دانشگاه صنعتی امیرکبیر: امکان ترمیم زخم‌های دیابتی با استفاده از پوشش نانویی

محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر با همکاری محققی از دانشگاه علوم پزشکی تهران با تولید یک پوشش نانویی تلاش کردند بهبود زخم‌های دیابتی را سرعت بخشند. این پوشش‌های متشکل از نانوالیاف را می‌توان به‌منظور درمان انواع زخم‌های پوستی از جمله زخم‌های ناشی از سوختگی و

دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که بسیاری از افراد جامعه به آن مبتلا هستند. پیش‌بینی می‌شود تعداد مبتلایان به این بیماری از ۱۷۱ میلیون نفر در سال ۲۰۱۰ به ۳۶۶ میلیون نفر در سال ۲۰۳۰ خواهد رسید. یکی پیامدهای ابتلا به این بیماری عدم بهبود یا روند بسیار کند بهبود زخم‌هاست. غلظت بالای گلوکز مانع از پیشرفت مراحل مختلف فرایند بهبود و ترمیم زخم می‌گردد. ازاین‌رو معرفی روش‌هایی که بتوان به‌وسیله‌ی آن‌ها روند ترمیم زخم را تسریع کرد، یکی از اقدامات ضروری در جهت پیشگیری از وخامت شرایط جسمی بیمار است.
دکتر عادله قلی پور کنعانی تولید پوشش‌های پلیمری متشکل از نانوالیاف جهت تسریع روند درمانی زخم را به‌عنوان اهداف دنبال شده در این طرح معرفی نمود.
استفاده از این پوشش نانویی علاوه بر افزایش سرعت ترمیم زخم‌ها، کاهش هزینه‌ی ترمیم زخم‌ها به دلیل چند منظوره بودن این پوشش‌ها را نیز به دنبال خواهد داشت.
این محقق ضمن تشریح خصوصیات یک پوشش ایده آل، خواص برجسته‌ی این پوشش تولید شده در این طرح و نحوه‌ی عملکرد آن را بدین شرح بیان نمود: «پوشش‌های مناسب برای ترمیم زخم باید دارای خصوصیاتی از قبیل ضد میکروب بودن و تخلخل باشد. پوشش‌های نانویی به دلیل تخلخل بالا به‌راحتی می‌توانند چرک، خون و عفونت را از روی زخم خارج کنند. همین امر موجب مرطوب شدن پوشش و عدم چسبندگی پانسمان بر روی زخم و تنفس پذیر بودن پانسمان را موجب می‌گردد. از طرفی پلیمر به کار رفته در تولید این پوشش، پلیمر کیتوسان است که علاوه بر دارا بودن ویژگی ضدمیکروبی، به دلیل شباهت ساختار شیمیایی‌اش به کلاژن موجود در بافت‌های طبیعی وقتی به شکل نانوالیاف بر روی بافت آسیب‌دیده قرار می‌گیرد، شرایط ماتریس خارج سلولی طبیعی را برای زخم شبیه‌سازی می‌کند. بدین ترتیب فیبروپلاست به‌سرعت از طریق ایجاد سیگنال‌های بیوشیمیایی به ناحیه‌ی زخم جذب شده و ترمیم با سرعت بالاتری اتفاق می‌افتد.»
قلی پور کنعانی در ادامه به بیان مراحل تولید و ارزیابی این پوشش‌های نانویی پرداخت و گفت: «در مرحله‌ی اول پلیمرهای موردنظر (کیتوسان، پلی ونیل الکل و پلی کاپرولاکتون) تهیه شده و محلول همگن از مخلوط دو و سه‌جزئی از پلیمرهای نامبرده تولید شد. در مرحله‌ی بعد، پارامترهای فرایند الکتروریسی تعیین شده و داربست‌های نانولیفی بی بافت تولید شد. سپس آزمون‌های SEM، FTIR، DCS، تخلخل سنجی و استحکام سنجی بر روی پوشش حاصل شده انجام شد و در نهایت از این پوشش جهت ترمیم زخم ایجاد شده بر روی بدن موش صحرایی مورد استفاده قرار گرفت.»
نتایج حاصل نشان‌دهنده‌ی اثر فوق‌العاده مناسب پوشش‌های نانویی در ترمیم زخم‌های دیابتی بوده است، به‌طوری‌که پس از گذشت بیست روز زخم‌هایی که با پوشش نانویی پانسمان شده بودند به‌طور کامل ترمیم شدند.
لازم به ذکر است، از طرح حاضر دو اختراع با عنوان‌های « تولید زخم بندهای نانولیفی مخلوط کیتوسان-پلی وینیل الکل به‌منظور ترمیم زخم‌های برشی تمام عمق» به شماره‌ی ثبت ۷۳۳۸۴ و « تولید وب‌های نانولیفی چندلایه از کیتوسان و پلی کاپرولاکتان به‌منظور افزایش خواص مکانیکی وب و کاربرد آن در ترمیم زخم‌های برشی و سوختگی» به شماره‌ی ثبت ۷۳۳۹۱ به ثبت رسیده است.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر عادله قلی پور کنعانی- محقق دوره‌ی پسادکترای دانشگاه صنعتی امیرکبیر- دکتر سید هژیر بهرامی- عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر- و دکتر شهرام ربانی- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران- است. نتایج این کار در مجله‌یIET Nanobiotechnology (جلد ۱۰، شماره‌ی ۱، سال ۲۰۱۶، صفحات ۱ تا ۷) به چاپ رسیده است.