نمایشگاه بینالمللی فناوری نانو امسال با رویکردی متفاوت برگزار میشود و یکی از مهمترین مزیتهای آن، امکان بهرهمندی شرکتهای فناور از اعتبار مالیاتی است؛ اقدامی که میتواند نقطه عطفی در حمایت عملی از نوآوریهای داخلی و ایجاد انگیزه برای صنایع بزرگ کشور در تقویت واحدهای تحقیق و توسعه باشد. به گفته زهره سروی، کارشناس ارشد دبیرخانه حمایتهای تخصصی اعتبار مالیاتی معاونت علمی، حمایتهای اعتبار مالیاتی در قانون جهش تولید دانشبنیان بهعنوان مشوقی طراحی شده است تا صنایع بزرگ با اطمینان بیشتری به همکاری با شرکتهای دانشبنیان و فناور روی بیاورند و سرمایهگذاری در حوزههای فناورانه و پیشران مانند نانو و میکرو را با ریسک کمتر دنبال کنند. وی تأکید میکند که این سیاست نهتنها موجب افزایش تقاضا برای محصولات فناورانه و نوآورانه میشود، بلکه به شکلگیری چرخهای پایدار از توسعه فناوری، تجاریسازی و صادرات نیز کمک خواهد کرد. وی معتقد است حضور شرکتهای فناور در نمایشگاه، فرصتی دوسویه است: از یکسو شرکتها میتوانند توانمندیهای خود را در معرض دید صنایع قرار دهند و از سوی دیگر، صنایع با بهرهمندی از اعتبار مالیاتی، امکان تعامل و همکاری فناورانه را در طرحهای تحقیق و توسعه را با کاهش ریسک و هزینههای این موضوع خواهند داشت. این اقدام، نمایشگاه نانو را فراتر از یک رویداد نمایشگاهی ساده قرار میدهد و آن را به سکوی عملی برای سیاستگذاری و حمایت اقتصادی بدل میسازد. به باور خانم دکتر سروی، نمایشگاه امسال میتواند الگویی تازه برای پیوند سیاستهای حمایتی و نمایش توان فناورانه باشد؛ الگویی که در صورت موفقیت، مسیر توسعه اقتصاد دانشبنیان کشور را هموارتر خواهد کرد.
اعتبار مالیاتی در نمایشگاه نانو؛ فرصت تازهای برای حمایت از شرکتهای دانشبنیان
زهره سروی، کارشناس ارشد دبیرخانه اعتبار مالیاتی اعلام کرد که این دبیرخانه با تخصیص اعتبار مالیاتی با جدیت در حال اجرای «قانون جهش تولید دانشبنیان» است؛ قانونی که با هدف ترویج تحقیق و توسعه (R&D) و ایجاد جریان نوآوری پایدار در کشور از سال ۱۴۰۱ اجرایی شد. وی تأکید کرد حضور در نمایشگاه نانو، فرصتی است تا شرکتهای دانشبنیان و صنایع با ظرفیتهای این قانون بیشتر آشنا شوند و از آن برای توسعه فعالیتهای فناورانه و نوآورانه خود بهرهبرداری کنند.
نمایشگاه نانو؛ آوردگاه شرکتهای دانشبنیان و صنایع بزرگ
به گفته سروی، قانون جهش تولید دانشبنیان قلب فعالیتهای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری محسوب میشود و ایجاد نمایشگاههایی مانند نمایشگاه نانو میتواند با گردهم آوردن شرکتهای دانشبنیان، فناوران و صنایع بزرگ، بستر مناسبی برای تعامل و همکاری فناورانه آنها فراهم آورد. وی حضور در این نمایشگاه را فرصتی ارزشمند برای معرفی ظرفیتهای قانون جهش تولید دانشبنیان دانست و افزود: «این قانون گام بعدی پس از شکلگیری شرکتهای دانشبنیان است و زمینهساز پیشرفت و توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در شرکتها خواهد بود.»
تقویت واحدهای تحقیق و توسعه در شرکتها
قانون جهش تولید دانشبنیان به شرکتها اجازه میدهد واحدهای تحقیق و توسعه داخلی ایجاد کنند یا حتی در قالب ساختارهای مستقل به توسعه این بخش بپردازند. سروی توضیح داد: «این توسعه صرفاً محدود به داخل شرکت نیست؛ بلکه میتواند در چارچوب نوآوری باز و همکاری با سایر شرکتها شکل بگیرد. به این ترتیب، دانش فنی میان شرکتها و صنایع تبادل میشود و شرکتهای بزرگ نیز از ظرفیت دانش فنی بومیشده در شرکتهای دانشبنیان بهرهمند میگردند.»
به گفته وی، دولت با اعطای اعتبار مالیاتی، ریسک تحقیق و توسعه را برای شرکتها کاهش میدهد و انگیزه سرمایهگذاری در این حوزه را افزایش میدهد.
اعتبار مالیاتی؛ مهمترین ابزار حمایت
طبق این قانون، هزینههای تحقیق و توسعه شرکتها میتواند از مالیات همان سال آنها کسر شود. سروی در اینباره گفت: «در دو سال گذشته نزدیک به سه و نیم همت اعتبار مالیاتی برای پروژههای تحقیق و توسعه به طور قطعی تأیید شده و تحقق یافته است. بخشی از این پروژهها در حال اجرا هستند و بخشی دیگر به پایان رسیدهاند.»
به گفته وی، تاکنون حدود ۱۰ هزار پروژه بهعنوان ورودی ثبت شده و نزدیک به حدود ۱۴۰۰ پروژه که از حمایتهای اعتبار مالیاتی استفاده کردهاند، در آستانه بهرهبرداری هستند. این روند نویدبخش شکلگیری جریان پایدار تحقیق و توسعه در کشور است.
