در دومین هم‌اندیشی صاحب نظران فناوری نانوپزشکی سه پنل با موضوعات سرمایه‌های انسانی، ایمنی و تجاری سازی در حوزه نانوفناوری پزشکی٬ با حضور متخصصان و صاحب نظران مرتبط مورد بحث قرار گرفت. در این گزارش خلاصه‌ای از مهم‌ترین موارد بیان شده تشریح شده است.
خلاصه مباحث مطرح شده در دومین هم‌اندیشی نانوپزشکی
نخستین پنل با موضوع «سرمایه‌های انسانی در فناوری نانوپزشکی» با حضور دکتر پورمند؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر رمضانی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دکتر سرکار؛ دبیر ستاد توسعه فناوری نانو و دکتر رضایت؛ مدیر کارگروه توسعه منابع انسانی ستاد نانو به عنوان اعضا پنل برگزار شد.
در این پنل دکتر رضایت، به تشریح طرح حمایت از منابع انسانی از سوی ستاد توسعه فناوری نانو پرداخت و پس از آن شرکت کنندگان به بیان نیازها، مشکلات و نقطه نظراتشان در این خصوص پرداختند.
از جمله مهم‌ترین مسائل مطرح شده از سوی حاضران می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
• نبود تجهیزات آزمایشگاهی متمرکز برای پژوهشگران در حوزه نانوپزشکی در دانشگاه‌ها
• توسعه گرایش‌های تخصص نانو در مقاطع تحصیلات تکمیلی
• نبود واحد درسی تخصصی فناوری نانو در حوزه علوم پزشکی از جمله ژنتیک
• ارتقاء و پیشبرد تحقیقات و رسیدن به محصول
• به کارگیری صحیح از ظرفیت سرمایه‌های انسانی توانمند و ایجاد شغل
• ایجاد مراکز تحقیقاتی فناوری‌نانو برای توسعه کارهای پژوهشی و محصولات
• جهت‌دهی به رشته های مرتبط با فناوری نانو
• تخصیص درصدی از درآمد فروش تجهیزات و محصولات به کارهای پژوهشی دانشجویان
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو مسئله اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی را اینگونه تحلیل کرد که دانشگاه‌ها به جای تربیت نیروی صرفا “دانا” که تنها با تئوری آشنا هستند ولی توانمندی عملی ندارند، باید بتوانند نیروی “توانا” تربیت کنند. از سوی دیگر، صنعت باید به گونه ای ارتقا یابد که به جای نیروی کارگری، به نیروی متخصص نیاز داشته باشد.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو خاطر نشان کرد: «دانشجویان و نیروی انسانی متخصص باید بدانند داشتن ایده کسب و کار یک چیز الزامی برای آنهاست٬ باید بتوانند برای خود ایجاد کسب و کار کنند. در مجموع با تلاش‌ها و حرکت‌های روبه جلوی چند سال اخیر در راستای ایجاد و تاسیس شرکت‌های دانش بنیان امیدواریم با توسعه این شرکت‌ها ظرفیتی برای جذب و اشتغال نیروهای انسانی ایجاد شود.»
دکتر سرکار همچنین در خصوص تجهیز و تاسیس آزمایشگاه‌های تخصصی نانو در دانشگاه‌ها نیز افزود: «ستاد توسعه فناوری نانو همانند تاسیس و تجهیز آزمایشگاه‌های دانش‌آموزی، توانایی این را دارد که با تامین ۷۰ درصد هزینه از سوی ستاد نانو این فرایند را برای آزمایشگاه‌های دانشگاه‌های متقاضی انجام دهد.»
شایان ذکراست دبیر ستادتوسعه فناوری نانو در این هم‌اندیشی از آغاز به کار آزمایشگاه‌های آموزشی تخصصی دانشجویان در تعدادی از دانشگاه‌ها با همکاری شبکه آزمایشگاهی و کارگروه توسعه منابع انسانی ستاد نانو در اوایل مهرماه سال ۹۵ خبر داد.
پنل«ایمنی در فناوری نانو پزشکی و استانداردهای آن» نیز با حضور دکترقاضی خوانساری، رییس کمیته ایمنی ستاد نانو، دکتر نادرمنش عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، دکتر کوهی عضوهئیت علمی دانشگاه تهران و دکتر بیت اللهی، رییس کمیته استاندارد نانو به عنوان اعضای پنل در دومین هم‌اندیشی صاحب نظران فناوری نانوپزشکی برگزار شد.
دکتر بیت‌الهی در ابتدای این پنل به خلاصه‌ای از مباحث در خصوص ایمنی در فناوری نانو از جمله ضرورت ایمنی، ارکان ایمنی و فعالیت‌های ملی و بین‌المللی انجام شده در این خصوص در کشور پرداخت.
به گفته دکتر بیت‌اللهی، تمامی فناوری‌ها جنبه‌های مثبت و جنبه‌های محدود کننده‌ای دارند که از جنبه‌های مثبت به طور بهینه و حداکثری بایستی بهره برد و در کنار آن جنبه‌های محدودکننده و ایمنی را به طور دقیق درنظر داشت.
