کامل رها می‌کنند. یکی از نانولوله‌های ساخته شده تنها چند نانومتر عرض داشته و طول آن به ۲۰۰۰۰ نانومتر می‌رسد.

تاکنون نانولوله‌های DNA تنها از طریق پیچیدن ورقه‌های دوبعدی ساخته شده از DNA و تبدیل آن به یک استوانه تولید می‌شدند. در روشی که اسلیمن و گروهش توسعه داده‌اند، امکان تولید نانولوله‌های با شکل‌های مختلف وجود داشته و همچنین این نانولوله‌ها می‌توانند دارای انتهای بسته (برای نگهداشتن مواد) یا دارای ساختار متخلخل (برای رهایش این مواد) باشند. بنابراین مواد مختلفی همچون داروها می‌توانند در حضور یک مولکول خاص رها شوند.

یکی از کاربردهای بالقوه این اکتشاف در آینده درمان سرطان است. با این حال اسلیمن می‌گوید: «ما هنوز تا درمان بیماری‌ها با استفاده از این روش فاصله زیادی داریم. این کشف تنها یک گام در این مسیر است. محققان باید یاد بگیرند که چگونه این نانوساختارهای تشکیل شده از DNA (همچون نانولوله‌ها) را گرفته و آنها را به محیط‌های زیستی برگردانند تا مشکلات مربوط به نانوپزشکی همچون دارورسانی، مهندسی بافت و حسگرها را حل کنند».

یافته‌های این گروه در ۱۴ مارس ۲۰۱۰ در مجله Nature Chemistry منتشر شده است. هزینه این تحقیق توسط انجمن ملی علوم و تحقیقات مهندسی و موسسه تحقیقات پیشرفته کانادا تأمین شده است.