کاهش فاصله دانشگاه و صنعت
یکی از مشکلات مزمن در کشور، فاصله میان دانشگاه و صنعت است. سروی به ماده ۱۳ قانون اشاره کرد که بر کاهش این فاصله تمرکز دارد و گفت: «این ماده زمینه همکاری پژوهشگران دانشگاهی با صنایع را تسهیل میکند. همچنین بند (ت) ماده ۱۱ بر توسعه زیستبوم نوآوری و تقویت زیرساختهای آزمایشگاهی و تحقیقاتی تأکید دارد.» وی افزود: «کمبود زیرساخت یکی از چالشهای جدی کشور برای توسعه محصولات جدید یا بهبود فرآیندهاست و این قانون راهحل مؤثری برای آن ارائه کرده است.»
استقبال شرکتها از ثبت پروژهها
بر اساس گزارش دبیرخانه، از ابتدای فروردین امسال تاکنون بیش از ۱۰۰۰ درخواست جدید برای بهرهمندی از اعتبارمالیاتی در سامانه دبیرخانه (به آدرس etebar14.ir) دریافت شده است. سروی توضیح داد: «شرط اصلی استفاده از این حمایتها ثبت پروژههای تحقیق و توسعه توسط شرکتهای متقاضی و مشمول مالیات در سامانه است. بسیاری از شرکتها هنوز طرحی ارائه نکردهاند، اما میتوانند با ثبت پروژههای جاری خود در این فرآیند، ضمن پوشش ریسک تحقیق و توسعه طرحهای جاری، با جدیت بیشتری پیش بروند.»
وی افزود: «در حال حاضر حدود ۸۰۰ شرکت طرحهای موفقی در این برنامه داشتهاند و بیش از ۳۰۰۰ شرکت دیگر نیز در تعامل با دبیرخانه قرار دارند. این ارقام نشان میدهد که ظرفیت واقعی کشور بسیار بیشتر است و باید فعالتر شود.»
همکاریهای فناورانه و تجاریسازی
یکی از بخشهای مهم قانون به در قالب بند (ت) ماده (۱۱)، به حمایت از طرحهای سرمایهگذاری در خطوط تولید و افزایش مقیاس اختصاص دارد. شرکتهای بزرگ مشمول این قانون (سرمایه ثبتی بیش از یک سیام سرمایه ثبتی صندوق نوآوری و شکوفایی یا شرکتهای بورسی و فرابورسی) میتوانند از روشهای سریع و متنوع مالی برای سرمایهگذاری در شرکتهای دانشبنیان استفاده کنند. سروی یادآور شد: «این حمایتها بهویژه برای طرحهایی در نظر گرفته شده که نیازمند خطوط تولید پیشرفته و تجهیزات گسترده هستند. البته این حمایتها منوط به پیشرفت واقعی پروژههاست تا تجاریسازی بهطور جدی دنبال شود.»
تجربه جهانی و کاهش ریسک نوآوری
به گفته سروی، چنین حمایتهایی در کشورهای پیشرفته نیز تجربه موفقی داشته و اغلب شرکتهای بزرگ دنیا از آن استفاده میکنند. وی گفت: «تجربه بینالمللی نشان داده است که این سیاستها میتوانند ریسک نوآوری را کاهش دهند و فضای امنتری برای سرمایهگذاری در حوزههای فناورانه ایجاد کنند.»
اشتغال نخبگان و حمایت از رسالههای دکتری
یکی از نتایج مهم توسعه واحدهای تحقیق و توسعه، بهکارگیری نیروی انسانی متخصص است. سروی در اینباره توضیح داد: «با ایجاد این واحدها، فارغالتحصیلان و نخبگان دانشگاهی در رشتههای مختلف فرصت اشتغال پیدا میکنند و دانش علمی خود را وارد صنعت میسازند. این موضوع علاوه بر کمک به صنعت، به حفظ نخبگان در کشور کمک میکند.»
وی همچنین از حمایت ویژه از رسالههای دکتری خبر داد و گفت: «اگر موضوعی از طرف صنعت طرح شده و رساله دکتری روی آن موضوع تعریف شود، پس از دفاع از پروپوزال، صنعت متقاضی بهرهمندی از اعتبار مالیاتی میتواند تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان از رساله حمایت کرده و از تخصیص اعتبار مالیاتی بهرهمند شود. ۸۰ درصد این مبلغ مستقیم به حساب دانشجو واریز خواهد شد.»
به گفته او، برنامههای مشترکی نیز با بنیاد ملی نخبگان در حال اجراست تا پژوهشگران توانمند در پروژههای فناورانه به کار گرفته شده و کیفیت طرحها ارتقا یابد.
سروی در پایان تأکید کرد: «تمامی این تلاشها برای نهادینهسازی تحقیق و توسعه در کشور، تسریع روند تجاریسازی و حرکت اقتصاد دانشبنیان ایران در مسیر رشد پایدار است. حضور در نمایشگاه نانو فرصتی استثنایی است تا شرکتهای دانشبنیان و صنایع با این ظرفیتها آشنا شوند و مسیر توسعه فناوری در کشور با شتاب بیشتری ادامه یابد.»
علاقهمندان برای حضور در نمایشگاه میتوانند به وبسایت رسمی به نشانی nanoexhibition.ir مراجعه کنند یا با دبیرخانه از طریق شمارههای ۶۳۱۰۳۱۳۱، ۶۳۱۰۳۱۱۰ و ۰۹۰۵۷۱۸۸۱۸۶ در ارتباط باشند. همچنین کانالهای بله (@irannanoexhibition) و تلگرام (t.me/irannano۲۰۲۵) برای اطلاعرسانی آخرین اخبار و رویدادها فعال هستند.
