محققان دانشگاه‌های تهران، دانشکاه شهید بهشتی و دانشگاه گرگان با انجام یک طرح آزمایشگاهی، تأثیر حضور نانوذرات درون ساختار کاغذ اسکناس بر رشد و تکثیر قارچ‌ها را مورد تحلیل و بررسی قرار دادند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده با وارد کردن نانوذرات به کاغذ اسکناس می‌توان مانع حضور قارچ‌ها بر روی کاغذ اسکناس شد و از ابتلا و انتقال بیماری‌ها جلوگیری کرد.
با فناوری نانو پول دیگر چرک کف دست نیست
این باور در همه افراد وجود دارد که اسکناس و سکه جز آلوده‌ترین اشیا هستند اما محققان ثابت کرده‌اند که موضوع از این هم پیچیده‌تر است و بسیاری از بیماری‌های خطرناک از طریق پول منتقل می‌شود. بر اساس گزارش‌ها اسکناس، سکه و قبوضی که بین افراد ردوبدل می‌شوند حاوی ۳۰۰۰ نوع باکتری هستند. در سال‌های اخیر به‌منظور کاهش خطر ابتلا به بیماری از طریق اسکناس، افزودنی‌های ضد میکروب و ضد قارچ به ساختار کاغذ اسکناس اضافه می‌شود.
دکتر مهدی جنوبی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران با اشاره به توانایی بالقوه اسکناس در نگهداری و انتقال عوامل بیماری‌زا از جمله باکتری‌ها و قارچ‌ها به انسان، در رابطه با ضرورت انجام طرح و اهداف دنبال شده در آن گفت: «میزان و نوع آلودگی اسکناس، دو مسئله حائز اهمیت به شمار می‌رود که ممکن است برای هر مکان متفاوت باشد. مثلاً اسکناس‌های مورد استفاده در نانوایی، بیمارستان و یا پایانه مسافربری به میزان و نوع باکتری‌های متفاوتی آلوده هستند. بنابراین در این تحقیق ابتدا به بررسی قارچ‌های موجود در اسکناس‌های مورد استفاده در چهار مکان مختلف پرداخته شده و سپس تأثیر حضور تکی و هم‌زمان دو نانوماده بر رشد و تکثیر قارچ‌ها مورد ارزیابی قرار گرفته است.»
به گفته این محقق نانوذرات ضد میکروب مورد استفاده در این طرح منشأ طبیعی داشته و نسبت به سایر افزودنی قیمت پایین‌تری دارند. از سوی دیگر به دلیل اینکه این افزودنی‌ها در مقیاس نانومتری استفاده شده‌اند، اثر ضد میکروبی و ضد قارچی به‌مراتب بالاتری را از خود به نمایش گذاشته‌اند.
جنوبی با تشریح مراحل انجام طرح گفت: «در فاز اول این طرح به بررسی اسکناس‌های موجود در چهار مکان پرتردد از لحاظ حضور میزان و نوع گونه‌های قارچی پرداخته شد. نتایج نشان دادند که در چهار مکان نانوایی، قصابی، پایانه مسافربری و بیمارستان به ترتیب سه گونه قارچی آسپرژیلوس، آسپرژیلوس نایژر و پنی سیلیوم گونه‌های عمده موجود در اسکناس‌ها ردوبدل شده بودند. در فاز دوم کاغذهای اسکناس به‌وسیله نانوکریستال‌های سلولز و نانوالیاف کیتوزان پوشش داده شد و سپس از منظر رشد و تکثیر قارچ مورد بررسی قرار گرفتند.»
نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن است که نانوکریستال‌های سلولزی اثر ضد قارچی مشخصی را بر روی قارچ موجود بر سطح اسکناس‌های موجود در محیط‌های بیمارستانی نداشتند اما با افزودن میزان ۶ درصد نانوالیاف کیتوزان، فعالیت ضد قارچی قابل‌ملاحظه‌ای مشاهده شد. همچنین می‌توان دریافت هرچند نانوکریستال‌های سلولز اثر ضدقارچی ندارند اما حضور آن‌ها بر موجب بهبود پایداری و چسبندگی نانوالیاف کیتوزان و متعاقب آن بهبود عملکرد آن‌ها خواهد شد.
دکتر مهدی جنوبی و نرگس شریف موسوی – عضو هیئت‌علمی و دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، دکتر حسن یوسفی- عضو هیئت‌علمی دانشگاه گرگان و دکتر لیلا محمدی- دانش‌آموخته مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی در انجام این طرح همکاری داشته‌اند. محققانی از کشور کانادا و سوئد نیز از همکاران این طرح بوده‌اند. نتایج این کار در مجله‌ی Carbohydrate Polymers با ضریب تأثیر ۴٫۸۱۱ (جلد ۱۸۹، سال ۲۰۱۸، صفحات ۲۲۹ تا ۲۳۷) منتشر شده است.
