پژوهشگران دانشگاه محقق اردبیلی موفق با سنتز نانوذرات اکسیدروی به کمک عصاره گیاه خار مریم، خواص ضدباکتریایی و ضددیابتی این نانوذرات را مورد بررسی قرار دادند.
سنتز نانوذرات اکسیدروی به کمک گیاه خار مریم جهت درمان دیابت و مبارزه با باکتری‌ها
مسئله مقاومت باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها یکی از مهم‌ترین موضوعات در دنیای پزشکی امروز است. از این رو یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های محققان حوزه داروسازی، تولید داروهای ضدباکتری است به نحوی که کمترین مقاومت دارویی را در باکتری‌ها ایجاد کنند. به‌منظور غلبه بر این مشکل، محققان در سالیان اخیر به دنبال بهره‌گیری از نانوذرات ضدباکتری با منشأ طبیعی بوده‌اند.
دکتر ابوالفضل بایرامی ضمن تأکید بر اهمیت موضوع مقاومت باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها، در خصوص اهداف دنبال شده در این طرح گفت: «امروزه حجم بالایی از آنتی‌بیوتیک‌ها به‌طور مستقیم و غیرمستقیم وارد بدن ما می‌شوند. انواع غذاهای گوشتی و همچنین فرآورده‌های آن‌ها مانند شیر، تخم‌مرغ و غیره حاوی آنتی‌بیوتیک‌هایی هستند که تولیدکننده استفاده کرده است. لذا ما ناخواسته روزانه مقداری آنتی‌بیوتیک وارد بدنمان می‌کنیم که این موضوع موجب افزایش مقاومت باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها می‌شود. در طرح حاضر ما با سنتز نانوذرات ضدباکتری اکسیدروی تلاش کردیم از این نانوذرات زیستی به‌عنوان یک آنتی‌بیوتیک استفاده کنیم و همچنین قابلیت این نانوذرات جهت حمل داروهای ضددیابت را نیز مورد بررسی قرار داده‌ایم.»
وی در ادامه افزود: «مهم‌ترین ویژگی نانوذرات تولید شده، استفاده از روش سنتز سبز یا دوستدار محیط‌زیست است. طبیعتاً در این روش هزینه‌ها کاهش می‌یابد و محیط‌زیست کمتر آسیب می‌بیند. یکی دیگر از ویژگی‌های این نانوذرات، اثرگذاری سریع آن به سبب نسبت بسیار بالای سطح به حجم آن‌ها است.»
بایرامی تصریح کرد: «در این طرح ما دو هدف اصلی داشتیم، اول اینکه نانوذرات سنتز شده چه تأثیری در کنترل علائم دیابت شیرین دارد، به همین منظور، موش‌های دیابتی را به کمک این نانوذرات تحت درمان و سپس آنالیزهای مختلف خونی شامل اندازه‌گیری غلظت: قند خون، پروفایل لیپیدی و هورمون انسولین قرار دادیم. نتایج حاصل تغییر معنی‌داری در جهت بهبود وضعیت موش‌های دیابتی نشان داد. در بحث اثر ضدباکتریایی نیز نانوذرات استفاده شده تا بالای ۹۰% از رشد باکتری‌ها جلوگیری کردند.»
به گفته این محقق، در طرح حاضر ابتدا نانوذرات اکسیدروی با عصاره گیاه خار مریم تهیه شده و پس از پشت سر گذاشتن مراحل مشخصه‌یابی از قبیل شکل، اندازه، مساحت سطح، فاز، خواص نوری و خواص دمایی به‌عنوان یک نانودارو جهت درمان موش‌های دیابتی مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه نتایج به‌دست‌آمده با نتایج به‌دست‌آمده از درمان به‌وسیله انسولین مقایسه شده است. همچنین اثر ضدباکتریایی این نانوذرات بر روی دو‌گونه باکتری با نام علمی، Escherichia coli و Staphylococcus aureus ارزیابی شده است.
این پژوهش حاصل تلاش‌های فرید محمدی اروانق – دانشجوی مقطع کارشناسی‌ارشد، دکتر ابوالفضل بایرامی و پروفسور عزیز حبیبی- اعضای هیئت‌علمی دانشگاه محقق اردبیلی است که همکاری دکتر شیما رحیم پوران از دانشگاه مالایای مالزی به انجام رسیده است نتایج این کار در مجله Materials Science & Engineering C با ضریب تاثیر ۴٫۹۵۹ ( جلد ۹۷، سال ۲۰۱۹، صفحات ۳۹۷ تا ۴۰۵) به چاپ رسیده است.
