بررسی راه‌کارهای تجاری‌سازی فناوری نانو در INF2012

در اولین سری سخنرانی فروم بین‌المللی تجاری سازی ایران در صبح روز شنبه ۱۵ مهرماه، دکتر سالار آملی، معاون امور بین‌الملل و انتقال فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، دکتر سرکار دبیر ستاد توسعه فناوری نانو، دکتر بیت‌الهی مدیر کمیته استانداردسازی فناوری نانو، دکتر مصطفی آنالویی سرپرست بخش سلامتی و علوم حیاتی لیوینگستون نیویورک، و پروفسور ترو کیشی، استاد دانشگاه توکیو و مشاور موسسه ملی علم مواد(NIMS)، به سخنرانی پرداختند.

دکتر بیت‌الهی در اولین سمینار فروم، درباره فعالیت‌های بین المللی ستاد توسعه نانوی ایران، گفت: «خوشوقتم که اعلام کنم طی سال‌های اخیر ایران رشد زیادی در زمینه علم و فناوری نانو داشته است. اقتصاد کشور ما در گذشته و حتی حالا هم هنوز بر پایه منابع طبیعی است و خب همه می‌دانیم که این منابع به زودی از بین می‌روند و تمام خواهند شد. بنابراین فناوری‌های پیشرفته مثل نانو برای ما سکوی پرتابی هستند که بتوانیم مبنای اقتصاد آینده کشور را ارتقا داده و بر مبنای علوم جدید قرار دهیم. امیدوارم برگزاری جشنواره‌های فناوری نانو، فروم و همکاری‌های بین‌المللی که در کنار این برنامه‌ها صورت می‌گیرد باعث شود به جایگاه بالایی برسیم.»

او سپس اظهار امیدواری کرد که حمایت‌های دولت، به اشتراک‌گذاری دانش و سرمایه‌گذاری‌های بیشتر بتوانند به ارتقای دانش و فناوری نانو کمک کند.

سپس دکتر سالار آملی به نمایندگی از دکتر نسرین سلطانخواه، به ارائه اطلاعاتی درباره فعالیت‌های ایران در زمینه نانو و دستاوردها و چالش‌های کشور در این زمینه، پرداخت. او گفت: «برای پیشبرد فناوری نانو در کشور سه بخش باید به طور همزمان با هم کار کنند؛ بخش‌های صنعتی (شرکت‌ها)، بخش‌های تولید دانش (دانشگا‌ه‌ها و موسسات آموزشی) و دولت.»

به گفته سالار آملی، تا به حال مراکز تولید دانش توانسته‌اند به خوبی در زمینه تولید علم نانو فعالیت کنند و دولت هم حمایت‌های لازم را در این زمینه انجام داده اما در حال حاضر بحث اصلی استفاده از دانش در صنعت و تجاری‌سازی است. او سپس ضمن ارائه آمارهایی در مورد جمعیت کشور، رشد جمعیت و صادرات در زمینه‌های انرژی، گاز و نفت، از لزوم فعالیت بیشتر در صنایع با فناوری برتر صحبت کرد.

سالار آملی گفت: «آمار نشان می‌دهد که ما منابع انسانی کافی، متخصصان و تحصیلکردگان دانشگاهی، در زمینه نانو در کشور داریم. بنابراین نکته مهم نقش دولت در تجاری‌سازی علم نانو در کشور است.» او سپس، توسعه و اجرای بازاریابی، رشد و گسترش بازار، انتقال تکنولوژی، تهیه استانداردهای مربوطه، ایجاد زمینه‌های سرمایه‌گذاری، ترویج علم نانو در جامعه و آموزش را از جمله نقش‌های مهم دولت در زمینه پیشبرد فناوری نانو دانست و تاکید کرد که دانش و تولید باید همزمان با هم حرکت کنند.

سومین سخنران فروم بین‌المللی تجاری‌سازی ایران، دکتر سعید سرکار بود که در سمینار خود به ارائه آمارها و اطلاعاتی در مورد وضعیت کنونی ایران در زمینه نانو فناوری و تجاری‌سازی این علم، پرداخت.

او در ابتدای صحبت‌های خود گفت: «مسئله اصلی ما در حال حاضر، بحث بازاریابی محصولات هایتک است. این نقطه حساسی برای ماست و ما نیاز به تجربیات زیادی در این زمینه داریم. این فروم هم بخشی از فعالیت‌هایی است که برای کسب تجربه در این زمینه انجام می‌دهیم.»

