پژوهشگران ایرانی در مطالعاتی بر روی نانوبیوسرامیک‌های شیشه زیست فعال و هیدروکسی آپاتیت مشتق از استخوان حیوان، موفق به دستیابی به قابلیت افزایش زیستایی و تکثیر سلول‌های بنیادی مغز استخوان انسان شدند.
تکثیر سلول‌های بنیادی مغز استخوان به کمک نانوبیوسرامیک‌ها
پژوهشگران ایرانی در مطالعاتی بر روی نانوبیوسرامیک‌های شیشه زیست فعال (ترکیب ۶۳S) و هیدروکسی آپاتیت مشتق از استخوان حیوان، موفق به دستیابی به قابلیت افزایش زیستایی و تکثیر سلول‌های بنیادی مغز استخوان انسان شدند. بیوسرامیک‌های ترمیم‌کننده استخوان مصرف نسبتاً بالایی در دندانپزشکی و ارتوپدی دارند.
در سال‌های اخیر، بیوسرامیک‌ها از جمله مواد‌زیستی هستند که به علت ویژگی‌های خاص خود مورد توجه دانشمندان و محققان قرار گرفته است. شیشه زیست فعال و هیدروکسی آپاتیت‌ها نیز از آن دسته‌اند که ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن‌ها باعث شده است تا مطالعات بیشتری بر روی این مواد در مورد استفاده به عنوان ترمیم‌کننده‌ها، صورت گیرد.
دکتر علی دوست محمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد، هدف این تحقیقات را ارزیابی سمیت و فعالیت زیستی نانوبیوسرامیک‌های شیشه زیست فعال (ترکیب ۶۳S) و هیدروکسی آپاتیت مشتق از استخوان حیوان در تماس با سلول‌های بنیادی مغز استخوان انسان، بیان کرد و گفت: «در این پژوهش دو ترکیب نانوبیوسرامیکی شیشه زیست فعال و هیدروکسی آپاتیت طبیعی ساخته شدند و سمیت سلولی آن‌ها در تماس با سلول‌های بنیادی مغز استخوان انسان بررسی و ارزیابی شد. نتایج حاکی از عدم سمیت و فراتر از آن، قابلیت این مواد در افزایش زیستایی و تکثیر سلول‌های بنیادی مغز استخوان انسان بود.»
وی ادامه داد: «برای انجام تحقیقات مورد نظر مراحل این گونه پیش گرفته شده است که نانوذرات شیشه زیستی به روش سل-ژل ساخته شد و نانوهیدروکسی آپاتیت طبیعی از دیافیز استخوان ران گاو بالغ استحصال گردید. سپس زیستایی و تکثیرپذیری سلول‌های بنیادی مغز استخوان انسان در تماس با نانوبیوسرامیک‌ها ارزیابی و مقایسه شد.»
فعالیت زیستی بالای نانوذرات به گونه‌ای که حتی در زمان‌های کم و مقادیر زیاد نیز تأثیر سمی و کشنده بر روی سلول‌های بنیادی نداشته و در برخی مقادیر رشد و تکثیر بیشتر سلول‌ها نسبت به نمونه کنترل را نیز به همراه داشته است. این زیست فعالی ارتقا یافته، ناشی از سطح ویژه بسیار بالای نانوذرات بیوسرامیکی است.
بیوسرامیک‌های ترمیم‌کننده استخوان مصرف نسبتاً بالایی در دندانپزشکی و ارتوپدی دارند. نتایج این پژوهش نشان داد که نانوذرات این مواد، تأثیری به مراتب بیشتر در ترمیم و التیام نواقص استخوانی خواهد داشت. در صورت تکمیل آزمون‌های نهایی، عرضه تجاری این محصولات بخش مهمی از نیاز جامعه پزشکی را برطرف خواهد نمود.
به گفته دوست محمدی آزمون‌های تکمیلی در راستای تجاری‌سازی این مواد در دست انجام بوده و ساخت و ارزیابی ترکیبات نوین این دست از نانوبیوسرامیک‌ها با خصوصیات منحصربفرد از مراحل بعدی این پژوهش است.
نتایج این کار تحقیقاتی که به دست دکتر علی دوست محمدی و همکاران وی صورت گرفته است، در مجله
Biomedical papers of the Medical Faculty of the University Palacký, Olomouc, Czechoslovakia منتشر شده است.
