استفاده از فناوری نانو برای تشخیص گاز اتانول

محققان دانشگاه تهران و دانشگاه تربیت معلم شهید رجایی توانستند با سنتز نانوساختار اکسید روی-اکسید قلع ‏به نانوحسگرهایی برای‌شناسایی گاز اتانول دست پیدا کنند.‏

‎محققان دانشگاه تهران و دانشگاه تربیت معلم شهید رجایی توانستند با سنتز نانوساختار اکسید روی-اکسید قلع ‏به نانوحسگرهایی برای‌شناسایی گاز اتانول دست پیدا کنند.‏

 

گاز اتانول به عنوان یک گاز سمی و اشتعال‌زا شناخته می‌شود و تاکنون حسگرهای متعددی برای تشخیص آن ‏تولید شده است که استفاده از اکسیدهای فلزی در حسگرها از توجهات ویژهای برخوردار است. اما به علت ‏انتخاب‌پذیری نامناسب آن و زمان پایداری زیاد از معایبی نیز برخوردار است. برای بهبود این معایب، تلاش‌های ‏متعددی از جمله همراه کردن این اکسید‌های فلزی با عناصر دیگر، صورت گرفته است.

 

ساختار اکسید روی-‏اکسید قلع (‏ZnO-SnO2‎‏) به علت دارا بودن دامنه تغییرات هدایتی وسیع و حساس به حضور گاز از توجه ‏ویژه‌ای در این بین برخوردار است.‏ این پژوهشگران با‌شناسایی ساختار اکسید روی-اکسید قلع و بهره جستن از فناوری نانو، نانوحسگرهایی تولید ‏کردند که نسبت به گاز اتانولِ محیط حساس بوده و انتخاب پذیری بالایی نسبت به این گاز دارند.

 

این ‏نانوساختار تاکنون به روش‌های متفاوت و نسبتا سخت‌تری سنتز می‌شد، به همین منظور محققان با مطالعاتی که ‏بر روی سنتز این نانوساختار داشتند، توانستند نانوساختار ‏ZnO-SnO2‎‏ را به روش ساده‌ترِ رسوب دهی سنتز ‏کنند.‏

 

این محققان با آزمایشاتی که بر روی نانوحسگر سنتز شده انجام دادند به نتایج مطلوبی نیز رسیدند. نتایج این ‏کار تحقیقاتی نشان داد که افزودن ‏Zn2+‎‏ به ساختار ‏SnO2‎‏ باعث بهبود ساختار، مورفولوژی و رفتار حسگری ‏SnO2‎‏ شده است. بر همین اساس این نانوحسگر نسبت به اتانول در مقایسه با مونوکسید کربن و متانول موجود ‏در محیط از حساسیت و انتخاب‌پذیری بالاتری برخوردار است.

 

همچنین پیش‌بینی شد که حضور یون ‏Zn2+‎‏ در ‏ساختار نانوحسگر باعثِ پاسخ سریع و بهتر نانوحسگر می‌شود. علت این امر را نیز ایجاد دو مرکز فعال با ‏ویژگی‌های متفاوت اکسایش-کاهشی و اسید-بازی پیش بینی کردند.‏

 

نتایج این کار تحقیقاتی که به‌وسیله‌ی خانم مهندس سحر همتی، با همکاری دکتر یدالله مرتضوی و دکتر ‏عباس علی خدادادی از دانشگاه تهران و دکتر اعظم انارکی فیروز از دانشگاه تربیت معلم شهید رجایی صورت ‏گرفته است؛ در مجله ‏Sensors and Actuators B: Chemical‏ (شماره ۱، جلد ۱۶۱، ‏سپتامبر سال ۲۰۱۱) منتشر شده است. علاقمندان می‌توانند متن مقاله را در صفحات ۱۲۹۸ الی ۱۳۰۳ همین شماره ‏مشاهده نمایند.‏ ‎
 

‎ ‎ ‎ ‎‎