پس از نزدیک به چهار دهه توسعه، بالاخره یک واکسن برای بیماری مالاریا ارائه شد. اولین عرضه در مقیاس بزرگ این واکسن موسوم به RTS یا Mosquirix توسط شرکت گلکسو اسمیت کلاین (GlaxoSmithKline)، آغاز شد.
واکسنهای mRNA برای مقابله با مالاریا توسعه مییابند
اما فعالیتهای بیشتری نیز در این مسیر در حال انجام است. در ماه سپتامبر، محققان آکسفورد نتایج امیدوارکننده فاز ۲ را برای R21/Matrix-M گزارش کردند که میزان اثربخشی در برابر عفونت را از ۳۵٪ به ۸۰٪ افزایش می داد.
Mosquirix و R21 برای جلوگیری از عفونت توسط انگلی که باعث مالاریا میشود طراحی شدهاند، نه انتقال بین افراد آلوده و پشههای غیر آلوده. جلوگیری از انتقال آلودگی از انسان به پشه نیزگامی کلیدی است که بسیاری از دانشمندان معتقدند در نهایت برای ریشهکن کردن کامل این بیماری، این کار نیز باید انجام شود.
دانشمندان دانشگاه جورج واشنگتن از mRNA برای ساخت یک مجموعه واکسن دو بخشی استفاده کردند که به نظر میرسد در موشها هر دو کار را انجام میدهد. در مقالهای که محققان منتشر کردند اعلام کردند که واکسن آنها ۹۵ درصد میزان اثربخشی در برابر انتقال را داشتند و تقریباً ۸۰ درصد در برابر عفونت در مدلهای جوندگان مؤثر بودند.
نیربهای کومار، از محققان این پروژه، گفت: «رویکردی مبتنی بر این واکسن ترکیبی واقعاً میتواند به هدف از بین بردن مالاریا کمک کند، که نه تنها کنترل عفونت، بلکه همچنین برای از بین بردن بیماری موثر است.»
در حالی که راه حلهای غیر زیست پزشکی این بیماری را در بسیاری از کشورها ریشهکن کرده است، حدود نیمی از جمعیت جهان هنوز در معرض خطر هستند. شیوع بیماری هنوز هم سالانه بیش از ۶۰۰۰۰۰ نفر را میکشد. در حالی که در اوایل دهه ۲۰۰۰ پیشرفتهای زیادی حاصل شد، چند سال جهان گذشته شاهد عقبنشینی بوده است. از سال ۲۰۲۰، موارد ابتلا به این بیماری حدود ۶ درصد افزایش یافته است در حالی که مرگ و میرها ۸ درصد افزایش یافته است.
کومار گفت: «به وضوح شاهد یک روند منفی هستیم. در حالی که اختصاص منابع برای مبارزه با کووید-۱۹ تا حدودی مقصر است، انگلهایی که از پشهها به مردم منتقل میشوند نیز در حال ایجاد مقاومت در برابر داروهای فعلی مورد استفاده برای درمان عفونت هستند.»
وی افزود: «ما واقعاً باید کاری برای کنترل و پیشگیری از این عفونتها انجام دهیم و البته واکسنها از اهمیت فوقالعادهای برخوردار خواهند بود.»
مانند واکسنهای Mosquirix و R21، آنچه که تیم مجموعه کومار توسعه داده بود، پلاسمودیوم فالسیپاروم، کشندهترین گونه از چهار گونه انگل که باعث مالاریا میشوند، را هدف قرار میداد. اما در حالی که سایر واکسنها یک پروتئین واحد را هدف قرار میدهند که انگل هنگام حرکت در جریان خون میزبان ترشح میکند، این واکسنهای جدید دو مورد را هدف قرار میدهند: یکی پروتئینی که کمک به حرکت انگل به سمت کبد میکند و دیگری که به تولید مثل در خود پشه کمک میکند.
کومار توضیح داد: «پشههای آلوده افراد را آلوده میکنند و افراد آلوده آن انگلها را دوباره به پشهها منتقل میکنند. کاری که ما میخواهیم انجام دهیم، اساساً متوقف کردن و مداخله در هر دو جنبه است، یعنی جلوگیری از عفونت توسط پشهها و جلوگیری از انتقال به پشهها تا واکسن بتواند ابزاری مؤثر باشد.»
پروتئینی که برای جلوگیری از انتقال هدف قرار میگیرد، Pfs25، مدتی است که در رادارهای دانشمندان قرار گرفته است. اما ایجاد پاسخ ایمنی در برابر آن توسط میزبانها به دلایل زیادی چالش برانگیز بود. کومار گفت که فناوری mRNA آن را تغییر داد.
او توضیح میدهد که فقط داشتن پلتفرم واکسنی مناسب که بتواند ساختار پروتئینها یا آنتیژنهای موجود در انگلها را تقلید کند تا بتواند از نظر عملکردی مؤثر باشد، مطرح بود. پلتفرم mRNA پتانسیل فوقالعادهای را نشان داده است منظورم این است که ما در واقع با دادههایی که در مطالعات خود به دست آوردهایم تحت تأثیر قرار گرفتهایم.