پژوهشگران دانشگاه امیرکبیر موفق به اصلاح یک نوع غشای تجاری در پیل‌های سوختی با استفاده از نانولوله‌ها شدند.
اصلاح غشای تجاری نفیون به دست محققان ایرانی
پژوهشگران دانشگاه امیرکبیر موفق به اصلاح یک نوع غشای تجاری در پیل‌های سوختی با استفاده از نانولوله‌ها شدند. همچنین در این تحقیقات، این غشای نانوکامپوزیتی جدید به عنوان الکترولیت در پیل‌های سوختی متانولی مورد بررسی قرار گرفته است.
در این پژوهش به منظور اصلاح معایب غشای تجاری نفیون در پیل‌های سوختی شامل عبورپذیری سوخت بالا، رسانایی کم پروتون و دمای عملکردی پائین، از نانولوله اصلاح شده با هیستیدین استفاده شده و همچنین خواص این غشای نانوکامپوزیتی جدید به عنوان الکترولیت در پیل‌های سوختی متانولی مورد بررسی قرار گرفته است.
مهسا سادات عسگری فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشته مهندسی شیمی از دانشگاه صنعتی امیرکبیر در این باره گفت: «در این پژوهش برای ساخت این غشا در ابتدا سطح نانولوله به وسیله هیستیدین عاملگذاری شد. در این حالت بر روی سطح نانولوله گروه‌های آزول قرار می‌گیرد. در ادامه محلول نفیون با نانولوله اصلاح شده مخلوط شده در پتری دیش‌های شیشه‌ای ریخته شد و بعد از خشک شدن در آون، غشای نانوکامپوزیت به دست آمد. سپس هدایت پروتونی، نفوذپذیری متانولی، ظرفیت تبادل یونی و عملکرد الکتروشیمیایی این غشا را بررسی و با غشای تجاری نفیون مقایسه کردیم.»
نوآوری این پروژه استفاده از هیستیدین برای عاملگذاری و اصلاح ساختار نانولوله چند‌دیواره است. هیستیدین آمینواسیدی است که دارای گروه‌های کربوکسیلیک اسید، آمین و آزول است. استفاده از نانولوله اصلاح شده با هیستیدین علاوه‌بر اینکه باعث ایجاد برهمکنش مناسب بین گروه آزول اسید آمینه و یون‌های پروتون و بهبود عملکرد پیل‌های سوختی به خصوص در دماهای بالا می‌شود، ماهیت زیست سازگار هیستیدین پتانسیل بالایی برای این نوع غشا در محیط‌های بیولوژیکی فراهم می‌کند.
وی افزود: «نکته قابل تامل این غشا افزایش چگالی توان تولیدی از مولد الکتروشیمیایی در غلظت‌های بالای متانول و عبور پذیری بالای پروتون نسبت به غشای تجاری نفیون مخصوصاً در دماهای بالاست که دستاورد بسیار مهمی در حوزه عملکرد پیل‌های سوختی است. از آنجا که در غشاهای تجاری با تبخیر آب در دماهای بالا سازوکار انتقال پروتون دچار اختلال می‌شود و بازده و عملکرد این پیل‌های سوختی کاهش می‌یابد، استفاده از سازوکار گراتوس در غشای طراحی شده در این پروژه به کمک گروه‌های عاملی آزول سبب بهبود بازده پیل مخصوصاً در دماهای بالا شده است. همچنین از دیگر مزایای غشای طراحی شده می‌توان به عبور پذیری پایین متانول و توان تولیدی بالای آن نسبت به دیگر غشاهای تجاری مورد استفاده در بازار اشاره کرد.»
عسگری با ابراز امیدواری از امکان تجاری‌سازی این نانو غشای تولیدی، ادامه کار تحقیقاتی خود را معطوف به مدلسازی عملکرد غشای طراحی دانست.
غشای نانوکامپوزیتی ساخته شده در این پروژه به عنوان الکترولیت پیل سوختی متانولی مورد بررسی قرار گرفته است. پیل سوختی متانولی به دلیل چگالی قدرت بالا، دما و فشار عملکرد پایین جایگزین مناسبی برای باتری‌هاهستند و در تلفن‌های همراه، رایانه‌های کیفی و همین طور به عنوان مولدهای برق در وسایل اندازه‌گیری، وسایل سنجش‌گر و انواع حس‌گرها در دستگاه‌های کنترل ترافیک و تعیین وضع آب و هوا قابل استفاده است.
نتایج این کار تحقیقاتی که به دست مهسا سادات عسگری و همکاران وی صورت گرفته است، در مجله
International Journal of Hydrogen Energy (جلد ۳۸، شماره ۱۴، ۱۰ ماه می سال ۲۰۱۳، صفحات ۵۸۹۴ الی ۵۹۰۲) منتشر شده است.
