زیست‌حسگرهایی با قابلیت شناسایی تک جهش ژنتیکی در دانشگاه اصفهان با موفقیت ساخته شدند. این طرح در ساخت کیت‌های تشخیص بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های جهش ژنتیکی، در صنایع آزمایشگاهی و تجهیزات بیمارستانی کاربرد دارد.
ساخت زیست‌حسگر بیماری‌های ژنتیکی در دانشگاه اصفهان
|
زیست‌حسگرهایی با قابلیت شناسایی تک جهش ژنتیکی در دانشگاه اصفهان با موفقیت ساخته شدند. این طرح در ساخت کیت‌های تشخیص بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های جهش ژنتیکی، در صنایع آزمایشگاهی و تجهیزات بیمارستانی کاربرد دارد.
گاهی تنها جهش در یک توالی ژن می تواند سبب بیماری گردد. جهش ژنتیکی سبب تغییر ساختار پروتئین ساخته شده توسط ژن و گاهی حذف آن شده و در نتیجه سبب اختلال در پدیده‌های زیستی بدن می‌گردد. از این دسته بیماری‌ها می‌توان به کم خونی داسی شکل، هموفیلی, تالاسمی, آلزایمر و فنیل کتونر اشاره کرد.
این کار تحقیقاتی توسط دکتر لاله عنایتی آهنگر و دکتر مسعود آیت الهی مهرجردی در دانشگاه اصفهان انجام گرفته است. آهنگر در رابطه با هدف این پژوهش بیان کرد: «هدف اولیه این طرح ساخت زیست‌حسگری جهت شناسایی تک جهش ژنتیکی با دقت بالا بوده است تا در تشخیص مشکلات اختلال در پدیده‌های زیستی کمک شایانی کند.» در ادامه آهنگر با تاکید بر این نکته که این کار قابلیت تجاری شدن دارد و می‌توان در ساخت زیست حسگرها و کیت‌های تشخیص بیماری از این روش بهره جست، در باره‌ی مراحل انجام این تحقیق افزود: «در مرحله اول به یافتن ترکیب الکتروفعال مناسبی که دارای قابلیت پیوند کووالانسی به DNA باشد، پرداخته شد. مرحله بعدی انتخاب بیماری و یافتن توالی مناسبی از ژن ویروس مولد این بیماری بود. در ادامه الکترود نانومتخلخل طلا ساخته و بهینه سازی شد و پس از آن با ساخت زیست حسگر به بررسی رفتار آن نسبت به تک ناجوری‌های متفاوت پرداخته شد.»
از ویژگی‌های این کار می‌توان به استفاده از الکترود نانومتخلخل طلای ساخته شده به روش ارائه شده در این پژوهش و اتصال کووالانسی فروسن به انتهای تک رشته DNA ردیاب اشاره کرد. همچنین آهنگر در پاسخ به این سؤال که کدام ویژگی این پژوهش با استفاده از فناوری نانو به دست آمده است، گفت: «استفاده ازخاصیت نانومواد در الکتروشیمی علاوه برایجاد خاصیت الکتروکاتالیزوری می‌تواند با افزایش سطح، حساسیت اندازه‌گیری را افزایش دهد، در زیست حسگر ساخته شده در این تحقیق با استفاده از سطح نانومتخلخل طلا و افزایش سطح موثر زیست حسگر، حساسیت آنرا افزایش دادیم و دقت شناسایی زیست حسگر نیز بهبود یافت.»
به گفته دکتر آهنگر زیست‌حسگر ساخته شده در این پژوهش، با اعمال اصلاحات و تغییراتی برای آنالیز نمونه DNA خون افراد بیمار استفاده شده و نتایج کار در حال طی کردن مراحل ثبت اختراع است. همچنین با استفاده از خاصیت نانومتخلخل بودن سطح الکترود طلا در این طرح علاوه بر بهبود حساسیت زیست‌حسگرهای ساخته شده با استفاده از خاصیت انتقال بار در دو رشته DNA، به دلیل اتصال کووالانسی عامل تولید کننده سیگنال به انتهای DNA، دقت شناسایی تک ناجوری در دو رشته DNA بهبود یافت و دقت شناسایی بیماری‌های ژنتیکی و سایر بیماری‌ها افزایش پیدا نمود.
نتایج این کار تحقیقاتی در مجله Biosensors and Bioelectronics (جلد ۳۸، شماره ۱، اکتبر-دسامبر سال ۲۰۱۲) منتشر شده است. علاقمندان می‌توانند متن این مقاله را در صفحات ۲۵۷ الی ۲۵۲ همین شماره مشاهده نمایند. |
