شکست Alnylam در شکایت از Moderna به‌دلیل تفسیر دقیق یک واژه شیمیایی در پتنت نانوذرات لیپیدی واکسن کرونا تایید شد. دادگاه فدرال آمریکا به نفع شرکت Moderna رأی داد، چون تفسیر واژه “آلکیل شاخه‌دار” در پتنت Alnylam را دقیق و غیرقابل تغییر دانست. این تصمیم نشان می‌دهد که در دعاوی پتنت، تعریف‌های علمی دقیق در متن ثبت اختراع می‌توانند سرنوشت پرونده را تعیین کنند.
پایان دعوای پتنت واکسن کرونا؛ تفسیر حقوقی دقیق، مدرنا را تبرئه کرد
در تصمیمی سرنوشت‌ساز برای حقوق مالکیت فکری، دادگاه تجدیدنظر فدرال آمریکا (Federal Circuit) رأی دادگاه بدوی را در دعوی پتنت بین دو شرکت داروسازی Alnylam و Moderna تأیید کرد؛ رأیی که به‌طور مؤثر به دعوای Alnylam علیه Moderna درباره فناوری نانوذرات لیپیدی مورد استفاده در واکسن کرونا پایان داد. این دعوی مربوط به استفاده از لیپید SM-102 در واکسن SPIKEVAX مدرنا بود.
مسئله اصلی: تعریف دقیق «شاخه‌دار بودن» در پتنت
هسته اصلی این دعوی بر سر تفسیر عبارت “branched alkyl” (آلکیل شاخه‌دار) در پتنت ثبت‌شده توسط Alnylam بود. در متن پتنت به‌صراحت آمده بود که «آلکیل شاخه‌دار» به گروهی گفته می‌شود که در آن یک اتم کربن: به دست‌کم سه اتم کربن دیگر متصل باشد، و بخشی از یک ساختار حلقوی نباشد.
این تعریف، با عبارت “[u]nless otherwise specified” مشروط شده بود؛ یعنی مگر آن‌که در جای دیگری به‌گونه‌ای متفاوت مشخص شده باشد.
استدلال Alnylam و رد آن توسط دادگاه
Alnylam تلاش کرد نشان دهد که این تعریف برای موقعیت خاصی در ساختارهای شیمیایی که در آن شاخه‌زنی در موقعیت آلفا (alpha position) و مجاور گروه‌های زیست‌تخریب‌پذیر رخ می‌دهد، قابل اعمال نیست؛ چرا که در این حالت اتم کربن مزبور تنها می‌تواند به دو اتم کربن دیگر متصل شود.
اما دادگاه تجدیدنظر این استدلال را رد کرد. قاضی Taranto در رأی خود برای هیئت سه‌نفره اعلام کرد:
“زمانی‌که پتنت به‌صراحت واژه‌ای را تعریف کرده است، بار اثبات استثنا برای آن بسیار سنگین است. و در این مورد، هیچ نشانه روشنی در اسناد داخلی پتنت وجود ندارد که نشان دهد تعریف متفاوتی برای این واژه در نظر گرفته شده است.”
نتیجه و پیامدها:
با تأیید تفسیر دقیق و محدودکننده واژه “branched alkyl” مطابق تعریف پتنت، دعوای Alnylam مبنی بر نقض پتنت توسط Moderna مردود اعلام شد.
این رأی یادآور یک اصل مهم در حقوق ثبت اختراع است:
اگر واژه‌ای در پتنت تعریف شده باشد، دادگاه‌ها موظف‌اند همان تعریف را ملاک قرار دهند حتی اگر آن تعریف در تعارض با نمونه‌های ذکرشده در پتنت باشد یا برخی ساختارهای مفروض را خارج کند.
اهمیت قضیه:
این پرونده بار دیگر نشان می‌دهد که در دعواهای پتنت به‌ویژه در حوزه‌های پیشرفته‌ای همچون نانوذرات لیپیدی و فرمولاسیون واکسن‌های mRNA، واژگان فنی و نحوه تعریف آن‌ها در متن پتنت، تعیین‌کننده سرنوشت حقوقی میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری و مالکیت فکری خواهد بود.
به‌ویژه در حوزه‌هایی که رقابت فناورانه بسیار شدید است، شرکت‌ها باید در هنگام نگارش پتنت‌ها، نسبت به دقت علمی و حقوقی تعاریف ارائه‌شده کاملاً هوشیار باشند.
