شناخت رفتار مکانیکی نانوکامپوزیت‌ها

پژوهشگران دانشگاه علم و صنعت، با بررسی ساختارهای نانومتری، روشی را برای افزایش عملکرد وسایل الکترونیکی معرفی کردند.

پژوهشگران دانشگاه علم و صنعت، با بررسی ساختارهای نانومتری، روشی را برای افزایش عملکرد وسایل الکترونیکی معرفی کردند. نحوه‌ی پاسخ نانوکامپوزیت‌های مورد استفاده در وسایل الکترونیکی، به بارهای احتمالی وارد به آنها، موجب عملکرد متفاوت این مواد می‌گردد. با شناخت صحیح این پاسخ‌ها، می‌توان عملکرد وسایل الکترونیکی را بهبود داد. محققان دانشگاه علم و صنعت ایران پژوهشی را در این زمینه انجام داده‌اند.

سید محمد هاشمی‌نژاد، در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد ویژه‌ی توسعه‌ی فناوری نانو، هدف از انجام این پژوهش را «به دست آوردن پاسخ مکانیکی نانوکامپوزیت‌ها، تحت بار دینامیکی پایدار»، بیان کرد و افزود: «در این تحلیل، اثرات کوچک شدن ناهمگنی‌ها (نانوالیاف) در رفتار مکانیکی سازه‌هایی که متشکل از این ناهمگنی‌ها هستند مورد بررسی‌ قرار گرفته‌است. تا چندی پیش، با در نظر نگرفتن این اثر در حل مسائل، رفتار سازه‌ها مستقل از اندازه ناهمگنی‌ها بود، اما با وارد کردن صحیح این اثر، مشاهده می‌گردد که رفتار سازه‌ها به صورت محسوسی به اندازه ناهمگنی‌ها (شعاع نانوالیاف) وابسته است».

وی برای این کار، ابتدا روابط مورد نیاز برای اثرات سطح در مقیاس نانو را به دست آورده، سپس با استفاده از حالت تحلیلی موجود، حالت ناهمگنی مواد (در حالتی که اثرات سطح در نظر گرفته نشده است) را بررسی و حل نموده‌است. در این حل، پاسخ یک ماده‌ی نانوکامپوزیتی، بدون در نظر گرفتن اثرات سطح بدست آمده‌است. در ادامه، با استفاده از روابط موجود و شرایط مرزی اثرات سطح، مسئله را دوباره حل کرده و به این ترتیب حل کامل مسئله به‌دست آمده‌است.

دکتر هاشمی‌نژاد برای بررسی درستی نتایج موجود، چند مثال برای نمونه حل نموده که در این مثال‌ها، ماده‌ی زمینه آلومینیوم فرض گردیده‌است. وی نتایج این پژوهش را به صورت تحلیلی و عددی ارایه کرده‌است. در نتایج عددی، مقادیر سرعت گسترش و ضعیف شدن امواج فشاری و برشی در ماده نانوکامپوزیت (با زمینه‌ی آلومینیومی)، استخراج گردیده‌است. این نتایج، برای دو گونه‌ی فیبر سخت و نرم به‌طور جداگانه محاسبه شده‌است. همچنین دامنه‌ی وسیعی برای فرکانس موج ورودی در نظر گرفته شده‌است. علاوه بر این، نتایجی‌ برای خواص موثر دینامیکی نانوکامپوزیت ارایه گردیده‌است.

نکته‌ی قابل توجه این است که نتایج به‌دست آمده، در هر مثال عددی با مثال حل شده متناظر که در آن اثرات سطح در نظر گرفته نشده بود مقایسه شده و مشخص شده که اثرات سطح، مقادیر تنش را به‌صورت محسوسی برای شعاع‌های کمتر از ۲۰ نانومتر تغییر می‌دهد. البته این تغییر وابسته به نوع فیبر، درصد حجمی آن در نانوکامپوزیت، فرکانس موج ورودی و نوع موج (فشاری یا برشی) است. به‌طور خلاصه، وابستگی نتایج به اندازه فیبر، در فیبر نرم با درصد حجمی بیشتر مشهودتر است.

استاد دانشگاه علم و صنعت در ادامه گفت: «در پژوهش‌های اخیر، اثرات سطحی برای نانوکامپوزیت‌ها در پاسخ به بارهای استاتیکی، مورد بررسی‌ قرار گرفته بود. اما در این پژوهش پاسخ این سازه‌ها به بارهای دینامیکی پایدار مانند گسترش پایدار امواج بررسی شده‌است».

جزئیات این پژوهش که با راهنمایی دکتر رضا عوض‌محمدی انجام شده، در مجله‌ی Composites Science and Technology (جلد ۶۹، صفحات ۲۵۴۶- ۲۵۳۸، سال۲۰۰۹) منتشر شده‌است.