محققان دانشگاه هرمزگان با همکاری محققان دانشگاه‌های علوم پزشکی هرمزگان و علوم پزشکی شیراز، با استفاده از عصاره برگ درخت انبه، نانوذرات نقره سنتز کردند. کارایی ضد سرطانی، آنتی‌اکسیدانی، حذف آلاینده‌های رنگی و قابلیت تشخیص و اندازه‌گیری برخی عناصر توسط نانوذرات سنتز شده، مورد تأیید قرار گرفته است.
استفاده از عصاره برگ درخت انبه جهت سنتز ارزان نانوذرات چندکاره
در سالیان اخیر کارایی نانوذرات نقره، به‌خصوص در حوزه تولید مواد آنتی باکتریال به اثبات رسیده است. ازاین‌رو، بسیاری محققان تلاش‌های خود را بر روی سنتز سبز و ارزان این نوع نانوذرات متمرکز کرده‌اند. دراین‌بین، محققانی از دانشگاه هرمزگان در تحقیقات آزمایشگاهی خود موفق شدند از برگ درخت انبه در سنتز سبز نانوذرات نقره استفاده کرده و قابلیت نانوذرات سنتز شده را در چند حوزه مورد مطالعه قرار دهند.
دکتر فائضه ثمری، عضو هیأت علمی دانشگاه هرمزگان دراین‌باره گفت: «در طرح حاضر از عصاره آبی برگ درخت انبه به‌عنوان یکی از اجزای فرایند سنتز زیستی نانوذرات نقره استفاده شده و اثر پارامترهای مختلف از جمله مقدار عصاره برگ، غلظت محلول نقره، دما، pH و زمان بر سنتز نانوذرات مورد مطالعه قرار گرفته است.»
وی ادامه داد: «در فرایند سنتز نانوذرات از واکنش‌گرهای شیمیایی استفاده نشده که این موضوع موجب کاهش آلودگی زیست‌محیطی و کاهش هزینه‌ها می‌گردد. از سوی دیگر، ما با بهینه کردن پارامترهای مؤثر بر فرایند، زمان انجام فرایند را کوتاه کرده و سنتز را در دمای اتاق و بدون صرف انرژی انجام دادیم.»
ثمری با اشاره به نقش عصاره برگ درخت انبه در فرایند سنتز نانوذرات نقره، در خصوص نحوه مطالعه قابلیت‌های نانوذرات سنتز شده گفت: «در واقع عصاره آبی برگ درخت انبه نقش کاهنده و پوشاننده را در فرایند سنتز نانوذرات نقره ایفا می‌کند. پس از انجام فرایند سنتز، فعالیت کاتالیزوری در حذف آلاینده‌های رنگهای آزو، خصوصیات ضد سرطانی بر روی دو نوع سلول سرطانی روده انسان و همچنین سنجش انتخابی یون‌های جیوه در آب با استفاده از نانوذرات سنتز شده مورد ارزیابی و تائید قرار گرفتند.»
در طرح حاضر سنتز زیستی نانوذرات نقره در حضور عصاره آبی برگ درخت انبه مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، تأثیر پارامترهای دخیل در فرایند سنتز از جمله دما، pH، زمان فرایند، غلظت محلول نقره، مقدار عصاره برگ، مطالعه شده و شرایط بهینه سنتز از طریق بررسی خصوصیات سطحی و ساختاری نانوذرات سنتز شده، تعیین شده است.
ارزیابی‌های مربوط به رنگ سنجی نانوذرات سنتز شده نشان می‌دهد که این نانوذرات بدون اعمال اصلاح سطحی قادرند حضور یون‌های سمی جیوه در محیط آبی را در محدوده خطی ۰٫۲ تا ۱۰۳٫۷ میکروگرم بر میلی‌لیتر را اندازه‌گیری نمایند.
نانوذرات نقره امروزه مصارف گوناگونی از قبیل مرکب‌های هادی جریان الکتریکی، پوشش‌ها و پارچه‌های ضد باکتری، سرامیک‌های ضد باکتری و پانسمان زخم یافته‌اند. ارائه روش‌های ارزان و امن، سلامت تولید و استفاده از آن‌ها را افزایش می‌دهد.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر فائضه ثمری- عضو هیأت علمی دانشگاه هرمزگان، حسین صالحی- دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد این دانشگاه، دکتر ابراهیم افتخار- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان و دکتر سعید یوسفی نژاد- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز است. نتایج این کار در مجله New Journal of Chemistryبا ضریب تأثیر ۳٫۲۰۱ (جلد ۴۲، شماره ۱۹، سال ۲۰۱۸، صفحات ۱۵۹۰۵ تا ۱۵۹۱۶) منتشر شده است.
