|
با استفاده از اطلاعات موجود در مجلهMed Markets ، در دو بخش مجزای مطالعات
بالینی و فناوری، و با توجه به گزارش‌های رسیده از فناوری‌های موجود در
بازار در حوزه علوم پزشکی، زمینه‌هایی را که پیش‌بینی می‌شود فناوری در
آنها به‌سرعت رشد پیدا کند، شناسایی شده اند. به بیان دیگر، انتظار می رود
با برداشته شدن موانع فناورانه، فناوری‌های نوین، با توجه به کاربردهای
بالفعل و بالقوه‌ای که در علوم پزشکی دارند، ظرف مدتی کوتاه ( کمتر از پنج
سال ) در ابعاد تجارتی رشد قابل توجهی نمایند.
فناوری نانو و سیستم‌های میکروالکترومکانیکی( MEMS )
نمی‌توان باور کرد که کاربرد فناوری نانو در علوم پزشکی چقدر متنوع و
گسترده است؛ از پوشش روی یک وسیله پزشکی گرفته تا فرایند پیچیده دارورسانی
و ساخت حسگرها و سایر ابزارهای تشخیصی.
نمونه‌ای از کاربردهای احتمالی آن عبارتند از : دارورسانی، ساخت نانوپوشش
طلایی بر روی سطح سلول‌های سرطانی که آنها را بر اثر گرما می‌کشد، تشخیص،
نانوباتری شبکیه مصنوعی، نانوحسگرهایی که ذرات پاتوژن را تشخیص می‌دهند
و… .
از سیستم‌های میکروالکترومکانیکی نیز می‌توان در پمپ‌های دارویی ایمپلنت(
قابل کاشت در بافت بدن)، سمعک‌ها، دستگاه‌های شوک الکتریکی، کیت‌های
آزمایشگاهی و سایر وسایل تحقیقاتی در زمینه علوم پزشکی استفاده کرد.
ابزارهای مرکب دارویی
تراشه‌های با پوشش دارویی، بارزترین نمونه ساخته‌شده در این زمینه هستند.
در این محصولات با قرار گرفتن فناوری‌های متفاوت در کنار یکدیگر وسایلی
ساخته می‌شوند که کاربردهایشان بیشتر از ساختارشان مورد توجه است و کاری
بیش از مجموع کار اجزای تشکیل‌دهنده خود را انجام می‌دهند و در داروهای
آهسته رهش، پوشش‌های دارویی سازگار با بافت زنده، فرایند ژن‌رسانی، روش‌های
مهار رشد بافتی و بسیاری موارد دیگر به کار گرفته شده‌اند.
درمان پلاک‌های ناشی از بیماری تصلب شرایین(آترواسکلروزیس)
منظور استفاده از روش‌هایی است که دارو را در افراد مبتلا به این بیماری به
درون بدن افراد منتقل می‌سازد و یا عروق را باز نگه می‌دارد و پلاک ایجاد‌شده
را از بین می‌برد(مانند روش‌های آنژیوپلاستی، فنرگذاری در عروق و بای پس
عروق کرونر).
دارودرمانی منطقی
هر نوع دارو یا تجهیزات پزشکی موجود در بازار، در صورتی که به شیوه منطقی
استفاده شود؛ یعنی دلیل اصلی بیماری را برطرف نماید و یا حداقل در جهت کاهش
بیماری‌زایی عامل پاتوژن عمل کند، کارایی بیشتری پیدا خواهد کرد. این مسئله
می‌باید در داروسازی به‌صورت عموم و درزیست‌فناوری به‌صورت خاص مورد توجه
قرار گیرد. اگرچه تا به حال هزینه‌های زیادی در این زمینه انجام شده‌است،
ولی هنوز به کاربرد فناوری‌های نوین در این حوزه توجه لازم نشده‌است.
تشخیص به‌وسیله امواج با فرکانس رادیویی(RFID)
استفاده از فناوری اطلاعات در زمینه تجهیزات پزشکی امری اجتناب‌ناپذیر است؛
مثلاً می‌توان به اطلاعات ارزشمندی که از طریق دستگاه‌های RFID در مورد
اطمینان حاصل کردن از آمادگی یک دستگاه در طی عمل جراحی و نیز شناسایی و
ردیابی داروهای Implant و ابزارهای فرستاده‌شده به داخل بدن به دست می‌آید،
اشاره کرد.
کنترل عفونت
افزایش جمعیت جهانی و به دنبال آن افزایش ظرفیت برای انتقال میکروب های
پاتوژن، استفاده بیش از حد از آنتی‌بیوتیک‌ها و مقاوم شدن تعداد قابل توجهی
از داروها نسبت به این میکروب‌ها و هزینه زیاد ناشی از بروز عفونت‌های
بیمارستانی، از جمله عواملی هستند که ضرورت توسعه فناوری‌های نوین در این
حوزه را توجیه می‌نماید.
کنترل چاقی
به‌‌رغم موفق نبودن دارویAccomplia(rimonabant) ساخت شرکت فایزر، هنوز
تعداد قابل توجهی از شرکت‌های داروسازی مشغول کار در این زمینه هستند.
وجود زمینه‌های تحقیقاتی زیاد و هزینه‌های بالایی که عوارض ناشی از چاقی بر
روی سلامت انسان به سیستم درمانی تحمیل می‌کند، از جمله عواملی است که باعث
شده تا تلاش در زمینه درمان چاقی و پیشگیری عوارض بعدی ناشی از آن ادامه
پیدا کند.
علاوه بر این زمینه‌ها که امکان توسعه قابل توجه فناوری در آنها شناسایی
شده‌است، ما زمینه‌های دیگری را اضافه نموده‌ایم که توسعه فناوری می‌تواند
در آنها نیز رخ دهد و تأثیرگذار باشد:
آپاپتوز
مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی به‌عنوان بخشی از چرخه زندگی یک سلول، که شامل
فرایند‌های ضروری برای تمایز سلولی است، زمینه مطالعاتی گسترده‌ای را در
زمینه بیماری سرطان و سایر بیماری‌ها فراهم می‌کند.
پیشرفت داروهای با مبنای کار ژنتیکی
به دست آوردن نقشه ژنوم انسان و از آن مهم‌تر تداخلات پیچیده موجود در ژنوم
انسانی در سطح مولکولی، که منجر به شکل‌گیری بافت‌های سالم یا بیمار می‌شود،
از جمله موانع مهم پیشرفت این داروهاست که پیشرفت دانش و فناوری در این
زمینه، می‌تواند موجب موفقیت‌های بزرگی در طراحی داروهای با مبنای کار
ژنتیکی شود.
تنظیم نورونی
در شماره سپتامبر مجله Med Markets به پاره‌ای از پیشرفت‌های فناورانه در
زمینه تنظیم و تحریک نورونی اشاره شده‌است. ساختار و کارکرد پیچیده سیستم
عصبی انسان عاملی است که آن را کمتر قابل دسترس می‌سازد، ولی با این وجود
در پی پیشرفت‌هایی که در زمینه تجهیزات پزشکی قابل کاشت در بدن(Implant )
به دست آمده‌است، این فرصت فراهم شده تا بتوانیم وسایلی برای کنترل دردهای
مزمن که نیاز زیادی به آن وجود دارد، طراحی کرده، وارد بازار نماییم.
|
