اختراعات فناوری نانو و آینده صنعت داروسازی

پزشکی تجارت بزرگی است. سود خالص سالانه ترکیبی برای ۱۰ شرکت بزرگ داروسازی حدود ۷۳ میلیارد دلار می‌باشد. شرکت Pfizer به تنهایی درآمد سالانه‌ای معادل ۱۹ میلیارد دلار دارد. دلیل موفقیت این صنعت چیست؟ حمایت از اختراعات و حقوق مالیت فکری (IPRs).

پزشکی تجارت بزرگی است. سود خالص سالانه
ترکیبی برای ۱۰ شرکت بزرگ داروسازی حدود ۷۳ میلیارد دلار می‌باشد. شرکت
Pfizer به تنهایی درآمد سالانه‌ای معادل ۱۹ میلیارد دلار دارد. دلیل موفقیت
این صنعت چیست؟ حمایت از اختراعات و حقوق مالیت فکری (IPRs). هسته مدل
تجاری شرکت‌های داروسازی بزرگ بر حمایت از اختراعات ثبت شده آنها در زمینه
داروهای قوی متکی است که به آنها امکان فروش این داروها با سود بسیار بالا
را می‌دهد.

با این حال زمان حمایت از اختراعات ثبت شده آنها به تدریج به سر آمده و این
شرکت‌ها مجبورند به سوی نانوپزشکی نوظهور روی بیاورند. نانوپزشکی علاوه بر
ایجاد ارزش افزوده و سود بالا در عرصه‌هایی همچون تشخیص پزشکی، می‌تواند به
صورت کامل جایگزین گروه‌های خاصی از داروها همچون عوامل شیمی‌درمانی موجود
(با داروهای نانوذره‌ای جدید) شود.به نظر می‌رشد که عرصه نانوپزکشی نیز حتی
بیش از امروز به حمایت از اختراعات ثبت شده و حقوق مالکیت فکری متکی باشد.

دکتر راج باوا که گزارشی در مورد مسائل اخیر نانوپزشکی منتشر کرده است، می‌گوید
پیش‌بینی‌های اولیه در مورد تجاری‌سازی نانوپزشکی تشویق‌کننده هستند، اما
چالش‌های سختینیز در این عرصه وجود دارند. این چالش‌ها شامل مسائل قانونی،
مسائل زیست‌محیطی، مشکلات ایمنی، مسائل اخلاقی و قانون‌گذاری، و همچنین
مشکلات ناشی از همپوشانی ادعاهای مربوطبه مالکیت فکری می‌باشند. در حال
حاضر مشخص نیست که چه زمانی پیشرفت‌های مربوط به نانوپزشکی در آزمایشگاه‌ها
منجر به محصولات پایدار تجاری شده و تا چه حدی موانع موجود می‌توانند در
رساندن این محصولات به بازار تأخیر ایجاد نمایند. مسائل مربوط به قوانین
فعلی ثبت اختراعات و فرایند اعطای حق این اختراعات می‌توانند منجر به ایجاد
تأخیر در این زمینه شوند.

باوا می گوید: «اختراعات در زمینه انقلاب نانوپزشکی بسیار حیاتی هستند.
زمانی که سرمایه‌گذاران نانوپزشکی یا شرکت های دارویی قابلیت یک عرصه را
برای سرمایه‌گذاری بررسی می‌کنند، مسائل مربوط به اختراعات یکی از مهم‌ترین
گزینه‌هایی است که مد نظر قرار می‌دهند. همچنین شواهد زیادی در دست است که
شنان می‌دهد شرکت‌ها، شرکت‌های نوپا و دانشگاه‌ها هر روز اهمیت بیشتری به
اختراعات می‌دهند. آنها به طور فزاینده‌ای بخش بیشتری از بودجه خود را به
حصول و دفاع از اختراعات اختصاص می‌دهند».

مشکل این است که هر اختراعی که قابل ثبت شدن باشد، ثبت می‌شود. همانند
وضعیت موجود، شانس شرکت‌های بزرگ برای به دست آوردن امتیاز این اختراعات و
تجاری‌سازی آنها بیشتر است. همچنین شرکت‌های کوچک به جای پذیرفتن ریسک وارد
کردن یک محصول جدید به بازار ترجیح می‌دهند از واگذاری امتیاز اختراعاتی که
در اختیار دارند، به شرکت‌های بزرگ سود دریافت کنند. به علاوه، در مواردی
که همپوشانی میان اختراعات وجود دارد، شانس برنده شدن شرکت‌های کوچک در
فرایند طولانی رسیدگی به اختلافات بسیار کم است.

متأسفانه مدل تجاری امروزی شرکت‌های بزرگ داروسازی، منجربه تولید محصولاتی
می‌شوند که سود بسیار بالایی برای تولیدکنندگان آنها دارند. این داروها
عمدتاً نیاز مردمی را فراهم می‌کنند که به روشی ناسالم در غرب زندگی می‌کنند
و الزاماً داروهایی نیستند که به صورت عمده مورد نیاز مردم کشورهای در حال
توسعه می‌باشند.

متأسفانه این مدل در کشورهای در حال توسعه که بسیاری از بیماران نمی‌توانند
پول این داروهای گران را بپردازند، شکست می‌خورد. به خاطر همین مدل تجاری،
تنها ۱ درصد از داروهای جدید برای بیماری‌های مناطق گرمسیری همچون تب
استخوان‌شکن می‌باشند. همین خطر برای داروهای توسعه‌یافته با فناوری نانو
نیز وجود دارد. با وجودی که فناوری نانو نویدبخش روش‌های جدید تشخیص و
درمان است، اما صرف عملی بودن یک دارو یا کاربرد پزشکی به این مفهوم نیست
که به تولید رسیده یا در جای مناسبی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.