نانوذرات پپتیدی در خدمت تصویربرداری زیستی

پژوهشگران نانوذرات پپتیدی ساختند که می‌توان از آن‌ها برای مطالعه سلول‌ها استفاده کرد. این نانوذرات دارای خواص ویژه‌ای بوده که به محققان اجازه می‌دهد تا مطالعات در سطح سلولی را انجام دهند.

این کار زیر نظر بنیاد تحقیقات بنیادی روسیه و سازمان‌های شرکت‌کننده در برنامه چارچوب BRICS در علوم، فناوری و نوآوری انجام شد. این پروژه با عنوان «مواد زیستی مبتنی بر پپتید نانومقیاس برای تشخیص فوتودینامیکی تومورها» انجام شده‌ است.

رائول فخرولین، سرپرست پروژه، همکار ارشد تحقیقات این پروژه در مورد نتایج می‌گوید: «تولید مواد برای ترانوست (کار هم‌زمان تشخیص و درمان بیماری‌ها) یکی از فوری‌ترین وظایف در شیمی مدرن و زیست پزشکی است. یکی از ویژگی‌های مهم این مواد ترکیبی آن است که از حداقل دو عملکرد حسی و درمانی برخوردار باشند. نانوذرات مختلفی که قادر به انتقال دارو به سلول و بافت هستند، به‌عنوان ذرات حامل در فرمولاسیون‌های تشخیصی استفاده می‌شوند. امیدوار کننده‌ترین آن‌ها نانوذرات آلی است.

در حال حاضر، نانومواد پپتیدی به‌طور فعال به‌عنوان دارو استفاده می‌شود. علاقه به این کمپلکس‌های پپتیدی به‌دلیل ویژگی‌هایی نظیر سازگاری زیستی و ایمنی آن‌ها و همچنین اصلاح خصوصیات آن‌ها با استفاده از لیگاندهای مختلف متصل کووالانسی افزایش یافته است»

با استفاده از خودآرایی کووالانسی، این تیم موفق به ساخت سیستم‌های جدید فوق مولکولی عملکردی مبتنی بر دی‌پپتیدها و ژنیپین (یک عامل دوخت متقاطع مشتق شده از مواد گیاهی) شد. این ذرات دارای کره‌های پلیمری با قطر ۲۰۰-۳۰۰ نانومتر هستند. کمپلکس‌های پپتیدی بدست آمده بسیار پایدار هستند، دارای سطح پایین خود فلورسانسی بوده و می‌توانند برای برچسب گذاری آزمایشگاهی سلول‌ها استفاده شوند. به‌عنوان مثال، از این فناوری می‌توان برای شناسایی ادغام و مهاجرت سلول‌های بنیادی به منطقه آسیب دیده و توزیع در خوشه‌های چند سلولی استفاده کرد.

فخرولین می‌گوید: «ویژگی‌های این کار استفاده از میکروسکوپ فراطیفی برای ترسیم نانوذرات در سلول‌های انسانی بود. ما نانوذرات پپتیدی ارائه کرده‌ایم که توانایی پراکنده کردن کارآمد نور را دارند و می‌توان از طریق منحنی‌های طیفی آن‌ها را مشاهده کرد. این خاصیت نانوذرات پپتیدی تجسم آن‌ها را بدون استفاده از برچسب‌های فلورسنت در سلول‌ها و درون موجودات زنده، بدون آماده‌سازی طولانی مدت نمونه و رنگ‌آمیزی خاص امکان‌پذیر می‌کند.»

وی همچنین گفت که مطالعه برهم‌کنش بین نانومواد پپتیدی و سلول‌ها یا ارگانیسم‌ها برای درک عملکرد زیستی و سازوکار عملکرد مواد پپتیدی بسیار مهم است.