گاردین به تازگی مقالهای منتشر کرده که در آن به بررسی وضعیت گرافن در صنعت بریتانیا پرداخته است. دو دهه پس از تولید نخستین ورقهای گرافن در دانشگاه منچستر، این ماده که روزی «قویتر از فولاد و سبکتر از کاغذ» خوانده میشد، اکنون وارد بازارهای صنعتی شده است. برخی شرکتهای بریتانیایی توانستهاند از این ماده در تولید میکروچیپهای فوتونیک، بتن کمکربن و فیبر کربنی بهره ببرند، اما برخی دیگر با مشکلات مالی و تولید دستوپنجه نرم میکنند. بن جنسن، مدیرعامل شرکت فوتونیک دوبعدی (2D Photonics)، میگوید: «چالش اصلی، انتقال گرافن از آزمایشگاه به تولید صنعتی است؛ ارزش کاربرد باید بالا باشد و همزمان امکان تولید مقیاسپذیر و قیمتگذاری مناسب فراهم شود.» این جمله، چکیدهای از فرصتها و چالشهای صنعتی گرافن در بریتانیا است، جایی که وعدههای علمی هنوز در مسیر تحقق کامل قرار دارند.
نوبل فیزیک ۲۰۲۵ به سه دانشمند دانشگاه کالیفرنیا برای آشکارسازی تونلزنی کوانتومی ماکروسکوپی رسید
جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۵ به سه پژوهشگر برجسته از دانشگاه کالیفرنیا به دلیل اثبات تجربی پدیدههای کوانتومی در مقیاس ماکروسکوپی اعطا شد. «جان کلارک»، «میشل دِووره» و «جان مارتینیس» با طراحی مدارهای ابررسانای پیشرفته، نشان دادند که اثرات شگفتانگیز مکانیک کوانتومی ــ از جمله تونلزنی و کوانتیزهشدن انرژی ــ میتواند در سامانههایی قابل مشاهده باشد که ابعادی بسیار بزرگتر از مقیاس اتمی دارند. دستاورد آنها یکی از سنگبنایهای اصلی در توسعه رایانش کوانتومی و درک رفتار ذرات در مدارهای ابررسانا بهشمار میرود و مسیر نوینی را برای طراحی نسل آینده پردازندههای کوانتومی گشوده است.
نوبل شیمی ۲۰۲۵ به پیشگامان «چارچوبهای آلیـفلزی» رسید؛ دستاوردی در مرز نانو و طراحی مولکولی
در مراسم امسال جایزه نوبل شیمی، سه دانشمند از ژاپن، استرالیا و آمریکا به دلیل توسعه «چارچوبهای آلیـفلزی» (MOFs) بهعنوان یکی از بنیادیترین دستاوردهای نانوشیمی و علم مواد، برنده این جایزه شدند. این ساختارهای نوآورانه با شبکههای بلوری منظم و حفرههای نانومقیاس، مسیر تازهای برای ذخیرهسازی گازها، جذب دیاکسیدکربن، تصفیه آب و حتی برداشت رطوبت از هوا گشودهاند. پژوهشهای آنها طی دو دهه اخیر، زمینهساز شکلگیری شاخهای پویا در فناوری نانو شده است که هم در انرژیهای پاک و هم در محیطزیست، کاربردهای گستردهای دارد. لازم به ذکر است عمر مونس یاغی یکی از برندگان نوبل شیمی امسال، در سال ۲۰۱۵ برنده جایزه مصطفی بوده است.
چرا داده، زیرساخت و استاندارد کلید موفقیت هوش مصنوعی در فناوری نانو است؟
هرچند هوش مصنوعی یکی از موتورهای محرک نوآوری در فناوری نانو است، اما بهرهگیری از آن با چالشهایی جدی روبهروست. اصلیترین مانع، کمبود دادههای باکیفیت و قابل دسترس است؛ دادههایی که برای آموزش الگوریتمهای یادگیری ماشین و پیشبینی دقیق خواص مواد ضروریاند. در کنار این مسئله، پیچیدگی ادغام خروجی مدلهای هوش مصنوعی با تجهیزات پیشرفته نانویی و زمانبر بودن فرآیند ارتقا، مانعی دیگر بر سر راه توسعه این حوزه محسوب میشود. همچنین موضوع استانداردسازی، بهروزرسانی نرمافزارها و تضمین امنیت دادهها اهمیت ویژهای دارد؛ چرا که بدون زیرساختهای امن و استاندارد، اعتماد به نتایج این فناوری دشوار خواهد بود. در حالی که کشورها و صنایع مختلف به دنبال سرعتبخشیدن به روند کشف و تولید مواد پیشرفته با کمک هوش مصنوعی هستند، غلبه بر این چالشها میتواند تعیینکننده جایگاه آینده کشورها در رقابت جهانی فناوری نانو باشد.
