بروجرد: استفاده از ترکیبات گیاهی در ساخت آزمایشگاهی نوعی نانوداروی ضدسرطان

پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، با استفاده از ترکیبات گیاهی موفق به ساخت نوعی نانوداروی درمان سرطان شده‌اند. این نانودارو که در مقیاس آزمایشگاهی ساخته و بررسی شده است، در کاهش اندازه‌ی تومورهای سرطانی پستان در نمونه‌های حیوانی عملکرد موفقی داشت

با توجه به شیوع روز افزون بیماری سرطان در دنیا و مشکلات مربوط به درمان این بیماری، ابداع روش‌های جدید درمانی امری ضروری است. فراوانی تحقیقات موجود در زمینه‌ی استفاده از ترکیبات مختلف به ویژه ترکیبات گیاهی و همچنین استفاده از نانوفناوری پزشکی جهت درمان این بیماری بیانگر اهمیت این مسأله است.
به گفته‌ی امیر قریب، آرتمیزینین (Artemisinin) یکی از اجزای مؤثره‌ی گیاه آرتمیزیا آنوا (Artemisia annua) است. این ماده در حضور آهن و ترانسفرین، سمیت بیشتری بر روی سلول‌های سرطانی دارد.
وی در ادامه افزود: «در این تحقیق نانولیپوزوم‌های مغناطیسی هدفدار، حاوی آرتمیزینین و هولوترانسفرین تهیه شد و سپس کارایی ضد سرطانی آن بر روی سلول‌های سرطان پستان رده MCF-7 (در شرایط برون تن ) و نیز روی موش‌های مبتلا به سرطان پستان (در شرایط درون تن) مورد بررسی قرار گرفت.»
طبق نتایج حاصل شده، هدفدار نمودن نانولیپوزوم‌ها با نانوذرات مغناطیسی آهن می‌تواند دارو رسانی را به محل تومور تسهیل نماید. همچنین کارایی مواد دارویی محصور شده، در از بین بردن تومور پستان در حیوانات مورد مطالعه ده‌ها بار افزایش یافته است.
به گفته‌ی این محقق، در این کار، نانولیپوزوم‌های مغناطیسی حاوی آرتمیزینین و ترانسفرین با روش اکستروژن تهیه گردید و برخی از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن‌ها بررسی شد. در ادامه به کمک روش MTT، اثرات سمی نانولیپوزوم‌های تهیه شده در شرایط برون تن بر روی سلول‌های سرطانی MCF-7 مورد مطالعه قرار گرفت. در بخش بعدی مطالعات از بافت توموری موش‌های BALB/c مبتلا به تومور پستان، تکه‌های یکنواختی جدا شد و به صورت زیر جلدی به موش‌های ماده پیوند زده شد. سپس در حضور آهن ربا، که در محل تومورهای ایجاد شده قرار داده شده بود، اثرات مهاری نانولیپوزوم‌های تهیه شده بر رشد تومورها مورد مطالعه قرار گرفت.
قریب در توضیح تکمیلی نتایج عنوان کرد: «در حضور میدان مغناطیسی، دو ساعت بعد از تزریق نانولیپوزوم‌های مغناطیسی حاوی دارو، مقدار حضور آرتمیزینین و ترانسفرین در تومور به ترتیب ۱۰ و ۵/۵ برابر، در مقایسه با گروه تیمار شده با شکل آزاد این داروها افزایش یافت. همچنین به دلیل اعمال میدان مغناطیسی، حجم تومور در موش‌های مورد مطالعه طی ۱۵ روز کاهش قابل توجهی یافت. نتایج بیانگر این است که نانولیپوزوم‌های مغناطیسی حاوی آرتمیزینین و ترانسفرین به دلیل هدف گیری کارا می‌توانند انتخاب مناسبی برای درمان هدفدار این سرطان باشند. البته آزمایشات تکمیلی و کلنیکی نیاز است تا بتوان محصول مذکور را به عنوان یک نانوداروی جدید مؤثر در درمان سرطان پستان معرفی نمود.»
این تحقیقات حاصل تلاش‌های امیر قریب، دکتر زهره فائزی زاده- اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، دکتر سید علیرضا مصباح نمین- عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس و دکتر رامین سراوانی- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان است. نتایج این کار در مجله‌ی PHARMACOGNOSY MAGAZINE (جلد ۱۱، شماره ۴۲، سال ۲۰۱۵، صفحات ۱۱۷ تا ۱۲۲) به چاپ رسیده است.