باشگاه نانو برای تجربه دنیای نانو (۱)

برگزاری نمایشگاه‌های آموزش علوم و فناوری نانو
ستاد ویژه‌ی توسعه‌ی فناوری نانو در مهرماه ۱۳۸۷ ، اقدام به برگزاری «اولین
نمایشگاه توانمندی‌های ملی فناوری نانو» نمود. یکی از اهداف این نمایشگاه گسترش
درک عمومی نسبت به این فناوری بود؛ به همین سبب ایده‌ی ایجاد فضایی برای آموزش
عمومی مطرح گردید و طراحی و اجرای آن به باشگاه نانو سپرده شد، که با برنامه‌ریزی‌ها
و اجرای فشرده، در مدت دو ماه فضایی به وسعت ۱۴۰ مترمربع آماده گردید که پذیرای
علاقه‌مندان و خصوصاً دانش‌آموزان از نقاط مختلف کشور بود. این غرفه با نمایش
تغییرات خواص در مقیاس نانو و انجام آزمایش‌های بررسی نانوذرات و نانولایه‌ها،
مخاطبان را به دنیای نانو راهنمایی می‌کرد . استقبال چشم‌گیر روزهای برگزاری و
تماس‌های بسیار زیاد از سراسر ایران، باعث شد ارتباط حقیقی مخاطبان با باشگاه
نانو بسیار سریع گسترش یابد و برگزارکنندگان اهمیت غرفه‌ی آموزش را بیشتر باور
کنند.
بازدید رئیس مرکز تربیت معلم حکیم ابوالقاسم فردوسی کرج از این غرفه، سبب شد تا
باشگاه نانو در آذرماه مهمان این مرکز باشد و این نمایشگاه را در کنار چند
کارگاه آموزشی برگزار کند. بازدید معلمان کرج و شهرهای اطراف از این نمایشگاه،
شروع پرتعداد دوره‌های آموزشی در کرج را به دنبال داشت که تا به امروز نیز
ادامه دارد و در این میان برخی از مدارس کرج (نظیر شاهد عصمت و شهید کلانتری)
از حضور مدرسان باشگاه سود می‌برند. دانش‌آموزان این مدارس هم‌اکنون پس از طی
دوره‌ی مقدماتی، اندک‌اندک آماده‌ی آغاز دوره‌های عملی می‌شوند.
در گام سوم، همزمان با دهه‌ی فجر و برپایی«نمایشگاه نوآوری و شکوفایی معاونت
علمی و فناوری ریاست‌‌جمهوری» غرفه‌ی آموزش عمومی نانو برگزار گردید. در این
اجرا ـ که با دعوت از شرکت فن‌آموزگستر (مجری طرح ابداعی پارک‌های علمی‌ ـ
تفریحی برای دانش‌آموزان)ـ به انجام رسید، فرصتی فراهم شد تا دانش‌آموزان علاوه
‌بر علوم و فناوری نانو، در تعامل با علوم دیگر نیز قرار گیرند.
طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، در سال ۱۳۸۸ شش استان منتخب میزبان نمایشگاه
آموزش عمومی فناوری نانو خواهند بود، که شاید این بهترین فرصت عمومی باشد تا
همگان اطلاعات خود را در زمینه‌ی فناوری نانو افزایش دهند. جزئیات برگزاری
نمایشگاه‌های استانی از طریق سایت و ماهنامه‌ی فناوری نانو منتشر خواهد شد و
استان‌های متقاضی می‌توانند با دفتر باشگاه تماس بگیرند.
سامان‌دهی منابع اطلاعاتی برای نوآموزان نانو
در طول هفت سال گذشته کتاب‌های متعددی پیرامون معرفی فناوری نانو نوشته شده‌است.
حمایت ستاد از ترجمه‌های مختلف و تألیفات استادان دانشگاه، حجم منابع فارسی را
برای دانشجویان فارسی زبان گسترش داده‌است؛ اما تاکنون راهبردی به‌منظور تدوین
محتوایی مناسب برای نوآموزان فناوری نانو وجود نداشته‌است و بر اساس راهنمایی
برخی از نویسندگان موفق کتاب‌های علوم و فناوری نانو، تأمین محتوایی با بیان
ساده در دستور کار باشگاه قرار گرفته‌است. حمایت از انتشار کتابچه‌های «دنیای
نو، دنیای نانو» و «بچه‌ها می‌دانید فناوری نانو چیست؟» در طول چند ماه گذشته،
از اقدامات انجام‌شده در این زمینه به شمار می رود. علاوه ‌بر این پیش‌بینی می‌شود
که اولین سری کتاب‌های آموزش فناوری نانو برای دانش‌‌آموزان در بهار ۱۳۸۸ به
بازار معرفی گردد. باشگاه نانو آمادگی دارد تا از تخصص نویسندگان مجموعه‌‌کتاب‌های
دانش‌آموزی در انتقال مفاهیم علوم و فناوری نانو استفاده نماید.
