ماسک نانویی، نانوکاتالیست‌های اگزوز خودرو، افزودنی سوخت و فیلترهای نانویی هوا از جمله محصولات نانویی موجود در بازار کشور هستند که می‌توان با استفاده از آن‌ها با آلودگی هوا مقابله کرد.
معرفی برخی نانومحصولات ایرانی برای روزهایی که هوا آلوده است
در روزهای سرد پاییز و زمستان احتمال رخ دادن پدیده وارونگی هوا وجود دارد این پدیده در کیفیت هوای شهرهای بزرگ با جمعیت زیاد، صنایع مختلف و وسایل حمل‌ونقل فراوان اثر منفی گذاشته و منجر به کاهش هوای مطلوب، تراکم آلاینده‌ها و افزایش تعداد روزهای آلوده می‌شود. ساکنان شهرهای بزرگ و آلوده در این روزها به دنبال یافتن راهکارهایی برای کاهش اثرات آلودگی هوا هستند، راهکارهایی مانند استفاده از ماسک‌های تنفسی، مصرف شیر و برخی میوه‌ها و سبزی‌ها و عدم حضور در مکان‌های آلوده. اما محصولات نانویی نیز وجود دارد که می‌توانند در این روزها به کار آیند.
شرکت نانو تار پاک، ضمن بومی‌سازی فناوری تولید ماسک‌های نانویی موفق شده است ماسک‌های ارتقا یافته با استفاده از نانوالیاف ویژه کودکان، ماسک نانویی صنعتی و ماسک نانویی ویژه بزرگسالان تولید کند که با توجه به شرایط آلودگی هوای تهران و ریزگردهای شهرهای جنوبی و سایر استان‌ها به ارتقای سلامت در جامعه کمک کند.
شرکت اکسین سبز اسپادان یکی از شرکت‌های فعال دانش محور در حوزه فناوری‌نانو نیز ماسک‌های نانویی برای کودکان و بزرگسالان و همچنین ماسک‌های نانویی ویژه در بخش پزشکی تولید و به بازار عرضه می‌کند. این ماسک‌های نانویی قادراد ذرات آلاینده را حتی در مقیاس‌های نانومتری جذب کنند.
در فصل سرما بیماری‌های واگیردار ویروسی نظیر آنفولانزا نیز شیوع بیشتری می‌یابد. نانوماسک‌ها یا همان ماسک‌های ساخته شده از نانوالیاف قادرند در برابر عوامل بیماری‌زا (باکتری‌ها و ویروس‌ها) و ورود دیگر عوامل مضر و آلرژی‌زا به مجرای تنفسی فرد نیز مقاومت کنند. بنابراین استفاده از آن‌ها برای بیماران خاص پیوندی، سرطانی، تالاسمی و دیگر افراد در محیط‌های پر رفت‌و‌آمد به ویژه کودکان و زنان باردار به منظور جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی و دیگر بیماری‌های واگیردار تنفسی بسیار مفید خواهد بود.
یکی از دلایل عمده آلودگی‌های ناشی از وسایل نقلیه، احتراق ناقص و ناخالصی‌های موجود در سوخت و هوا است. در حالت ایده‌آل باید سیستم احتراق به گونه ای طراحی شود که آلاینده‌های بسیار کمی تولید کند و این مقدار کم، بتواند بدون آسیب عمده به محیط‌زیست، به محیط اطراف انتشار یابد. با فناوری‌های در دسترس، حذف کامل آلاینده‌ها غیرممکن است و به همین دلیل پالایش گازهای خروجی برای کاهش آلاینده‌ها، بسیار مهم است. شرکت ایران دلکو مبدل‌های کاتالیستی مبتنی بر فناوری نانو تولید می‌کند. این مبدل‌های کاتالیستی که به صورت سه منظوره تولید شده‌اند، وظیفه پالایش گازهای حاصل از احتراق موتورهای بنزینی را به عهده دارند. وجه تسمیه سه‌منظوره در نام‌گذاری این کاتالیست، تصفیه سه گاز NOx، HC و CO است. یکی از قابل توجه‌ترین راهکارهای ارائه شده برای این منظور استفاده از مبدل‌های کاتالیستی است که گازهای سمی و آلاینده حاصل از احتراق را به گازهای بی‌خطر تبدیل می‌کند. استفاده از این قطعه در خودروها و وسایل نقلیه در چند دهه اخیر الزامی شده است.
شرکت پرتو فرازان نیز با استفاده از فناوری نانو، کاتالیست‌هایی تولید می‌کند که آلاینده‌های خروجی از اگزوز خودرو را به حداقل می‌رساند. کاتالیست‌های نانویی شرکت پرتو فرازان برای هر خودرو بسته به نوع آن، بنزین‌سوز یا گازسوز بودن و فناوری موتور آن‌ها متفاوت است. در واقع بخش تحقیق و توسعه این شرکت مطابق شرایط هر خودرو فرمولاسیونی منطبق با شرایط استاندارد برای تولید کاتالیست نانویی درنظر گرفته است.
فیلترهای نانویی خودرو نیز برای بهبود کیفیت هوا موثر هستند. شرکت نانوساختار مهرآسا، فیلتر هوای خودرو حاوی نانوالیاف الکتروریسی شده را تولید می‌کند که نسبت به فیلترهای معمولی آلودگی‌های محیط زیست را به‌صورت چشمگیری کاهش می‌دهند. این فیلتر ذراتی را که از فیلترهای معمولی عبور می‌کند به دام انداخته و هوای پاک‌تری را وارد محفظه احتراق سوخت خودرو می‌کند.
شرکت فرانگار شرق از دیگر تولیدکنندگان فیلتر هوای خودرو است که با استفاده از فناوری نانو، فیلتر هوای خودروهای سواری را به تولید انبوه رسانده است. این فیلترهای نانویی به دلیل داشتن لایه نانوالیاف روی سطوح خود، ذرات آلاینده ریز موجود در هوا را به دام انداخته و هوا را به‌طور کامل تصفیه می‌کند. به اعتقاد مدیرعامل این شرکت، در صورت استفاده از این فیلترها می‌توان آلودگی هوا را تا ۲۰ درصد کاهش داد و همچنین میزان مصرف بنزین را نیز تا ۱۵ درصد کم کرد.
براساس اطلاعات منتشر شده، بیش از ۷۸ درصد آلودگی هوا مربوط به خودروهای دیزلی است. این در حالی است که در روزهایی که میزان آلودگی هوا از حد مجاز فراتر می‌رود، بیشترین محدودیت، گریبان خودروهای بنزینی را می‌گیرد. از این رو باید راهکاری برای حل مشکل آلودگی خودروهای دیزلی ارائه کرد. شرکت دانش‌بنیان توسعه دانش و فناوری ایلیا نوعی نانوافزودنی به بازار عرضه کرده که می‌تواند آلایندگی خودروهای دیزلی را به شدت کاهش دهد. با توجه به سهم بالای آلودگی هوا توسط موتورهای دیزلی، این محصول می‌تواند گامی بلند در مسیر بهبود هوا باشد.
