یکی از مشکلات تولید ژل، کنترل نشدن فرایند تولید آن است. اخیراً پژوهشگران فرانسوی ژلی ساختهاند که دانسیتهی بسیار کمی دارد. آنها برای این کار فرایند قابل کنترلی را ارائه کردهاند. از مزایای این ژل میتوان به سبکی و پایداری آن اشاره کرد.
تولید ژلی با دانسیتهی بسیار اندک و پایداری بالا
ژلها مواد رایجی هستند که از روشهای
مختلفی به دست میآیند. مشکلی که در مسیر تولید ژلها وجود دارد، این است
که آنها ناپایدار بوده و طی یک فرایند کنترلنشده، ایجاد میشوند. اخیراً
گروهی در فرانسه، موفق شدهاند که روش کنترلشدهای را برای تولید ژلها
ارائه کنند. این گروه تحقیقاتی روی رس کلوئیدی به نام لاپونیت کار میکنند
که عمدتاً در فرایند ضخیم کردن محصولاتی نظیر پوششهای سطح، لعابهای
سرامیکی و مواد آرایشی استفاده میشود.
آنها دریافتند که این ماده تبدیل به یک مایع با دانسیتهی اندک میشود و
بدون تبدیل به دو فاز ، به شکل یک ژل پایدار باقی میماند. این ژل را میتوان
بهصورت برگشتپذیر و مستمر به درون یک ساختار صلب ریخت؛ بنابراین آن را ژل
متعادل نامگذاری کردند. چنین رفتاری قبلاً با استفاده از شبیهسازی
کامپیوتری پیشبینی شده بود؛ اما تاکنون بهصورت آزمایشگاهی مشاهده نشده
بود.
دلیل تشکیل این ژل، برهمکنش موجود میان ذرات تشکیلدهندهی آن است که در
این پروژه ذرات رس میباشد. این برهمکنش منجر به پیوندهای T شکلی در هر
ذره شده و در نهایت موجب تجمع ذرات به شکل ژل میگردد.
در این ژل، ذرات دارای انرژی بسیار کمی، در
حد حالت پایه، هستند. از آنجا که برای تشکیل ژل، ذرات پیوندهای محدودی
ایجاد میکنند، نیازی به متراکم شدن شدید نیست.
دانسیتهی این محلول بهوسیلهی تعداد پیوندهای هر ذره تعیین میشود.
ساختار این محلول، شبکهای ساده است که در آن ذرات بهصورت زنجیرهای طویل
(با دو پیوند) درآمدهاند. گاهی شاخههایی نیز در این ساختار ایجاد میشود
(پیوند سوم) که منجر به صلبتر شدن شبکه میشود.
پژوهشگران هفت سال است که روی این ژلها کار میکنند. آنها قصد داشتند که
فرایند جدا شدن فاز دارای دانسیتهی بسیار کم را مشاهده کنند و مطمئن شوند
که ژل ایجادشده، پایدار است. این ژل در طول یک سال کاملاً پایدار میشود؛
البته با تغییر در برخی از عوامل نظیر دما و مقدار نمک، میتوان این زمان
را کاهش داد.این گروه تحقیقاتی در حال بررسی شاخصهایی هستند که میتواند
این زمان را کوتاهتر کند.
از این ژل میتوان در جاهایی که لازم است ماده پایدار بوده و تجزیه نشود،
استفاده کرد؛ برای مثال میتوان از آن در باتریهای ژل الکترولیتی و
نانوکامپوزیتها استفاده کرد. از سبکی بودن این ژل میتوان در ترمیم بافت
و رهاسازی دارویی استفاده کرد.