ثبت دستاورد پژوهشگران لرستانی در اداره‌ی اختراعات آمریکا

پژوهشگران گروه شیمی دانشگاه لرستان، موفق به ثبت اختراعی با عنوان «تولید نانوکامپوزیت تثبیت‌کننده‌ بافت‌های بیولوژیک»، با شماره ثبت US 2011/0124040 A1 در اداره‌ی ثبت اختراعات آمریکا (USPTO) شدند. لازم به ذکر است که تخریب بافت در هنگام استفاده از این نانوکامپوزیت به حداقل می‌رسد.

دکتر ناهید سرلک، عضو هیئت علمی گروه شیمی دانشگاه لرستان، در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد فناوری نانو گفت: «در این تحقیق طی انجام چندین مرحله فرآیندهای شیمیایی، توانستیم نانوذرات اسمیوم را در سطح نانولوله‌های کربنی چنددیواره‌ی عامل‌دار شده، کپسوله کنیم، سپس این ترکیب را به‌عنوان یک تثبیت‌کننده‌ی جدید در تثبیت بافت گیاه جهت تصویربرداری SEM به‌کار ببریم. مشاهده‌ی تصاویر SEM برای دو نمونه‌ی بافت گیاهی تثبیت شده با استفاده از محلول ۱درصد OsO4 و نانوکامپوزیت به‌دست آمده، به‌وضوح نشان می‌دهد بزرگ‌نمایی تصاویر در نمونه‌ی تثبیت شده با نانوکامپوزیت، چندین برابر افزایش می‌یابد، همچنین تخریب بافت گیاه نسبت به حالت معمول (استفاده از محلول ۱درصد OsO4 برای تثبیت بافت گیاهی) بسیار کاهش می‌یابد. بدین ترتیب می‌توان این نانوکامپوزیت کاملاً جدید را جایگزین محلول ۱درصد OsO4برای تثبیت بافت‌های زنده اعم از گیاهی و جانوری نمود».

OsO4 بافری شده، یکی از مهم‌ترین تثبیت‌کننده‌ها برای تثبیت بافت‌های مختلف است. OsO4 به‌عنوان یک عامل رنگ‌آمیزی در آزمون TEM برای کنتراست تصویر و همچنین به‌عنوان جایگزین پوشش‌دهی در آزمون SEM به‌کار می‌رود. این ترکیب، یک فلز سنگین را به طور مستقیم وارد غشاهای سلولی می‌کند و نشر بالایی از الکترون ثانویه را بدون نیاز به پوشش غشاء با یک لایه‌ی فلزی که باعث مبهم و کدر شدن جزئیات غشای سلول می‌شود، ایجاد می‌کند.

دکتر سرلک در ادامه افزود: «ارایه چنین کاربردی (تثبیت بافت گیاه با استفاده از این نانوکامپوزیت)، کاملا نوآورانه است و استفاده از این نانوکامپوزیت برای تثبیت بافت‌های بیولوژیک در مطالعات TEM و SEM منجر به مطالعه‌ی بهتر و دقیق‌تر بافت‌های مختلف گیاهی و جانوری می‌گردد و دامنه‌ی تحقیقات در این زمینه هر چه بیشتر گسترش می‌یابد».

او در خصوص تجاری کردن طرح فوق گفت: «با در اختیار داشتن مواد اولیه و یک آزمایشگاه مجهز به تجهیزات مورد نیاز مانند TEM و SEMمی‌توان این محصول را به صورت انبوه، تولید نمود».

این پژوهش که در قالب پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد آقای مصطفی کریمی در دانشگاه لرستان با راهنمایی دکتر ناهید سرلک انجام شده‌است، موفق به اخذ تاییدیه از موسسه تحقیقات آفات و بیماری‌های گیاهی وزارت جهاد کشاورزی نیز شده‌است.

دکتر سرلک با بیان این مطلب که۸۰% هزینه‌ی ثبت اختراع در USPTO توسط بخش حمایت از مالکیت فکری ستاد فناوری نانو پرداخت شده ‌است، افزود: «به نظر من حمایت‌های ستاد نانو از ثبت اختراع بسیار مفید و موثر است. ثبت اختراع به‌خصوص در سطح بین‌المللی یک فرآیند زمان‌بر و پر هزینه است. بنابراین ستاد نانو با حمایت‌های مالی و با معرفی وکلای مجرب، ثبت اختراع را در یک مسیر قانونی و قابل اطمینان قرار می‌دهد که باعث ایجاد اطمینان خاطر محققان و کوتاه شدن مسیر ثبت اختراع می‌شود. امیدوارم این حمایت‌ها همچنان ادامه یابد که این مهم به‌طور قطع به تلاش‌های ارزنده پژوهشگران و مبتکران گرانقدر کشور عزیزمان برای نو‌آوری در زمینه‌های مختلف علمی شتاب بیشتری می‌بخشد».

شایان ذکر است، ثبت اختراع، حق تولید یک ایده را به‌طور انحصاری به مخترع اعطا می‌کند، بنابراین مخترع می‌تواند از تولید ایده‌اش توسط دیگران ممانعت کرده یا در ازای پیشنهاد مالی مطلوبی اجازه تولید ایده‌اش (License) را به دیگران انتقال دهد.

گفتنی است، شرایط پتنت شدن یک اختراع در کشورهای مختلف، بسته به قوانین اداره‌ی ثبت اختراع هر کشور متفاوت است، اما ۴ شرط اصلی در تمامی این کشورها مورد توجه است:

• جدید بودن (Novelty)؛

• دارا بودن گام ابتکاری (Inventive Step)؛

• کاربرد صنعتی داشتن (Industrial Patentability)؛

• افشای اختراع (Disclosure of invention).

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه‌ی ثبت اختراع می‌توانید به شماره ۱۵۸ماهنامه فناوری نانو مراجعه کنید.