|
محققان دانشگاه آریزونا روشی برای رسانش داروهای شیمی‌درمانی با دُز کنترل‌شده به
بافت‌های سرطانی یافته‌اند، به‌نحوی که بافت‌های سالم آسیبی نمی‌بینند.
اگر این اختراع که مبتنی بر لیپوزوم‌های روکش‌دهی شده با طلاست، موفقیت‌آمیز باشد،
می‌تواند تأثیر شیمی‌درمانی را افزایش داده و اثرات جانبی نامطلوب آن را کاهش دهد.
این تحقیق توسط مارک رومانووسکی، استادیار دانشکده مهندسی زیست‌پزشکی و همکارانش
انجام شده است. مبنای کنترل غیرمخرب رهایش داروهای شیمی‌درمانی بر کپسول‌های
نانومقیاس ساخته شده از لیپیدها قرار دارد که با لایه نازکی از طلا پوشانده
شده‌اند.
داروهای شیمی‌درمانی برخی مواقع درون کپسول‌های کوچکی به نام لیپوزوم‌ها قرار داده
می‌شوند. این کپسول‌ها از مولکول‌های دارو در برابر حمله سیستم ایمنی بدن تا رسیدن
آنها به بافت سرطانی محافظت می‌کنند. لیپوزوم‌های حامل دارو پس از قرار گرفتن در
جریان گردش خون به‌دلیل تراواتر بودن رگ‌های بافت سرطانی، در اطراف تومورها جمع
می‌شوند. سپس این کپسول‌ها شکسته و مولکول‌های دارو را درون بافت سرطانی رها
می‌کنند و بدین ترتیب سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند.
این گروه تحقیقاتی برای اینکه قابلیت هدفگیری لیپوزوم‌ها را افزایش دهند، آنها را
به مولکول‌های خاصی به نام لیگاندها متصل کردند. لیگاندها به مولکول‌های گیرنده
خاصی در سطح سلول‌ها پیوند می‌یابند. چون سلول‌های سرطانی می‌خواهند سریع‌تر از
سلول‌های عادی رشد کنند، بنابراین برای دریافت مواد مغذی بیشتر، مولکول‌های گیرنده
خاصی را به مقدار زیاد روی سطح خود تولید می‌کنند. بدین ترتیب شانس لیپوزوم‌ها برای
اتصال به سلول‌های سرطانی و رهایش دارو درون آنها افزایش می‌یابد.
با تخریب لیپوزوم‌ها، داروی درون آنها به تدریج و به شکل کنترل‌نشده رها می‌شود که
شاید برای از بین بردن سلول‌های سرطانی زیاد مفید نباشد. یک غلظت بهینه برای دارو
وجود دارد که در آن غلظت بیشترین اثر درمانی را دارد. غلظت‌های پایین‌تر از غلظت
آستانه شاید برای درمان کافی نباشند و غلظت‌های بالاتر، می‌توانند اثرات سمی روی
بدن داشته باشند.
این اختراع جدید امکان رهایش کنترل‌شده دارو با غلظت مورد نظر و در ناحیه تومور را
به پزشکان می‌دهد.
ویژگی طلا این است که می‌تواند نور مادون قرمز نزدیک را به حرارت تبدیل کند. با
قرار دادن طلا روی سطح لیپوزوم‌ها می‌توان از محرک‌هایی همچون نور برای تحریک
لیپوزوم‌ها استفاده کرد. بدین ترتیب که تابش مادون قرمز موجب گرم شدن لیپوزوم‌ها
شده و در این حالت لیپوزوم‌ها حالت نشتی پیدا می‌کنند. بدین ترتیب دارویی که درون
آنها قرار دارد آزاد شده و سلول‌ها را از بین می‌برد.
تئوری اصلی قضیه این است که با کنترل میزان تابش مادون قرمز، می‌توان مقدار داروی
خارج شده از لیپوزوم‌ها را کنترل کرد. بدین ترتیب امکان کنترل غلظت دارو در حد
بهینه ایجاد می‌شود.
|
