انتشار اختراع پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف در USPTO

«سلول خورشیدی رنگدانه‌ای با ساختار یک‌وجهی و بدون نیاز به زیرلایه شفاف رسانا» عنوان اختراع پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف است که با شماره US20110220192 در اداره‌ی ثبت اختراعات آمریکا (USPTO) در مرحله انتشار است.

دکتر نیما تقوی‌نیا، دانشیار دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف، در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو گفت: «گروه ما در زمینه سلول‌های خورشیدی رنگدانه‌ای و همچنین دیودهای نورتاب آلی فعال است. در زمینه سلول‌های خورشیدی تاکنون ۲۰ دانشجوی مقطع دکتری و کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شده‌اند یا هم‌اکنون در حال تحصیل هستند. ما در این طرح موفق شدیم، ساختاری جدید برای سلول خورشیدی ارائه دهیم که می‌تواند شیشه‌های رسانا را -که قسمت عمده‌ای از هزینه سلول خورشیدی را به خود اختصاص می‌دهد- از ساختار حذف کند.

مخترع طرح درباره سلول‌های خورشیدی رنگدانه‌ای گفت: «سلول‌های خورشیدی رنگدانه‌ای یکی از انواع سلول‌های خورشیدی نانوساختاری است که بر پایه جذب نور توسط مولکول‌های رنگدانه و تزریق الکترون و حفره به یک ماده نیمه‌رسانا و یک الکترولیت عمل می‌کند. مکانیزم عملکرد این سلول‌ها تشابه زیادی با فتوسنتز گیاهان دارد».

مخترع طرح حاضر درباره مجموعه فعالیت‌های گروه خود گفت: «فعالیت‌های گروه ما در آزمایشگاه نانوذرات و پوشش‌های نانومتری دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف انجام می‌شود. مجموعه این فعالیت‌ها در جهت ایجاد زیرساخت علم و فناوری لازم به منظور تجاری‌سازی فناوری سلول‌های خورشیدی است. به موازات این طرح، در حال انجام چندین طرح دیگر نیز هستیم که در آینده مشخص خواهد شد، کدامیک به نتایج قابل قبول منجر خواهد شد».

دکتر تقوی‌نیا در خصوص تولید انبوه سلول‌های خورشیدی در ایران این‌گونه توضیح داد: «برای تولید سلول خورشیدی، تعداد زیادی عملیات لایه‌نشانی و حرارتی انجام می‌شود که هر یک از این مراحل ظاهرا ساده، برای تولید با سرعت و مقیاس بالا، نیازمند حجم وسیعی کار و طراحی است. سرعت تولید، هزینه فرایند، هزینه مواد اولیه مورد استفاده و قیمت تمام شده در مقایسه با فناوری‌های رقیب همه باید به گونه‌ای باشد که تولید، توجیه‌پذیر باشد. علاوه بر این، پایداری محصول در طول چندین سال و بازدهی آن، مهم و کلیدی است. بنابراین علاوه بر خلاقیت فنی، پارامترهای زیاد دیگری نیز وجود دارند که مجموعا یک فعالیت تجاری‌سازی را تشکیل می‌دهند. ما نیز در بخش‌های مختلفی از این فعالیت سهیم هستیم و امیدواریم که بتوانیم در سال‌های آینده، سلول‌های خورشیدی با فناوری بومی در ایران داشته باشیم. برای این کار نیاز است، سبدی از پتنت‌های مختلف بین‌المللی مرتبط با این زمینه که مبنای ساخت این سلول‌ها هستند را داشته باشیم».

دکتر تقوی‌نیا درباره حمایت ستاد نانو از ثبت اختراع در سطح بین‌المللی گفت: «بسیار خوب است و جای تشکر دارد. دیر یا زود کشور باید وارد فضای بین‌المللی فناوری و مالکیت معنوی شود و این کار ستاد به عنوان محرک و حمایت‌کننده، بسیار ارزشمند است».

این پروژه با همکاری دکتر فریبا تاج‌آبادی به عنوان پژوهشگر پسادکتری و خانم فاطمه بهروزنژاد به عنوان دانشجوی کارشناسی ارشد (در حال حاضر دکتری) انجام شده‌است.

شایان ذکر است، ستاد نانو ۸۰ درصد از کل هزینه ثبت اختراعات نانو در یک اداره ثبت اختراعات معتبر نظیر EPO، USPTO و غیره را تا سقف ۱۰۰ میلیون ریال، پرداخت می‌کند. پرداخت‌ها به‌صورت مرحله به مرحله با تایید یکی از شرکت‌های ارائه دهنده خدمات مالکیت فکری که مراحل ثبت اختراع از طریق آنها صورت می‌گیرد، پس از پرداخت ۲۰ درصد توسط مخترع در هر مرحله انجام می‌شود.