در برنامه‌ی جدید، علاوه ‌بر تدوین منابع مکتوب و مدون، انتشار مقالات از طریق
سایت www.nanoclub.ir نیز ادامه خواهد یافت؛ با این تفاوت که مقالات جدید سایت
باشگاه، مکمل کتاب‌های آموزشی خواهندبود. مثلاً هم‌اکنون به سفارش باشگاه نانو،
آقای دکتر نیک‌عمل در پژوهش‌سرای منطقه‌ی ۹ آموزش و پرورش تهران در حال برگزاری
پایلوت دوره‌ی آموزش فناوری نانوی محاسباتی هستند. بر اساس طرح درس این دوره،
کتاب آموزشی و مقالاتی تدوین گردیده که به‌زودی منتشر خواهند شد. موضوعات و
عناوین دیگری نظیر نانوپزشکی، نانوالکترونیک و… نیز وجود دارد که بر اساس
همین روش تعاملی در حال تدوین است.
علاوه‌ بر این، در باشگاه بخشی نیز به عنوان «دفتر مشق پژوهش» در نظر گرفته شده‌است.
این دفترِ مشق که در قالب خبرنامه‌ای منتشر می‌گردد، محلی است که دانش‌آموزان
می‌توانند در آن، چگونگی تدوین گزارش‌های علمی و ثبت یافته‌های پژوهشی را تمرین
کنند، همچنین انتشار این خبرنامه می‌تواند ابزاری قوی برای جذب دانش‌آموزان
علاقه‌مند به شمار رود. دانش‌آموزان و معلمانی که پیشتر در حوزه‌ی علوم و
فناوری نانو فعالیت کرده‌اند، می‌توانند مقالات و گزارش‌های خود را به دفتر
باشگاه ارسال نمایند.
برگزاری و حمایت از سمینارهای آموزشی
حمایت ستاد ویژه‌‌ی توسعه‌ی فناوری نانو از پروژه‌های دانشگاهی، پایان‌نامه‌ها
و مقالات علمی در مجلات معتبر، سبب شد تا بیش از ۲۵۰۰ نفر محقق فناوری نانو در
ایران فعال شوند. این امر موقعیت کشور را در میان پویندگان فناوری نانو بهبود
بخشید. با توجه به حرکت سریع کشورهای پیشتاز، ارتقای جایگاه فعلی و حتی حفظ آن،
نیازمند افزایش شتاب پیشرفت است. یکی از راهبردهای ممکن، افزایش حجم محققان و
صنعتگران آتی کشور در این حوزه است. دانش‌آموزان و دانشجویان، به‌عنوان
بازیگران آینده‌ی صحنه‌ی علم و صنعت کشور، باید برای ایفای این نقش مهم آماده
شوند.
حمایت از سمینارها و کارگاه‌های ترویجی و آموزشی، در دو سطح دانش‌آموزی و
دانشجویی، از جمله راهبردهایی است که ستاد نانو برای تأمین متخصصان آینده‌ی
کشور در پیش گرفته‌است. این حمایت‌ها از آذر ماه ۱۳۸۶ آغاز و نظارت بر اجرای آن
در سال دوم به باشگاه نانو سپرده شده‌است.
باشگاه علاوه بر ارزیابی کیفیت علمی دوره‌های برگزارشده، می‌تواند با تأمین
محتوا و معرفی مدرس، سازمان‌ها و مراکز علاقه‌مند به اجرای دوره‌های آموزشی
یاری نماید. بر اساس آمار باشگاه، در ابتدای سال دوم (حدود سه ماه) ۶۵ سمینار و
کارگاه برگزار شده‌است. مقایسه‌ی این آمار با ۷۷ دوره‌ای که در طول سال اول
انجام شده بود، حاکی از رشد فزاینده‌ی فعالیت‌های ترویجی است.
مراکز آموزش و پرورش و استان‌هایی که تاکنون از سهمیه‌ی حمایت تشویقی خود
استفاده ننموده‌اند، می‌توانند برای اطلاع از جزئیات این طرح با بخش حمایت
تشویقی باشگاه تماس بگیرند.
در شماره‌های بعدی برنامه‌های باشگاه در خصوص رسانه‌ها و نرم افزارهای آموزشی,
آموزش پروژه‌محور، پژوهش‌یاری و مشق پژوهش، مسابقات و المپیاد نانو به اطلاع
علاقه‌مندان خواهد رسید.