رییس کمیته استاندارد فناوری نانو افزود: «در حال حاضر «تعین روش‌های جدید برای تعیین ایمنی و سلامت مواد و محصولات»، «استانداردها و پروتکل‌های جدید برای ارزیابی اثرات زیست محیطی نانو مواد» و «تدوین توافق نامه‌های پذیرفته شده جهانی برای تست سمیت نانو مواد و میزان حد مجاز این مواد» سه مسئله اساسی و مهم در نانو ایمنی است که در دنیا به آن پرداخته و توجه بسیاری می‌شود.»
به گفته دکتر بیت‌اللهی ایران در زمینه تدوین و همکاری در تعریف استانداردهای ایمنی در عرصه بین‌المللی نانو فعالیت خوبی دارد و تا کنون توانسته سه استاندارد بین‌المللی در ISO منتشرکند و همچنین سه استاندارد دیگر نیز در مرحله تدوین دارد.
گفتنی است، در حال حاضر ۳۹ استاندارد ملی در حوزه فناوری نانو نیز منتشر شده. همچنین از دیگر اقدامات کمیته استاندارد و ایمنی ستاد توسعه فناوری نانو می‌توان به ایجاد کمیته فناوری نانو سازمان غذا و دارو، کمیته فناوری نانو وزارت جهاد کشاورزی و کمیته فناوری نانو سازمان دامپزشکی اشاره نمود.
از جمله مهم‌ترین مسائل مطرح شده از سوی حاضران در این پنل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• تدوین دستورالعمل‌های ایمنی برای آزمایشگاه‌های نانو دانشگاه‌ها
• آموزش مسائل ایمنی به دانشجویان در حوزه فناوری نانو و نانو پزشکی
• مباحث مرتبط با ایمنی نانو مواد در داروها
• ایمنی نانوذرات نقره
• دز سمیت در نانو مواد مختلف
• تولید کیت‌های تشخیصی جهت تشخیص سمیت مواد
دکتر بیت اللهی در پاسخ به مسائل ایمنی در آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها گفت: «یکی از مهم‌ترین معضلات کار آزمایشگاهی در دانشگاه‌ها بحث ایمنی است. دانشجویان بایستی قبل از ورود به آزمایشگاه و آغاز کار آزمایشگاهی با موارد ایمنی کاملا آشنا شوند. در همین راستا ستاد توسعه فناوری نانو نرم افزاری تدوین کرده است با عنوان ایمنی از سری نرم افزارهای میلیاردیوم که این مسائل در آن به دانشجویان و پژوهشگران به طور دقیق آموزش داده شده است. همچنین در این خصوص شبکه ایمنی کارگاه‌های آموزشی را به درخواست دانشگاه‌ها و شرکت‌ها برگزار می‌کند.»
دکتر قاضی خوانساری نیز در پاسخ به سمیت مواد افزود: «تمامی مواد سمی‌اند و هیچ ماده غیر سمی وجود ندارد، پارامتری که سمی و غیرسمی بودن را در مواد مشخص می‌کند مقدار است که برای مواد مختلف این مقدار استاندارد خاص خود را دارد، به این مسئله باید در سمیت توجه شود.»
دکنر اسدی فرد، مدیر کارگروه صنعت و بازار ستاد توسعه فناوری نانو نیز در پنل سوم با موضوع «تجاری‌سازی در حوزه فناوری نانو پزشکی» به وضعیت توسعه صنعتی و تجاری سازی فناوری نانو، معرفی برنامه طرح‌های نوآورانه و موسسه خدمات فناوری تا بازار(کریدور) پرداخت.
به گفته دکتر اسدی فرد، در برنامه طرح‌های نوآورانه (پروتوتایپ) فناوران به کمک کارشناسان ستاد توسعه فناوری نانو می‌توانند هرچه بهتر مدل کسب و کار خود را ترسیم و با صنایع مرتبط با کارشان ارتباط برقرار کنند.
از جمله مهم‌ترین مسایل مطرح شده در این پنل مشکلات موجود برای محصولات دارویی جهت ورود به بازار و نبود مدل کسب و کار مناسب در این حوزه بوده که در این خصوص دکتر جعفری موسس و مدیر شرکت دارویی اکسیر نانو سینا برخی تجربیات خودرا در این مسیر برای حاضران بیان نمود.
دکتر عطار، مدیر عامل شرکت تحقیقاتی مهندسی توفیق دارو نیز به عنوان یکی دیگر از اعضای این پنل در پایان تصریح کرد: «در دنیای کسب و کار امروز بایستی به کشش بازار توجه شود و براساس نیاز و کشش بازار باید کارهای تحقیقاتی و فناورانه را پیش برد. در این مسیر ستاد توسعه فناوری نانو مطمئنا می‌تواند نقشه راه مناسبی برای فناوران و پژوهشگران تدوین نماید.»
گفتنی است دومین هم‌اندیشی صاحب نظران نانوفناوری پزشکی با بررسی سه موضوع کلیدی سرمایه‌های انسانی، ایمنی و تجاری سازی در حوزه نانوفناوری پزشکی چهارشنبه پنجم اسفندماه در محل فرهنگستان علوم پزشکی برگزارشد.
