استاندارد «فناوری نانو – مواد نانومتخلخل – اندازه‌گیری و تعیین میزان تخلخل و توزیع اندازه حفره‌ها در مواد جامد با استفاده از روش جذب گاز – تحلیل ماکروحفره‌ها، مزوحفره‌ها و میکروحفره‌ها» در نود و دومین اجلاسیه کمیته ملی استانداردهای فناوری نانو مورخ چهارشنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۹ تصویب و آماده انتشار شد.
ارائه یک روش استاندارد برای مشخصه یابی مواد نانومتخلخل
تدوین این استاندارد با حمایت گروه استاندارد و ایمنی ستاد توسعه فناوری نانو و به همت متخصصانی از دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های کشور انجام گردیده است. این استاندارد از نوع پژوهشی بوده و برای تدوین آن از منابع متعددی استقاده شده است.
مواد متخلخل ممکن است به شکل پودرهای ریز و درشت، مواد متراکم، اکسترود، ورقه یا مونولیت باشند. مشخصه‌یابی آن‌ها معمولا شامل توزیع اندازه حفره‌ها و حجم کل حفره یا تخلخل است. در برخی مواقع مطالعه شکل حفره‌ها، نحوه ارتباط آن‌ها با یکدیگر و تعیین مساحت سطح داخلی و خارجی آن‌ها ضروری است. مواد متخلخل به‌ویژه نانومتخلخل‌ها از نظر فناوری اهمیت بالایی داشته و در زمینه‌های زیر کاربرد دارند: رهایش کنترل‌شده دارو، کاتالیزگرها، جداسازی گاز، فرآیندهای فیلترکردن، فراوری مواد، حفاظت محیط‌زیست و کنترل آلودگی، سنگ‌های ذخیره‌ساز طبیعی، مصالح ساختمانی، صنایع پلیمر و سرامیک.
اثبات شده است که عملکرد مواد جامد متخلخل (مانند استحکام، واکنش پذیری، نفوذپذیری یا قدرت جذب) به ساختار حفره‌های آن بستگی دارد. روش‌های مختلف زیادی برای مشخصه یابی ساختار حفره‌ها توسعه یافته است. با توجه به پیچیدگی اغلب جامدات متخلخل، دست یافتن به نتایج یکسان همیشه مقدور نیست و نمی‌توان به یک روش مجزا برای دستیابی به تصویر کاملی از ساختار حفره اکتفا کرد.
این استاندارد روش‌های اندازه‌گیری و تعیین میزان تخلخل و توزیع اندازه حفره‌ها در مواد جامد با استفاده از روش جذب سطحی گاز برای ماکروحفره‌ها، مزوحفره‌ها و میکروحفره‌ها ارائه می‌کند. روش معرفی شده در این استاندارد بیشتر یک آزمون مقایسه‌ای و بر اساس اندازه‌گیری مقدار گاز جذب شده در واحد جرم تحت دمای ثابت کنترل شده است. این روش برای طیف وسیعی از مواد متخلخل مناسب است، اگرچه بعضی مواقع ساختار حفره برخی مواد معین با یک پیش عمل آوری یا خنک‌سازی اصلاح شده است.
