تبریز: امکان ترمیم پوست آسیب‌دیده به کمک نانوالیاف جدید

محققان دانشگاه پیام نور مرکز تبریز تلاش کرده‌اند با تولید نانوالیافی چند جزئی، پوست‌های آسیب‌دیده را ترمیم کنند. این پژوهش که در مقیاس آزمایشگاهی انجام شده است می‌تواند در ترمیم استخوان و بافت‌های عصبی نیز به کار گرفته شود.

نیاز به جایگزینی و یا ترمیم بافت‌ها و ارگان‌های آسیب‌دیده هر روز محسوس‌تر می‌شود. ازاین‌رو در دهه‌های اخیر، تلاش‌های تحقیقاتی گسترده‌ای در زمینهٔ طراحی و گسترش بیومواد جهت نیل به اهداف مذکور صورت پذیرفته است. یکی از ملزومات اولیه‌ در مهندسی بافت، طراحی و ساخت داربست‌هاست. داربست‌ها ساختاری مصنوعی هستند که سلول‌ها درون آن‌ها کشت می‌شود. این ساختارها قادر به تقلید و حمایت از ساختار بافت سه‌بعدی هستند. ساختار داربست‌ها باید تا حد امکان به بافت منطقه‌ی کاشت شبیه باشند. بدین ترتیب بازسازی و بهبود بافت صدمه‌دیده از لحاظ کیفی و کمی افزایش می‌یابد.
دکتر بخشعلی معصومی ضمن تأکید بر خواص مهم داربست‌ها به تشریح اهداف این طرح پرداخت و گفت: «نانوالیاف پلیمری که دارای خواص زیست سازگاری، زیست‌ تخریب‌ پذیری، مکانیکی و رئولوژیکی مناسب باشند می‌توانند به‌عنوان داربست مورد استفاده قرار بگیرند. در این راستا هدف از انجام این طرح سنتز و ارزیابی یک داربست جدید جهت ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده‌ی پوست بوده است.»
وی خاطرنشان کرد:‌ «داربست‌های سنتز شده در این طرح علاوه بر خواص گفته‌شده، دارای رسانایی الکتریکی نیز است؛ این موضوع سبب می‌شود این داربست‌ها در مقایسه با داربست‌های نارسانا عملکرد بهتری در مهندسی بافت‌هایی نظیر پوست، عصبی و استخوان که نیازمند سیگنال‌های الکتریکی هستند داشته باشند.»

در این طرح پژوهشی، سیستم پلیمری متشکل از پلی‌استرهای آلیفاتیک، پلی آنیلین و پلی کاپرولاکتون به‌منظور ساخت داربست‌های ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده‌ی پوستی معرفی ‌شده است. خلل و فرج موجود در این سیستم پلیمری به‌صورت نسبی محیط خارج سلولی را شبیه‌سازی می‌کند.»
معصومی در خصوص تهیه و ارزیابی این داربست‌ها گفت: «در مرحله‌ی اول پلی‌استر پرشاخه سنتز شد و با استفاده از آنترانیلیک اسید عامل دار گردید. سپس پلی آنیلین از این پلی‌استر رشد داده شد. در گام بعد، مخلوط پلیمر سنتز شده با پلی کاپرولاکتون، با استفاده از دستگاه الکتروریسی به نانوالیاف تبدیل شد. در نهایت خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی نانوالیاف سنتز شده بررسی شده و قابل‌استفاده بودن آن‌ها در مهندسی بافت پوست مورد ارزیابی قرار گرفت.»
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر بخشعلی معصومی – عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور مرکز تبریز- رعنا سروری و مهدی جای مند- دانشجویان مقطع دکترای این دانشگاه- است. نتایج این کار در مجله‌ی RCS Advances (جلد ۶، شماره‌ی ۲۳، سال ۲۰۱۶، صفحات ۱۹۴۳۷ تا ۱۹۴۵۱) به چاپ رسیده است.