محققان دانشگاه اصفهان با استخراج و استفاده از عصاره‌ی گیاه سرخدار خواص ضد سرطانی نانوذرات طلا را بهبود بخشیدند. از این نانوذرات آزمایشگاهی می‌توان جهت درمان و تشخیص سرطان استفاده کرد.
ایجاد خواص ضدسرطانی بالا در نانوذرات طلا با استفاده از عصاره‌ی گیاه سرخدار
نانوذرات فلزات نجیب کاربرد روزافزونی در صنعت و پزشکی یافته‌اند. خواص جذاب فیزیکی و شیمیایی آن‌ها که از خواص کوانتومی و سطح زیادشان ناشی می‌شود، در سال‌های اخیر بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. ذات غیر سمی و ایمن نانوذرات طلا، امکان کنترل اندازه، شکل و همچنین امکان اتصال با مولکول‌های زیستی و داروها، این نانوذرات را جهت کاربردهایی در حوزه‌ی زیست‌فناوری برجسته کرده است. خواص سطحی نانوذرات، که به‌صورت عمده به‌وسیله‌ی عوامل پایدارکننده و گروه‌های عاملی ایجاد می‌شوند، یکی از مهم‌ترین پارامترهایی است که فعالیت زیستی نانوذرات را تعیین می‌کند.
دکتر ابوالقاسم عباسی کجانی، ضمن اشاره به گیاه سرخدار به‌عنوان منبع اصلی تولید داروی ضد سرطان تاکسول افزود: «بافت‌های گیاه سرخدار حاوی مقادیر زیادی از ترکیبات ضدسرطانی است. ازاین‌رو، در این پژوهش از ترکیبات موجود در این گیاه در فرایند سنتز و پوشش دهی سطح نانوذرات طلا استفاده شد.»
روش به کار گرفته شده در این پژوهش جهت سنتز نانوذرات یک روش ساده و کم‌هزینه است و به‌راحتی قابلیت توسعه در مقیاس صنعتی و انبوه را دارد. این روش ضمن اینکه دوست دار محیط‌زیست است، نگرانی‌های زیست‌محیطی، اثرات جانبی محصولات تولید شده در آن به مراتب کمتر از روش‌های شیمیایی است.
عباسی کجانی ادامه داد: «نانوذرات سنتز شده خواصی مرکب از خواص نوری نانوذرات طلا و خواص ضد سرطانی موجود در عصاره‌ی گیاه سرخدار دارند. در حقیقت، با توجه به آب‌گریز بودن و ناپایداری ترکیبات تاکسانی گیاه سرخدار، نانوذرات حاصل شده باعث افزایش پایداری و رهاسازی کارآمد این ترکیبات درون سلول شده و خاصیت ضد سرطانی بیشتری از خود بروز می‌دهد. از سوی دیگر، خصوصیات نوری جالب‌توجه نانوذرات طلا می‌تواند به‌منظور تصویربرداری و ردیابی عوامل درمانی نیز به‌طور همزمان استفاده شود.»
وی در پایان در رابطه با مراحل انجام این طرح توضیح داد: «ابتدا ترکیبات تاکسانی از بافت گیاه سرخدار استخراج شد. سپس شرایط واکنش سنتز نانوذرات طلا با استفاده از ترکیبات گیاهی استخراج شده بهینه‌سازی شد. پس از آن نانوذرات سنتز شده با روش‌های مختلف فیزیکی و شیمیایی مشخصه یابی گردیدند. در مرحله‌ی بعد، خصوصیت ضد سرطانی نانوذرات سنتز شده بر روی رده‌های سلولی سرطان‌های مختلف از قبیل سرطان تخمدان و دهانه‌ی رحم بررسی شد. در نهایت مکانیسم عمل ضدسرطانی نانوذرات به کمک روش‌های مختلف سلولی، مولکولی و ایمنی مورد مطالعه قرار گرفت.»
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر ابوالقاسم عباسی کجانی- محقق دوره‌ی پسادکترای دانشگاه اصفهان- دکتر عبدالخالق بردبار، دکتر سید حمید زرکش اصفهانی و دکتر امیر رزمجو- اعضای هیأت علمی دانشگاه اصفهان- است که نتایج آن در مجله‌ی RSC Advances (جلد ۶، شماره‌ی ۶۸، سال ۲۰۱۶، صفحات ۶۳۹۷۳ تا ۶۳۹۸۳) به چاپ رسیده است.
