ارائه روشی ایمن برای وارد کردن ژن به سلول

محققان ژاپنی صفحات نازک نانومقیاسی ساخته‌اند که می‌توان دی‌ان‌ای را روی آن قرار داد و از آن برای وارد کردن ژن به سلول‌ها استفاده کرد. از آنجایی که در این روش از مواد حیوانی استفاده نمی‌شود ایمنی آن بالاتر از روش‌های رایج است.

یک تیم تحقیقات بین المللی موفق شده است نانوفیلم‌هایی تولید کند که با استفاده از آن می‌توان ژن‌ها را به‌درون سلول‌ها تزریق کرد. از این فیلم می‌توان برای درمان دیابت و بیماری‌های خونی استفاده کرد. در این روش نانوفیلم‌ها به‌نحوی طراحی شده‌اند که می‌توانند ژن‌های از پیش تعیین شده را با کارایی بالا به سلول میزبان منتقل کنند. رهبر این پروژه کینگمین جی از مرکز بین المللی نانومهندسی مواد است. در این پروژه محققانی از موسسه ملی علم مواد نیز مشارکت داشتند.

روش‌های متداول برای وارد کردن ژن‌ها به‌درون سلول معمولا مبتنی بر محلول بوده یا از زیرلایه‌ای جامد استفاده می‌شود. در راهبرد دوم، یعنی استفاده از زیرلایه حالت جامد، دی‌ان‌ای را به سطح یک جامد چسبانده و در نهایت سطح را به سلول هدف می‌چسبانند.

در این پروژه جدید محققان تلاش داشتند یک سطح جدید برای این کار بسازند به‌طوری که از آن برای انجام فرآیند انتقال ژن استفاده کنند. به‌طور کلی روش‌های مبتنی بر حالت جامد برای دانشمندان جذابیت بیشتری نسبت به روش‌های مبتنی بر محلول دارد دلیل آن هم کارایی بالاتر این راهبرد است. با استفاده از راهبرد حالت جامد می‌توان انواع مختلف دی‌ان‌ای را به‌درون سلول‌ها وارد کرد. همچنین از این راهبرد می‌توان برای آنالیز سیستماتیک تاثیر ژن روی علمکرد سلول استفاده کرد.

تاکنون از یک ماتریکس بین سلولی به‌نام فیبرونکتین، که یک پروتئین حیوانی است، به‌عنوان زیرلایه برای این راهبرد استفاده می‌شد. اما این روش برای استفاده در بخش‌های بالینی مشکل ساز است زیرا سلول‌هایی که انتقال ژن در آنها انجام شده محتوی مواد حیوانی هستند که این موضوع از نقطه نظر ایمنی یک نگرانی بزرگ قلمداد می‌شود.

در این پروژه محققان نانوصفحاتی ساختند که روی آنها برآمدگی‌های بسیار کوچکی وجود داشت. در ساخت این فیلم‌ها از مواد سیلیکای معدنی استفاده شده است و هیچ ماده حیوانی در آن وجود ندارد. نتایج این پژوهش نشان داد که اگر دی‌ان‌ای روی این فیلم تثبت شود با کارایی بسیار بالا وارد سلول می‌شود. از آنجایی که این صفحه عاری از مواد حیوانی است بنابراین روشی کاملا ایمن قلمداد می‌شود.

از این روش می‌توان در ژن درمانی استفاده کرد. نتایج این پروژه در نشریه Chemical Communications به چاپ رسیده است.