|
با توجه به مباحث کنونی در زمینه فرصت‌ها و ریسک‌های کاربردهای
فناوری‌نانو، موارد مربوط به اثرات ممکن این محصولات بر توسعه پایدار، رواج
بیشتری پیدا می‌کند. هرچند که این اهداف تنها با اتکا بر مطالعات موردی خاص
و اجرای تجزیه و تحلیل ریسک و منفعت مبتنی بر چرخه حیات کامل، تحقق پیدا می
کنند.
با توجه به پیشینه فوق، موسسه اُکو (Öko) با حمایت وزارت محیط‌زیست، حفاظت
زیست‌محیطی و ایمنی هسته‌ای آلمان از طریق گزارش «کنترل توسعه پایدار
فناوری‌نانو»، ابزاری را ارائه کرده است که برای اتخاذ یک رویکرد منسجم در
زمینه جنبه‌های توسعه پایدار کاربردهای فناوری‌نانو، یک شبکه سیستماتیک
ارائه می‌کند.
رویکرد انتخاب شده به ابزار جدید این امکان را می‌دهد تا به عنوان یک سیستم
راداری راهبردی برای مدیریت فرصت‌ها و تهدیدها عمل کرده و قادر باشد تا ضمن
پیش‌بینی اثرات سودمند زیست محیطی، بازارهای جدید را شناسایی و در نهایت
تلاش نماید تا از سرمایه‌گذاری‌ها و خطرات نامناسب آن برای جامعه جلوگیری
به عمل آورد.
با کمک «کنترل توسعه پایدار فناوری‌نانو»، شرکت‌هایی که محصولات و
کاربردهای فناوری‌نانو را توسعه یا تولید می‌کنند، می‌توانند فعالیت‌های
کسب و کاری خود را ارزیابی کنند.
هدف از توسعه‌ی کنترل توسعه پایدار فناوری‌نانو، بررسی توسعه پایدار
محصولات و کاربردهای حاوی نانومواد با اتکا بر مزایای کاربردی آنها است.
مهمترین ویژگی این بافت، یک شبکه ارزیابی با ابزارهایی است که می‌توان
محصولات فناوری‌نانو را با محصولات منبع موجود که بدون استفاده از نانومواد
تولید می‌شوند، مقایسه کرد. بعلاوه این شبکه ارزیابی، قادر است تا هرگونه
تهدید احتمالی را بررسی نماید.
از نظر روش‌شناسی، “کنترل توسعه پایدار فناوری‌نانو”، مبتنی بر ارزیابی
پایدار محصولات (PROSA) است. PROSA یک ابزار تجزیه و تحلیل و ارزیابی
راهبردی برای یک مجموعه محصولات است. PROSA چرخه حیات کامل محصولات را در
نظر گرفته و فرصت‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را ارزیابی و ریسک‌های
مسیرهای توسعه آتی را تجزیه و تحلیل می‌کند. PROSA با دیدگاه جامع خود، به
شناسایی نوآوری‌های سیستمی، اقدامات مرتبط با توسعه پایدار و ساختارهای
مربوط به فرایند‌های تصمیم‌گیری مرتبط با این هدف،کمک می‌کند.
جنبه‌هایی که توسط کنترل توسعه پایدار فناوری‌نانو بررسی می‌شوند، در قالب
فرمی با مجموع ۱۴ شاخص عملکردی کلیدی ارائه شده‌اند. تمرکز این شاخص‌ها
مبتنی بر جنبه‌های زیست‌محیطی و حفاظت محیطی هستند. همچنین سوالات مربوط به
حوزه‌های ایمنی و سلامت حرفه‌ای، مزایا و جنبه‌های اقتصادی- اجتماعی نیز
بررسی می‌شوند.
نتایج هر شاخص عملکردی کلیدی در یک نمودار واحد ترکیب می شوند. در این
راستا نیز «تجزیه و تحلیل قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها» با انطباق بر
کنترل توسعه پایدار فناوری‌نانو انجام می‌شود.
|