او سپس معرفی، ترویج دانش تخصصی، توسعه منابع انسانی، تحقیق و توسعه فناوری را به عنوان برنامه‌های مختلف در زمینه توسعه علم نانو و تجاری‌سازی معرفی کرد و تاریخچه‌ای از فعالیت‌های ایران در زمینه نانو را برای حضار بازگو نمود. سرکار سپس به ساختار زمانی فعالیت‌های ایران اشاره کرد و گفت: «در سال ۲۰۰۱ ما روی ترویج دانش عمومی جامعه در زمینه علم نانو کار کردیم. در سال ۲۰۰۲ درگیر برنامه ریزی و سیاست‌های بازاریابی شدیم. در سال ۲۰۰۴ توجه‌مان را معطوف به توسعه منابع انسانی و توسعه تکنولوژی کردیم و حالا در فاز آخر که بحث تجاری سازی و توسعه نانو در صنعت است، به سر می‌بریم.»

دبیر ستاد توسعه فناوری نانو، همچنین درباره برنامه‌های ستاد فناوری نانو در زمینه ترویج دانش عمومی جامعه نسبت به این علم، استقبال دانش‌آموزان از المپیاد نانو، توسعه نیروی انسانی متخصص در حوزه نانو و برگزاری ورک‌شاپ‌های مختلف برای مدیران شرکت‌ها به منظور آشنا کرد آن‌ها با ابزارها و کاربردهای علم نانو، صحبت کرد.

دکتر مصطفی آنالویی، سرپرست بخش سلامتی و علوم حیاتی لیوینگستون نیویورک به عنوان اولین سخنران کلیدی در سمینارش به دو موضوع؛ سرمایه‌گذاری بین‌المللی در حوزه نانو به خصوص فناوری نانوزیستی و بازگویی تجارب کاری‌اش در زمینه تجاری سازی این علم و همکاری با شرکت‌های بین‌المللی، پرداخت.

آنالویی که بیش از ۱۳۰ اثر تالیفی در زمینه مدیریت تجارت فناوری نانو، دارو و تجارت جهانی دارد، در بخشی از سمینارش با نشان دادن نمودارهایی در مورد چند نمونه از نانوداروها، نانوابزارها و نانوبیوفناوری به بررسی تجارب کشورهای اروپایی، چین و ژاپن پرداخت. سپس مثال‌هایی در مورد ردپای علم نانو در زندگی روزمره همه ما ارائه کرد و به قوانین دولتی مفیدی که در آمریکا، آلمان و روسیه برای پیشبرد صنعت نانو وضع شده‌اند، اشاره کرد.

در بخش بعدی فروم، پروفسور ترو کیشی، استاد دانشگاه توکیو و مشاور موسسه ملی علم مواد(NIMS)، استراتژی‌ها و فعالیت‌های کشور ژاپن در زمینه علم و فناوری نانو را توضیح داد. به گفته این فعال صنعت نانو که بیش از ۳۰ سال سابقه مدیریتی و تحقیقاتی در زمینه علوم پیشرفته دارد، کشور ژاپن از سال ۱۹۸۰ فعالیت در زمینه صنعت نانو را آغاز کرده است و در فازهای مختلف، به توفیقات زیادی در سه زمینه نوآوری‌های سبز، بهداشت و سلامت و ساخت و ساز دست یافته است.

ترو کیشی، برنده هفت جایزه جهانی در زمینه مواد پیشرفته، چالش‌های پیش روی کشور ژاپن را به سه دسته منابع انسانی، شبکه‌سازی و تجاری‌سازی در حوزه نانو، تقسیم کرد و انجام پژوهش‌های پایه را به عنوان یکی از مهمترین مباحث این حوزه مطرح کرد.

فروم بین‌المللی تجاری سازی ایران (Iran Nano Forum 2012) با سخنرانی متخصصین دیگری چون روبرت هاک مدیر موسسه این‌سایت اینترایژیا (Insight interAsia) از کشور سنگاپور، تیم هارپر (Tim Harper) مدیرعامل موسسه ساینتیفیکا، هنه وان هیرن (Henne van Heeren) مشاور تجاری‌سازی در صنایع میکرو و نانو از کشور هلند، دکتر سانگ-هی سو (Dr. Sang-Hee Suh) رئیس انجمن تحقیقات فناوری نانوی کره جنوبی و دکتر سانگ-ایل پارک از موسسین چند پارک فناوری از کشور کره جنوبی، ادامه پیدا کرد.

گفتنی است، فروم بین‌المللی فناوری نانو در راستای تجاری‌سازی محصولات داخلی مبتنی‌بر فناوری نانو، در روزهای‌ ۱۵ و ۱۶ مهرماه ۱۳۹۱ (۶-۷ اکتبر ۲۰۱۲) همزمان با پنجمین جشنواره و نمایشگاه فناوری نانو در محل دائمی نمایشگاه‌های بین المللی تهران برگزار می‌شود.