کتابچه ویژه صادرات نانو؛ مرجع جدید معرفی توانمندیهای ایران به بازارهای جهانی
در شرایطی که رقابت جهانی در حوزه فناوری نانو روزبهروز فشردهتر میشود، ستاد ویژه توسعه فناوری نانو تصمیم گرفته ابزاری فراتر از حضور مقطعی در نمایشگاهها طراحی کند؛ ابزاری که هم ماندگاری دارد و هم اعتماد طرفهای خارجی را جلب میکند. بر همین اساس، این ستاد در حال تدوین کتابچهای جامع از برترین محصولات صادراتی نانویی ایران است؛ کتابچهای که نهتنها ویترینی از توانمندیهای شرکتهای دانشبنیان ایرانی به شمار میرود، بلکه به سرمایهگذاران و رایزنان بازرگانی کمک میکند در زمانی کوتاه، تصویری شفاف و قابل اعتماد از ظرفیتهای صادراتی ایران به دست آورند. این مرجع استاندارد، انتخاب و مقایسه شرکتها را برای شرکای خارجی سادهتر میکند و میتواند زمینهساز برقراری ارتباطات پایدار و تجاری در بازارهای جهانی باشد. نسخه چاپی و دیجیتال این کتابچه، از طریق رایزنان بازرگانی و سفارتخانهها در اختیار مخاطبان بینالمللی قرار خواهد گرفت.
دعوت دبیر ستاد توسعه فناوریهای نانو و میکرو از شرکتهای نانویی جهت مشارکت در دومین رویداد جایزه صادراتی نانو
دکتر عماد احمدوند، دبیر ستاد ویژه توسعه فناوریهای نانو و میکرو از شرکتهای نانویی جهت مشارکت در دومین رویداد جایزه صادراتی نانو دعوت کرد. وی در این باره گفت: «هدف اصلی ما از برگزاری این جایزه، تقدیر از شرکتهای برتر و پیشرو در حوزه صادرات محصولات نانویی و همچنین تشویق و ترغیب سایر فعالان این عرصه برای توسعه هرچه بیشتر بازارهای جهانی است.» این رویداد در راستای تحقق اهداف سند ملی توسعه علوم و فناوری نانو طراحی شده و بر معرفی توانمندیهای فناورانه ایران در عرصه بینالمللی و ترویج صادرات پایدار و باکیفیت تمرکز دارد.
حمایت جدید دولت از تولید؛ تسهیلات ویژه برای توسعه ظرفیت و سرمایه در گردش
شرکتهای دانشبنیان، فناور و واحدهای تولیدی میتوانند از تسهیلات جدید با نرخ سود ترجیحی، تا سقف ۱۵۰ میلیارد تومان و شرایط بازپرداخت متنوع برای توسعه خطوط تولید، خرید تجهیزات و تأمین سرمایه در گردش استفاده کنند.
تأکید دکتر عارف بر استفاده از فناوری نانوحباب برای تحول در کشاورزی و شیلات کشور
دکتر محمدرضا عارف، معاون اول رئیسجمهور، با تأکید بر نقش کلیدی فناوری نانوحباب، بر بهرهگیری فوری و گسترده از این فناوری نوین در بخشهای کشاورزی و شیلات بهعنوان یک تکلیف ملی برای دستگاههای مرتبط تأکید کرد.
برگزیده ششمین دوره جایزه مصطفی(ص): ایران در نانو پیشرو است؛ همکاریهای مشترک دستاوردهای بزرگ میآفریند
مهمت تونر، دانشمند برجسته بینالمللی و برگزیده ششمین دوره جایزه مصطفی(ص)، با ستایش از ظرفیت علمی ایران گفت: «ایران در حوزه نانو پیشرو است و همکاریهای علمی میان پژوهشگران ایرانی و جامعه جهانی میتواند زمینهساز دستاوردهای بزرگ در نانو و زیستفناوری باشد.»
نشست «فناوری تا چاه نفت»؛ ردیابی مسیر توسعه نانوحباب در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی
نشست تخصصی «فناوری تا چاه نفت» با محوریت بررسی ظرفیتها و کاربردهای فناوری نانوحباب در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، روز سهشنبه ۲۵ شهریور ۱۴۰۴ به همت ستاد ویژه توسعه فناوریهای نانو و میکرو و با همکاری مجموعه دانشبنیان کارافام و حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی برگزار میشود.