تولید رنگ‌های زیست‌ سازگار با استفاده از نانوآنزیم‌ها

گروهی از محققان اروپایی پروتئین‌های خاصی به‌نام آنزیم‌ها را از قارچ استخراج کرده‌اند. با وجودی که نمونه‌های انتخاب شده خیلی رنگی به‌نظر نمی‌رسند، اما می‌توانند آنزیم‌های مورد نیاز برای تولید رنگ‌های زیست‌سازگار (eco-dyes) را تولید کنند. از این مواد برای سنتز رنگ‌های مورد استفاده در رنگرزی الیاف و چرم بهره برده شده است.

دانشمندان برای رفع مشکلاتی که در زمینه صنعت رنگرزی سنتی اروپا وجود دارد،
روشی جدید و سازگار با محیط زیست برای تولید مواد رنگی پیدا کرده‌اند. از
جمله این مشکلات می‌توان به فقدان نوآوری و رقابت‌پذیری در بازار، سمیت،
آسیب‌های زیست‌محیطی و خطرات سلامتی که برای کارکنان ایجاد می‌شود، اشاره
کرد. صنعت تولید رنگ بر مواد شیمیایی و فرایندهایی استوار است که بیش از یک
قرن پیش ایجاد شده‌اند و برخی از آنها انرژی‌بر و برای کارکنان خطرناک
هستند. برای جلوگیری از وقوع واکنش‌های انفجار هنگام مخلوط کردن مواد،
فرایندها باید در دمای نزدیک دمای یخ انجام شدند که این کار به انرژی بسیار
زیادی نیاز دارد. به‌علاوه، ۱۰ تا ۱۵ درصد رنگی که در صنعت استفاده می‌شود،
در طول فرایند تولید و یا مصرف در محیط آزاد شده و خطراتی برای اُرگانیسم‌های
زنده به‌وجود می‌آورند. به‌همین دلیل اتحادیه اروپا مصرف برخی از این مواد
را ممنوع اعلام کرده است، اما برای تمام آنها جایگزین وجود ندارد.

 حال گروهی از محققان اروپایی به‌رهبری دانشگاه لووین در بلژیک و تحت پروژه‌ای به‌نام
SOPHIED که هزینه آن توسط اتحادیه اروپا تأمین شده است، پروتئین‌های خاصی به‌نام
آنزیم‌ها را از قارچ استخراج کرده‌اند. با وجودی که نمونه‌های انتخاب شده خیلی رنگی
به‌نظر نمی‌رسند، اما می‌توانند آنزیم‌های مورد نیاز برای تولید رنگ‌های زیست‌سازگار
(eco-dyes) را تولید کنند. از این مواد برای سنتز رنگ‌های مورد استفاده در رنگرزی
الیاف و چرم بهره برده شده است.

اِستلّه اِنائود از موسسه میکروبیولوژی کاربردی زمین و زندگی در دانشگاه لووین می‌گوید:
«ما از قبل می‌دانستیم که طیف کاملی از رنگ ها در قارچ‌ها وجود دارد و آنزیم‌ها می‌توانند
در طول فرایند remediation (حذف آلاینده‌ها با استفاده از متابولیسم میکرواُرگانیسم‌ها)
ترکیبات رنگی جدیدی تولید کنند. اما نمی‌دانستیم که آیا می‌توان از این ترکیبات به‌عنوان
رنگ‌های نساجی استفاده کرد، زیرا این رنگ‌ها باید ویژگی‌ها و عملکردهای شیمیایی
خاصی داشته باشند که در طبیعت یافت نمی‌شود. سوال این بود که آیا می‌توان از این
آنزیم‌ها روی یک بسترغیرطبیعی استفاده کرد؟ ما دریافتیم که جواب این سوال مثبت است».

این رنگ‌های جدید می‌توانند به‌صورت مستقیم به الیاف پلی‌آمید، پشم یا ابریشم وصل
شوند و در نتیجه نیازی به استفاده از ماده شیمیایی دیگری که می‌تواند آلودگی ایجاد
کند، وجود ندارد. به‌علاوه، برای جدا کردن رنگ‌های تولیدشده از پروتئین‌ها از ذرات
سیلیکا استفاده شده است و این ذرات هیچگونه سمیتی برای بدن ایجاد نمی‌کنند.