حذف بهتر آلاینده‌های زیست‌‌محیطی با فناوری نانو

محققان پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، با تولید جاذب‌های نانوحفره ظرفیت بالا،
موفق شدند تا حد بسیار زیادی مشکل آلودگی‌های زیست‌محیطی را حل نمایند.

به علت محدودیت اندازه حفرات جاذب‌های معدنی نظیر زئولیت‌ها، کاربرد آنها به
جذب یون‌ها و مولکول‌های کوچک محدود می‌شود. از این رو پژوهشگران، روی تهیه
جاذب‌های متخلخل با اندازه حفرات بزرگ‌تر (نانوحفره) متمرکز شده‌اند. نانوحفرات
به دلیل مساحت سطح بالاتر نسبت به جاذب‌های معدنی دیگر از ظرفیت جذب بالاتری
برخوردارند.

دکتر حمید سپهریان از فارغ‌التحصیلان دانشگاه تربیت معلم، از جمله پژوهشگرانی
است که پژوهشی را با هدف «تهیه جاذب‌های نانوحفره، برای جذب فلزات سنگین،
رادیونوکلیدها و آلاینده‌های زیست‌محیطی دیگر» انجام داده ‌‌است.

دکتر سپهریان، در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، اظهار
داشت: «با توجه به اینکه در هر صنعتی با تولید هر محصول مطلوب، مواد پسماند نیز
ایجاد می‌گردد. از این رو می‌توان، متناسب با آلودگی صنایع مختلف، جاذب مناسب
را تهیه نمود».

در این کار پژوهشی؛ ابتدا جاذب‌های نانوحفره اصلاح شده، با روش‌ سل- ژل تهیه
شده و با دستگاه‌‌های XRD، BET، IR، SEMو …، مشخصه‌یابی گردیده است. در
ادامه، برای بررسی رفتار جذبی جاذب سنتز شده، ضریب توزیع فلزات سنگین،
رادیونوکلیدها و آلاینده‌های زیست‌محیطی دیگر اندازه‌گیری و پارامترهای جذب
مانند pH و زمان و دما و … بهینه شده‌اند. با مقایسه ضریب توزیع یون‌های
مختلف، یون‌هایی که قابلیت جذب بالا یا پایین‌تری دارند، شناسایی شده و بر اساس
آن، یک فرایند جداسازی مناسب پیش‌بینی و ارزیابی گردیده است.

دکتر سپهریان در پایان گفتگو، خاطر نشان کرد که ترکیبات نانوحفره اصلاح شده
علاوه بر کارآیی در جذب آلایندها، به عنوان نانوکاتالیست‌، در شیمی آلی جهت
سنتز استفاده می‌شوند که تحقیقاتی در این زمینه به وسیله دکتر حسین مهدوی‌نیا و
علی‌محمد امانی انجام شده و ادامه دارد.

جزئیات این پژوهش که با همکاری دکتر سید واقف حسین و دکتر محمد قنادی مراغه
انجام شده، در مجله Chromatographia (جلد۷۰، صفحات۲۸۰-۲۷۷، سال ۲۰۰۹) منتشر شده
است.