گامی در جهت درمان افسردگی با نانوترکیب‌های کربنی

پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی با همکاری دانشگاه مالایا مالزی توانستند با تشخیص سروتونین با یک روش مقرون‌به‌صرفه و استفاده از نانوترکیب‌های کربنی گامی در جهت درمان افسردگی بردارند.

افسردگی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که افراد زیادی به آن مبتلا هستند. محققان پژوهشکده لیزر و پلاسما دانشگاه شهید بهشتی با همکاری دانشگاه مالایا مالزی توانسته‌اند با استفاده از یک روش بسیار ساده و مقرون‌به‌صرفه نانوترکیب‌هایی سنتز کنند که به عنوان یک حسگر می‌توانند به تشخیص و درمان بیماری‌هایی مانند افسردگی و آلزایمر کمک کنند.

دکتر مهدی علیزاده محقق پژوهشکده لیزر و پلاسما دانشگاه شهید بهشتی درباره دستاوردهای مهم این پژوهش گفت: «در این پروژه توانستیم با جایگزین کردن نانومکعب‌های Co3O4 بر روی صفحات rGO با استفاده از روش هیدروترمال یک‌مرحله‌ای و بالا بردن کارایی الکترود الکتروشیمیایی در شناسایی سروتونین که نوعی انتقال‌دهنده عصبی ۵-HT (عامل جلوگیری از بیماری‌هایی چون افسردگی و آلزایمر) است به درمان این بیماری کمک کنیم. تاکنون روش‌های مختلفی مانند فلوریمتری و سیستم ایمنی آنزیمی برای شناسایی سروتونین به‌کار گرفته شده‌اند. در این روش‌ها محدودیت‌هایی مانند وقت‌گیربودن و نیاز به اصلاح نمونه قبل از انجام تشخیص گزارش شده است. از طرف دیگر، چون ۵-HT یک عامل الکتروفعالی به شمار می‌رود شناسایی آن با استفاده از روش‌های الکتروشیمیایی از کارایی بالاتری برخوردار است. با این وجود، غلظت کم ۵-HT در شرایط فیزیولوژیکی و وجود مولکول‌های زیستی دیگر با پتانسیل اکسایش مشابه با ۵-HT انجام روش‌های الکتروشیمیایی را با مشکل مواجه می‌کند. مطالعه الکتروشیمیایی نشان می‌دهد که نانوترکیب‌های rGO–Co3O4 فعالیت الکتروکاتالیستی مناسبی در اکسیداسیون بیومارکر افسردگی سروتونین (۵-HT) در بافر فسفات (PBS) از خود نشان می‌دهند.»

علیزاده گفت: «شناسایی ۵-HT با استفاده از الکترود کربن شیشه‌ای اصلاح شده نانوکامپوزیتی rGO–Co3O4 تحت شرایط پویا با استفاده از روش آمپرومتری انجام شد و نتایج این پروژه نشان داد، نانوترکیب‌های rGO–Co3O4 به‌خوبی سروتونین را در حضور عامل‌های تداخلی مانند اسید اوریک، اسید اسکوربیک و دوپامین شناسایی می‌کند.»

وی معتقد است سادگی روش ساخت و نمونه‌های با کیفیت، همچنین کاهش هزینه، افزایش سرعت انجام کار و کارایی این طرح از ویژگی‌های نوآورانه آن است.

پژوهشگر دانشگاه مالایا مالزی در ادامه گفت: «این طرح پژوهشی در مرحله آزمایشگاهی است و با انجام روش‌های دقیق‌تر دارویی و پزشکی قابلیت تجاری‌شدن دارد.»

این پژوهش حاصل همکاری دکتر مهدی علیزاده محقق پژوهشکده لیزر و پلاسما دانشگاه شهید بهشتی و پژوهشگرانی از دانشگاه مالایا مالزی و دانشگاه کالاسالینگام هند است و در قالب مقاله‌ای با عنوان A cobalt oxide nanocubes interleaved reduced graphene oxide nanocomposite modified glassy carbon electrode for amperometric detection of serotonin در مجله Materials Science and engineering: C با ضریب تأثیر ۴٫۹۵۹  (سال ۲۰۱۹) به چاپ رسیده است.