امکان به کارگیری فناوری نانو در صنایع هوایی

محققان دانشگاه‌های تبریز و صنعتی سهند با بهره‌گیری از نانوذرات در ساختار پوشش‌های بدنه‌ی هواپیما موفق شدند پوشش‌های رادارگریز تولید کنند. این پوشش‌های آزمایشگاهی می‌توانند در صنایع هواپیماسازی کاربرد داشته باشند.

رادارگریزی به عمل پنهان شدن یا گریختن از دید رادار و وسایل آشکارساز گفته می‌شود. رادارگریزی بیش از اینکه یک تکنولوژی باشد، یک مفهوم است که گستره‌ی وسیعی از تکنولوژی‌ها و ویژگی‌های طراحی را در بر می‌گیرد. مفهوم رادارگریزی چیز جدیدی نیست. اولین بار در جنگ جهانی دوم زیردریایی‌ها از روکش‌های ویژه‌ای بر روی پریسکوپ های خود استفاده کردند تا از دید رادارها بگریزند. خواص رادارگریزی در پوشش‌ها با حضور ذرات جاذب امواج ایجاد می‌شوند. امروزه با ورود فناوری نانو به این حوزه از تکنولوژی، خواص پوشش‌های جاذب امواج بهینه شده و بازدهی جذب آن‌ها افزایش یافته است.
مهندس کریم اصولی بستان‌آباد، مجری طرح، هدف از اجرای این طرح را استفاده از نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن و الیاف کربنی در جهت سنتز یک پوشش جاذب امواج راداری عنوان نمود.
روش به کار گرفته شده در این پژوهش جهت سنتز پوشش‌های جاذب رادار یک روش ساده و کم‌هزینه بوده است. به‌علاوه پوشش سنتز شده از کارایی بالایی برای جذب امواج راداری برخوردار است.
وی با اشاره به اکسید آهن مغناطیسی افزود:‌ «اکسید آهن مغناطیسی یا همان مگنتیت یکی از مواد فرومغناطیس با خاصیت مغناطش نسبتاً بالاست که خواص عالی در جذب امواج الکترومغناطیسی از خود بروز می‌دهد. در این پژوهش از این ماده در ابعاد نانومتری جهت ایجاد لایه‌های نازک بر روی زیر لایه‌های الیاف کربن استفاده شده است. لازم به ذکر است استفاده از این ذرات در ابعاد نانومتری موجب افرایش قابل توجه در قدرت جذب این ذرات نسبت ذرات میکرومتری می‌گردد.»
اصولی تصریح کرد: «در طرح حاضر ابتدا نانوذرات مگنتیت با استفاده از روش شیمیایی سنتز شد. در ادامه این نانوذرات با استفاده از روش الکتروفورتیک بر روی الیاف کربن فعال شده پوشش داده شد. پارامترهای فرایند سنتز همچون دما و غلظت مواد اولیه و پارامترهای فرایند پوشش دهی از قبیل تناوب و زمان رسوب‌دهی به‌منظور بهینه‌سازی فرایند مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت به‌منظور اندازه‌گیری میزان جذب امواج الکترومغناطیس از آنالیزگر شبکه برداری استفاده شد.»
بر اساس نتایج به‌دست‌آمده بیشترین تلفات این پوشش نانوکامپوزیتی در ضخامت ۱/۷ میلی‌متر، برابر با ۱۱- دسی‌بل در فرکانس ۱۰/۳۷ و ۱۱/۴ گیگاهرتز بوده است.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های مهندس کریم اصولی بستان‌آباد و احسان حسین زاده- دانش‌آموختگان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز- دکتر حسین آقاجانی- عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز- حسین ملکی- دانش‌آموخته‌ی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی سهند تبریز- و محمدصادق شاکری- دانشجوی مقطع دکترای پژوهشگاه مواد و انرژی- است. نتایج این کار در مجله‌ی Materials and Manufacturing Processes (جلد ۳۱، سال ۲۰۱۶، صفحات ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۶) به چاپ رسیده است.