با تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی، کشاورزی گلخانهای و افزایش کارایی برداشت محصول از گلخانه‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرده است. یکی از فناوری‌هایی که می‌تواند برای افزایش کارایی گلخانه‌ها مناسب باشد، استفاده از نقاط کوانتومی برای ارتقاء بازده فتوسنتز در گیاهان است.
معرفی فرصت‌تجاری/ افزایش بهره‌برداری از گلخانه‌ها با یک ترفند نانویی
در برخی کشورها، فناوری فیلم‌های پلیمری حاوی نقاط کوانتومی برای گلخانه‌ها استفاده می‌شوند. فیلم‌های حاوی نقاط کوانتومی موجب تبدیل پرتوهای فرابنفش و آبی به قرمز و نارنجی می‌شوند که این طول موج‌های قرمز و نارنجی فتوسنتز در گیاه را افزایش می‌دهند.
فیلم‌های حاوی نقاط کوانتومی در گلخانه‌ها و بالای گیاهان نصب می‌شود تا به گیاهان کمک کند نور بیشتری را جذب کنند. این فیلم‌ها نور خورشید را جذب کرده و با تغییر طول موج، این پرتوها را با طول موج اثربخش‌تر به گیاه منتقل می‌کنند. در واقع وظیفه اصلی این فیلم‌ها، بهبود و اصلاح طیف نور خورشید بوده که بدون تغییر در شدت نور خورشید می‌تواند آن‌ها را به طول‌موج‌های مناسب‌تر برای گیاه تبدیل کند.
اصلاح طیف نوری برای رشد گیاه بر این اصل استوار است که همه طول موج‌ها از نظر کارایی برای گیاه برابر نیستند و طول موج‌های قرمز برای فتوسنتز کارآمدتر هستند. با تبدیل پرتوهای فرابنفش و آبی به نور قرمز و نارنجی، این فیلم‌ها می‌توانند کارایی فتوسنتز را افزایش داده و به تولیدکنندگان بخش کشاورزی امکان افزایش بهره‌وری را دهند.
از این فناوری به صورت تجاری برای پرورش انواع مختلفی از محصولات کشاورزی نظیر گوجه‌فرنگی، کاهو و توت‌فرنگی استفاده می‌شود. در پرورش گوجه فرنگی میزان برداشت محصول ۲۰ درصد افزایش یافته است.
تولید چنین فیلم‌های نانویی می‌تواند فرصت‌های کسب و کار تازه‌ای برای شرکت‌ها و علاقه‌مندان فناوری‌نانو در پی داشته باشد. به دلیل بهره‌وری بالا، متقاضی صنعتی برای چنین محصولی وجود دارد، به این معنا که فروش محصول و بازارسازی برای چنین فناوری چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای دارد.
مشابه فناوری نانوحباب، که به دلیل اثربخشی در بهر‌وری، در حال حاضر در بیش از ۱۰۰ گلخانه در کشور استفاده می‌شود و گسترش آن با شیب جالب توجهی در حال رشد است، فناوری فیلم‌های نانویی نیز پتانسیل فراگیر شدن را دارد.
از سوی دیگر، کاربرد استفاده از چنین فیلم‌های نانویی تنها به حوزه گلخانه محدود نیست، فناوری ضدجعل، پنجره‌هایی با امکان تولید انرژی و پنل‌های خورشیدی از جمله حوزه‌های کاربردی این فیلم‌های نانویی هستند. بنابراین بازار این فیلم‌ها گسترده است.
اثربخشی این فیلم‌های نانویی در بخش کشاورزی گلخانهای به حدی بوده که ناسا به سراغ استفاده از آن برای افزایش بهره‌وری کشاورزی در فضا رفته است. خبرهای متعددی از برنامه‌های ناسا برای استفاده از این فناوری منتشر شده است.
در مجموع می‌توان استفاده از فیلم‌های حاوی نقاط کوانتومی را یک فرصت کسب و کار با بازار وسیع دید که قادر به پاسخ‌دهی به برخی از چالش‌های موجود در کشور است.
گلخانهای را تصور کنید که با کمک فناوری‌نانوحباب ۲۰ درصد افزایش برداشت محصول را تجربه کرده و از این پس بتواند با فناوری نقاط کوانتومی ۲۰ درصد دیگر برداشت محصول را بهبود دهد. هیجان انگیز است!
نویسنده: داود قرایلو
