پژوهشگران دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و دانشگاه پالاتسکی جمهوری چک، موفق شدند سامانه حسگر فلورسانس نوینی را توسعه دهند که قادر است الیگومرهای پروتئین آلفا-سینوکلئین (α-Syn) را در بزاق شناسایی و کمیسازی کند. این دستاورد میتواند گام مهمی در مسیر تشخیص زودهنگام بیماری پارکینسون باشد، زیرا حضور الیگومرهای α-Syn در بزاق بهعنوان یک نشانگر زیستی امیدبخش برای این بیماری شناخته میشود.
پژوهشگران دانشگاه شیراز موفق شدند سامانهای مینیاتوری و نوآورانه برای تشخیص سریع و دقیق سرطانهای خونی در بزرگسالان طراحی کنند؛ ابزاری که بر پایه آرایهای از نقاط کوانتومی کربنی فلورسانس و نانوخوشههای فلزی ساخته شده و عملکردی مشابه «بینی الکترونیکی نوری» دارد. این سامانه با حساسیت بالا قادر است ترکیبات آلی فرّار (VOCs) موجود در خون بیماران را شناسایی کرده و تفاوت میان نمونههای سالم و مبتلا به سرطان را با دقت بسیار بالا مشخص کند.
پژوهشگران موفق به ساخت حسگری شدند که میتواند تنها از طریق نمونهبرداری از بازدم انسان، دیابت و پیشدیابت را در چند دقیقه تشخیص دهد. این فناوری نوین، با تکیه بر ترکیب اکسید روی (ZnO) و گرافن القایی با لیزر (Laser-Induced Graphene) ساخته شده و راهی ساده، سریع و کمهزینه برای غربالگری بیماری به شمار میرود.
پژوهشگران دانشگاه تهران و دانشگاه علوم و فناوری چین با تمرکز بر نانوساختارهای مکسین، دستاورد جالبی در حسگری و زیستحسگری الکتروشیمیایی-لومینسانس (ECL) ایجاد کردهاند. این گروه تحقیقاتی با بهرهگیری از خواص منحصربهفرد مکسینها، موفق به توسعه حسگرهایی فوقحساس شدهاند که توانایی تشخیص بیومارکرها را با دقت بالا و سرعت قابل توجه ارائه میدهند و افق تازهای در تحلیل نتایج تستهای پزشکی گشودهاست.
محققان مؤسسه ملی فناوری و استانداردها (NIST) در آمریکا موفق به توسعه یک فرمول ریاضی جدید شدهاند که میتواند تعداد ذرات معلق در یک محلول را با دقتی بیسابقه اندازهگیری کند. کلید این نوآوری، در نظر گرفتن «توزیع اندازه ذرات» است، عاملی که در روشهای قدیمی نادیده گرفته میشد و منجر به خطاهای قابل توجهی میشد. این فرمول جدید میتواند تحولی بزرگ در حوزههای حساسی مانند پزشکی (تحویل دقیق دارو)، علوم محیطزیست (اندازهگیری میکروپلاستیکها) و صنایع غذایی ایجاد کند.
پژوهشگران دانشگاه صنعتی اصفهان با طراحی یک شاخص رنگسنجی نوین موفق شدند امکان ردیابی دیداری و بلادرنگ تازگی ماهی را فراهم کنند. این دستاورد با استفاده از هیدروژل آگار حاوی نانوذرات مس و نقاط کوانتومی کربن دوپشده با نیتروژن به دست آمده و میتواند بهعنوان ابزاری کارآمد در ارتقای سلامت غذایی و کاهش ضایعات محصولات دریایی مورد استفاده قرار گیرد.
پژوهشگران دانشگاه ایالتی میشیگان دو فناوری نوین و کمهزینه توسعه دادهاند که زمان تشخیص آلودگیهای ویروسی و باکتریایی در آب و مواد غذایی را از چندین روز به تنها چند ساعت کاهش میدهد. این فناوری که مبتنی بر نانوذرات است، نه تنها سریع و دقیق عمل میکند، بلکه هزینه تولید آن کمتر از ۲ دلار است و میتواند بهویژه برای کمک به جوامع محروم و مناطق فاقد امکانات آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گیرد. این نوآوری میتواند با اطلاعرسانی بهموقع از شیوع بیماریهایی مانند مسمومیتهای ناشی از اِکولی یا سالمونلا جلوگیری کند.
پژوهشگران ایرانی دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تورنتو اسکربرو کانادا با طراحی یک حسگر نانویی چندکاره و تلفیق آن با اپلیکیشن گوشی هوشمند، موفق شدند بیوتیولها را در نمونههای خون و پلاسما به شکل سریع، حساس و دقیق تشخیص دهند. این فناوری میتواند نقطهعطفی در توسعه سیستمهای تشخیصی قابل حمل و مقرونبهصرفه در مراکز درمانی و نقطه مراقبت (POCT) باشد.
پژوهشگران دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان، دانشگاه صنعتی سیرجان و همکاران بینالمللی آنها در فرانسه، با طراحی و ساخت آئروژلهای نانوساختار چندجزئی موفق شدند جاذبهای فوقپهنباندی برای امواج مایکروویو تولید کنند. این دستاورد نانویی میتواند در صنایع الکترونیک، مخابرات و فناوریهای نوین کاربرد گستردهای داشته باشد.
تیمی از پژوهشگران از دانشگاه اصفهان، دانشگاه صنعتی امیرکبیر ـ واحد ماهشهر، شرکت «اپتیک نیرو» و پژوهشگاه دانشهای بنیادی، با بهرهگیری از نانوساختار اُپال معکوس اکسید تیتانیوم موفق به طراحی فوتوآندهای پروسکایتی CsPbBr₃ با کارایی و پایداری کمنظیر شدند. این دستاورد نوآورانه در حوزه فناوریهای نانو میتواند روند تولید هیدروژن سبز از طریق شکافت آب فوتوالکتروشیمیایی (PEC-WS) را متحول کند و گامی مهم در مسیر توسعه انرژیهای پاک در ایران و جهان باشد.