محققان دانشگاه شهید باهنر کرمان در تحقیقات خود به بررسی عوامل مؤثر بر ایجاد نانوپوششی پرداختهاند که در حوزههای مختلف از جمله پزشکی، زیستی، الکترومکانیک، صنایع شیمیایی و هوافضا کاربرد دارد. در این طرح تلاش میشود تا دانش فنی تولید این نانوپوشش به کمک یکی
همکاری دانشگاه شهید باهنر کرمان و شرکتی داخلی جهت دستیابی به دانش فنی ایجاد پوششهای نانوساختار
یکی از پوششهایی که امروزه توجه خاصی به آن شده و کاربرد آن رو به افزایش است، پوشش تانتالوم (Ta) است. این ماده از دیرباز به عنوان مادهی پزشکی در ارتوپدی مورد استفاده قرار گرفته است. از دیگر کاربردهای این فلز میتوان به زمینههایی چون نیمههادیها، خازنها، سیستمهای الکترومکانیکی، دستگاهها و ابزارآلات مورد استفاده در صنایع شیمیایی و نظامی اشاره کرد.
به گفتهی مرتضی نیک روش، مجری طرح، در این طرح هدف اصلی ایجاد نانوپوشش تانتالوم با خواص فیزیکی و مکانیکی مناسب است.
وی در ادامه افزود: «این طرح تلاش میکند دانش فنی تولید این دسته از نانوپوششها را به روش کند و پاش مغناطیسی به دست دهد. ایجاد و تحلیل ریزساختار و خواص مکانیکی فیلم نازک تانتالوم نانوساختار به روش کند و پاش سه قطبی مغناطیسی به منظور دستیابی به شرایط بهینه، تعیین عوامل مؤثر و چگونگی تأثیر آنها در خواص نهایی فیلم تولید شده از مهمترین موضوعات مورد بررسی در این پژوهش است.»
به گفتهی این محقق، در بسیاری از کاربردهای تانتالوم، این فلز به شکل فیلم نازک لایه نشانی شده بر روی سطح مورد استفاده قرار میگیرد. لذا با دستیابی به دانش فنی تولید این دسته از فیلمهای نازک، میتوان از آنها جهت کاربردهای مختلف از جمله بیولوژیک و الکترونیک استفاده نمود. همچنین خواص مکانیکی این فیلم از جمله مقاومت در برابر سایش سبب میشود تا بتوان در مواردی که نیاز به مقاومت سایشی بالا باشد، از این فیلم به عنوان پوشش مقاوم در برابر سایش استفاده نمود.
تانتالوم و آلیاژهای آن از خواص مطلوبی همچون نقطهی ذوب بالا، مقاومت به خوردگی بالا، دیرگدازی، خاصیت دیالکتریکی، شکل پذیری بالا در عین سختی زیاد، استحکام دمای بالا و زیست سازگاری مناسب نیز برخوردارند.
نیک روش در خصوص مزیتهای روش مورد استفاده در این طرح(روش کند و پاش مغناطیسی) عنوان کرد: «این روش یکی از روشهای مناسب تولید و ایجاد پوشش به صورت اتم به اتم، در مقیاس آزمایشگاهی و صنعتی است که به کمک آن میتوان به ضخامتهایی از محدودهی نانو تا میکرون دست یافت. علاوه بر این، همانطور که نتایج آزمایشگاهی این طرح نشان داده، با دستیابی به پوششی با ساختار نانو، مقاومت به سایش و سختی افزایش چشمگیری مییابد و در عین حال چسبندگی و انعطافپذیری بسیار مناسب پوشش نیز حاصل میگردد.»
این طرح در قالب پایاننامه دکترای مرتضی نیک روش به راهنمایی دکتر غلامحسین اکبری از دانشگاه شهید باهنر کرمان و با همکاری شرکت پلاسما فناور امین در حال انجام است. این پایاننامه در ستاد توسعهی فناوری نانو تحت عنوان پایاننامهی مورد نیاز صنعت به تأیید رسیده است. آیین نامهی حمایت از پایان نامههای مورد نیاز صنعت در سایت www.nano.ir/hrdc موجود است.
به گفتهی مرتضی نیک روش، مجری طرح، در این طرح هدف اصلی ایجاد نانوپوشش تانتالوم با خواص فیزیکی و مکانیکی مناسب است.
وی در ادامه افزود: «این طرح تلاش میکند دانش فنی تولید این دسته از نانوپوششها را به روش کند و پاش مغناطیسی به دست دهد. ایجاد و تحلیل ریزساختار و خواص مکانیکی فیلم نازک تانتالوم نانوساختار به روش کند و پاش سه قطبی مغناطیسی به منظور دستیابی به شرایط بهینه، تعیین عوامل مؤثر و چگونگی تأثیر آنها در خواص نهایی فیلم تولید شده از مهمترین موضوعات مورد بررسی در این پژوهش است.»
به گفتهی این محقق، در بسیاری از کاربردهای تانتالوم، این فلز به شکل فیلم نازک لایه نشانی شده بر روی سطح مورد استفاده قرار میگیرد. لذا با دستیابی به دانش فنی تولید این دسته از فیلمهای نازک، میتوان از آنها جهت کاربردهای مختلف از جمله بیولوژیک و الکترونیک استفاده نمود. همچنین خواص مکانیکی این فیلم از جمله مقاومت در برابر سایش سبب میشود تا بتوان در مواردی که نیاز به مقاومت سایشی بالا باشد، از این فیلم به عنوان پوشش مقاوم در برابر سایش استفاده نمود.
تانتالوم و آلیاژهای آن از خواص مطلوبی همچون نقطهی ذوب بالا، مقاومت به خوردگی بالا، دیرگدازی، خاصیت دیالکتریکی، شکل پذیری بالا در عین سختی زیاد، استحکام دمای بالا و زیست سازگاری مناسب نیز برخوردارند.
نیک روش در خصوص مزیتهای روش مورد استفاده در این طرح(روش کند و پاش مغناطیسی) عنوان کرد: «این روش یکی از روشهای مناسب تولید و ایجاد پوشش به صورت اتم به اتم، در مقیاس آزمایشگاهی و صنعتی است که به کمک آن میتوان به ضخامتهایی از محدودهی نانو تا میکرون دست یافت. علاوه بر این، همانطور که نتایج آزمایشگاهی این طرح نشان داده، با دستیابی به پوششی با ساختار نانو، مقاومت به سایش و سختی افزایش چشمگیری مییابد و در عین حال چسبندگی و انعطافپذیری بسیار مناسب پوشش نیز حاصل میگردد.»
این طرح در قالب پایاننامه دکترای مرتضی نیک روش به راهنمایی دکتر غلامحسین اکبری از دانشگاه شهید باهنر کرمان و با همکاری شرکت پلاسما فناور امین در حال انجام است. این پایاننامه در ستاد توسعهی فناوری نانو تحت عنوان پایاننامهی مورد نیاز صنعت به تأیید رسیده است. آیین نامهی حمایت از پایان نامههای مورد نیاز صنعت در سایت www.nano.ir/hrdc موجود است.