نانوانفورماتیک (Nanoinformatics) علم و عمل شناسایی و تعیین اطلاعات مرتبط در حوزه علم و مهندسی نانومقیاس است.
نانوانفورماتیک؛ رویکرد تحقیقاتی نوین در حوزه فناورینانو
اصطلاح انفورماتیک (Informatics) با توجه به شرایط زمانی، جغرافیایی و زمینه استفاده، معانی مختلفی دارد. برای مثال در کشور روسیه و بخشهایی از اروپا، اصطلاح انفورماتیک بهطور کلی به علوم رایانه و بهطور خاص به برنامهنویسی رایانهای بسیار نزدیک است.
در این نوشته، تعریف محدودتری از انفورماتیک پذیرفته شده است و آن به معنی علم کاربرد نظریهها و ابزارهای محاسباتی برای جمعآوری، ذخیره، دستکاری و تعبیر و تفسیر اطلاعات دیجیتالی است.
از آنجایی که فناورینانو رشتههای مختلف علمی را تحت تاثیر قرار میدهد لذا توسعههای اخیر این فناوری در مقایسه با فناوری اطلاعات و ارتباطات و زیست انفورماتیک بسیار بحثبرانگیزتر است. برخی از پیشرفتهای بسیار مهم فناورینانو بر تجهیزات تحقیقات ابداعی و روشهای آزمایش جدید تمرکز دارند.
همچنین به خاطر مقیاس فیزیکی فناورینانو، بسیاری از تجهیزات تحقیقاتیای که در زمینه آزمایشهای نانومقیاس انجام میشوند، رایانه محور هستند.
این ابزارها، دارای سیستمهای عملیاتی داخلی، کاربردهای نرمافزاری محاسباتی و ابزارهای مدیریت دادهها هستند.
تحقیقات فناورینانو دارای دو ویژگی اساسی هستند:
سیل دادههایی که ابزارهای رایانهمحور تولید میکنند؛ و
ضرورت خودکنترلی سیستمها و عناصری که محققان امیدوار به دستکاری آنها هستند.
هم مدیریت دادهها و هم کنترل سیستمی از فعالیتهای آزمایشی یا فرایندهای صنعتی در مقیاس اندازه و زمان بوده که هر دو نیازمند سنجش حساسیت، دادههای گسترده، محاسبات پیچیده و جابجایی دقیق برای تبدیل مدلسازی مجازی به تغییر مکانیکی واقعی هستند.
بهخاطر وجود تجهیزات تحقیقاتی رایانه محور پیچیده و تولید حجم فزاینده بروندادهای دیجیتالی، نسل آتی انفورماتیک در حال توسعه است. این نسل به اصطلاح نانو انفورماتیک نام دارد.
در حال حاضر علوم نانوانفورماتیک در مراحل آغازین توسعه خود قرار دارد. ابزارهای اولیه تحقیقات نیازمند وسایلی چون سیدیها و … جهت انتقال دادهها بین تجهیزات هستند. امروزه کسب و انتقال دادهها از طریق نسل دوم تجهیزات شبکهسازی شده بین آزمایشگاههای تحقیقاتی نانومقیاس قابل انجام است. تجهیزاتی که قبلا بر سیستمها و ابزارهای داخلی مبتنی بودند امروزه بر اینترنت و تعامل ارتباطاتی اتکا دارند.
نانوانفورماتیک (Nanoinformatics)) علم و عمل شناسایی و تعیین اطلاعات مرتبط در حوزه علم و مهندسی نانومقیاس است. این علم دربرگیرنده توسعه و اجرای مکانیزمهای اثربخش برای جمعآوری، ارزشگذاری، ذخیره، تقسیم، تجزیه و تحلیل و کاربرد اطلاعات نانو است. همچنین نانوانفورماتیک دربرگیرنده بهرهبرداری از ابزارهای ارتباطات شبکهای برای آغاز و حمایت از ارتباطات کارا و اثربخش است.
برخی کاربردهای نانوانفورماتیک عبارتند از:
توسعه هوشمند و تعیین مشخصات تطبیقی نانومواد؛
طراحی و استفاده از نانوادوات و نانوسیستمهای بهینه؛ و
توسعه ابزارسازی پیشرفته و فرایندهای تولیدی؛
بهبود کشف دانش علمی کارا؛
ارتقای یادگیری از طریق کاوش دادهها (Data mining)) و تکنیکهای یادگیری ماشینی.
