محققان آمریکایی با استفاده از نانولولهها و با بهرهگیری از نیروی موئینگی، ساختارهای میکروسکوپی کج، پیچخورده و طاقمانند تولید کردند. این روش میتواند در تولید همزمان الگوهایی با چندین شکل مورد استفاده قرار گرفته و امکانات جدیدی در زمینه سطوح قابل تنظیم ایجاد میکند.
تولید شکلهای مختلف با استفاده از نانولولهها
محققان آمریکایی با استفاده از نانولولهها و با بهرهگیری از نیروی موئینگی، ساختارهای میکروسکوپی کج، پیچخورده و طاقمانند تولید کردند. این روش میتواند در تولید همزمان الگوهایی با چندین شکل مورد استفاده قرار گرفته و امکانات جدیدی در زمینه سطوح قابل تنظیم ایجاد میکند.
جان هارت و همکارانش در دانشگاه میشیگان از نیروهایی موئینگی که هنگام انقباض و تبخیر یک حلال میان نانولولههای کربنی ایجاد میشود، برای کشیدن، خم کردن و پیچاندن جنگلی از این لولهها به شکلهای مخروط، گنبد، مارپیچ و شکلهای منحصربهفرد دیگر بهره بردند. هارت میگوید: «ایجاد این شکلها از هر مادهای مشکل است و نانولولههای کربنی نیز جای خود دارند». او میافزاید با استفاده از روشهای میکروساخت معمول امکان ساختن چیزهای دیگری که کج، پیچخورده، و یا طاقمانند هستند، بسیار دشوار است، مگر اینکه هر یک از این شکلها را در یک مرحله مجزا ایجاد کنید.
در این فرایند یک کاتالیزور از جنس آهن روی یک الگوی از پیش تعریفشده نشانده شده و با استفاده از رسوبدهی شیمیایی بخار، جنگلی از نانولولههای عمودی روی آنها رشد داده میشود. این یک فرایند کاملاً معمول برای رشد نانولولههاست، اما کار بعدی که این گروه انجام دادند، جدید است. آنها استون را درون این جنگل متراکم کرده و اجازه دادند تا تحت شراط کنترل شده تبخیر شود. نیروی موئینیگی حلال موجب میشود تا این نانولولهها به شکلی درآیند که بهوسیلهی الگوی اولیه کاتالیزور تعیین میشود. الگوی دایرهای به شکل مخروطهای آتشفشانی درمیآید، در حالی که الگوهای نیمدایرهای، ساختارهای گلبرگمانند را شکل میدهند.
جان فورکاس، متخصص فرایندهای میکرو و نانوساخت از دانشگاه مریلند در آمریکا از کنترل بالایی که گروه هارت روی شکل ساختارهای ایجاد شده دارد، شگفتزده است. او میگوید: «آنها کار بسیار دقیقی روی درک سازوکار این فرایند انجام دادهاند. این کار قابلیت تولید تکرارپذیر ساختارهای مختلف در مقیاس وسیع را دارد».
هارت توضیح میدهد که یکی از تفاوتهای اصلی این روش با روشهای دیگر، توانایی ایجاد شکلهای مختلف روی یک سطح به طور همزمان است. او میافزاید: «این قابلیت امکان تنظیم ویژگیهای مواد را بهصورت موضعی ایجاد میکند». از جمله این ویژگیها میتوان به خاصیت ترشوندگی سطح بهوسیلهی مایعات مختلف، تسریع یا ممانعت از رشد سلولها و یا حتی چگونگی برهمکنش نور با سطح ماده (در صورت کوچکتر شدن این ساختارها) اشاره کرد.