تولید نانوذرات اکسید مس از مجتمع مس سرچشمه

پژوهشگران دانشگاه شهید باهنر کرمان، از غبار کوره‌های ذوب مجتمع مس سرچشمه،
نانوذرات اکسید مس تولید کردند.

مهندس اسماعیل دره‌زرشکی، عضو هیئت علمی پژوهشکده‌ی انرژی و محیط زیست دانشگاه شهید
باهنر کرمان در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد ویژه‌ی توسعه‌ی فناوری نانو گفت: «کوره‌های
ذوب مجتمع مس سرچشمه سالانه چندین تن غبار حاوی کانی‌های مس‌دار تولید می‌کنند، در
این راستا خانم دکتر فرشته بختیاری، عضو هیئت علمی بخش مهندسی شیمی دانشگاه شهید
باهنر کرمان، پروژه‌ی دکتری خود را در زمینه‌ی لیچینگ، بیولیچینگ و تولید محلول
سولفات مس از این غبارها انجام داده‌اند، من هم ترغیب شدم با همکاری دکتر بختیاری،
از این محلول‌ها، نانوذرات اکسید مس تولید کنم».

مهندس دره‌زرشکی افزود: «ابتدا از محلول غلظت پایین سولفات مس مرک استفاده نمودیم و
موفق به تولید نانوذرات مس با روشی نوین شدیم، که نظر داوران بین‌المللی در مورد
مقاله‌ی ما این موضوع را تایید می‌کند. در ادامه‌ی تحقیقاتمان هم موفق به تولید
نانوذرات اکسید مس از محلول لیچینگ حاصل از غبارهای کوره‌ی ذوب مجتمع مس سرچشمه‌ی
ایران شدیم».

وی در رابطه با مزیت‌های این پژوهش، چنین اظهار کرد: «نانوذرات خالص اکسید مس را با
خلوص ۹۹/۹۹ درصد با ابعاد ۴۰ تا ۸۰ نانومتر از محلول سولفات مس با غلظت پایین (۲/۰
تا ۵/۰مولار)، بدون نیاز به تجهیزات پیچیده و مواد آلی گران‌قیمت و سمی، به دست
آوردیم ».

محقق این پژوهش در مورد چگونگی سنتز نانوذرات اکسید مس گفت: «برای تولید پیش‌ماده،
محلول کربنات سدیم ۵/۰ مولار را به تدریج به محلول ۵/۰ مولار سولفات مس -که با همزن
به هم می‌خورد و در دمای ۵۵ درجه‌ی سانتیگراد قرار داشت- اضافه کردیم. این کار را
تا زمان تشکیل رسوب سبز رنگ، ادامه دادیم. سپس رسوب حاصل را صاف نموده و سه بار با
آب مقطر شستشو دادیم، پس از خشک کردن رسوب در دمای ۸۰ درجه‌ی سانتیگراد، آن را به
مدت دو ساعت در دمای ۷۵۰ درجه‌ی سانتیگراد قرار دادیم. محصول نهایی، نانوذرات اکسید
مس بود که نتایج حاصل از آنالیزهای مختلف، این موضوع را تایید نمود».

از نانوذرات اکسید مس می‌توان برای جذب فلزات سنگین از پساب کلیه‌ی صنایع به‌ویژه
صنایع معدنی و همچنین به‌عنوان ماده‌ای برای بهبود خواص انتقال حرارت سیالاتی مانند
آب و روغن‌ها استفاده نمود.

جزئیات این پژوهش در مجله‌ی Materials Letters (جلد ۶۵، صفحات ۱۷۴-۱۷۱، سال ۲۰۱۱)
منتشر شده‌است.