تولید داخلی داروی تدرُکس (TEDEROX) که از پیشرفتهترین درمانهای هدفمند سرطان مبتنی بر فناوری Antibody–Drug Conjugate (ADC) بهشمار میرود، توانسته است در سال ۱۴۰۳ صرفهجویی ارزی قابلتوجه، کاهش هزینههای درمان بیماران و ارتقای کیفیت خدمات سلامت را رقم بزند. این محصول اکنون با قیمت بسیار کمتر از نمونه خارجی، مجوزهای کامل سازمان غذا و دارو و ظرفیت صادراتی فعال، به یکی از دستاوردهای مهم صنعت نانوداروهای کشور تبدیل شده است.
صرفهجویی ۱۲۰ میلیون دلاری در یکسال با تولید داخلی نانوداروی ضدسرطان تدرُکس
توسعه نانوداروهای پیشرفته در کشور طی سالهای اخیر مسیر تازهای برای کاهش وابستگی، افزایش دسترسی بیماران و کاهش هزینههای درمانی ایجاد کرده است. یکی از نمونههای برجسته این روند، داروی تدرُکس (TEDEROX) است؛ دارویی هدفمند برای بیماران مبتلا به سرطان HER2-Positive که با فناوری پیچیده آنتیبادیـداروی کونژوگه (ADC) تولید شده و عملکرد آن بر پایه ردیابی نانومقیاس سلولهای توموری طراحی شده است.
براساس اطلاعات ارائهشده، این دارو با تاییدیه رسمی سازمان غذا و دارو و پروانه صادرات، اکنون در مقیاس صنعتی تولید شده و نیاز بیماران داخلی را بدون اتکا به واردات پوشش میدهد. اندازه بازار سالانه آن بیش از ۲۰۰ هزار ویال برآورد میشود؛ ظرفیتی که در صورت تأمین داخلی، وابستگی کشور را به واردات یکی از گرانترین داروهای سرطان به حداقل میرساند.
یکی از مهمترین مزیتهای تدرُکس، اختلاف چشمگیر قیمت آن با نمونه خارجی است. قیمت نمونه داخلی این دارو ۲۲ میلیون تومان (حدود ۲۰۰ دلار) بهازای هر ویال است، در حالی که نمونه مشابه خارجی ۳۰۳۶ دلار قیمت دارد؛ یعنی بیش از ۱۵ برابر گرانتر از نمونه داخلی!
این اختلاف قیمت، علاوه بر کاهش هزینههای خانوادهها، منجر به صرفهجویی ارزی چند ده میلیون دلاری برای کشور شده است. تنها در سال ۱۴۰۳، برآوردها نشان میدهد که استفاده از این داروی داخلی رقمی معادل ۱۲۰میلیون دلار کاهش مصرف انرژی و هزینههای جانبی را نیز به همراه داشته است؛ عددی که اهمیت تولید فناوریمحور و بومی را دوچندان میکند.
بر اساس دادههای ارائهشده، تولید این دارو نهفقط جایگزین واردات است، بلکه ارزش صادراتی چند میلیون دلاری نیز دارد و میتواند سهم ایران را در بازار جهانی داروهای هدفمند افزایش دهد. فناوری ADC که ترکیبی از آنتیبادی اختصاصی و داروی فعال است، از پیچیدهترین فناوریهای داروسازی جهان محسوب میشود و ورود ایران به این حوزه بیانگر یک جهش فناورانه جدی است.
تدرُکس با بهرهگیری از فناوری ابردقیق ADC، توانایی هدفگیری مستقیم سلولهای سرطانی را داراست. در این روش، آنتیبادی اختصاصی ابتدا سلولهای HER2-Positive را ردیابی میکند و سپس داروی فعال تنها در محیط سلولی تومور آزاد میشود. این ویژگی باعث اثرات ذیل میشود:
کاهش اثرات مخرب روی بافتهای سالم
کاهش عوارض جانبی شایع در درمانهای شیمیدرمانی
ایجاد امید بیشتر برای بیماران مقاوم به درمانهای قبلی
از سوی دیگر، تولید داخلی مبتنی بر فناوری اختصاصی، زمان دسترسی بیماران به داروهای مرحله پیشرفته درمان سرطان را کاهش داده و امکان برنامهریزی پایدار برای مراکز درمانی را فراهم کرده است.
در کنار صرفهجویی ارزی و کاهش هزینههای درمان، این دارو تأثیر مستقیمی بر افزایش کیفیت زندگی بیماران سرطانی دارد. دسترسی پایدار، امکان درمان منظم، کاهش فشار روانی و مالی بر خانوادهها و نیز افزایش امید به بهبود، از مهمترین دستاوردهای اجتماعی تولید داخلی تدرُکس به شمار میرود.
تدرُکس را میتوان نمونهای موفق از پیوند فناوری پیشرفته، تولید صنعتی و نیاز واقعی جامعه دانست. این نانوداروی هدفمند با ترکیب دقت نانومقیاس، فناوری ADC و توانمندی دانشبنیان داخلی، توانسته است علاوهبر صرفهجویی ارزی قابلتوجه، جایگزینی مطمئن برای داروی بسیار گرانقیمت خارجی فراهم کند و کیفیت درمان بیماران مبتلا به سرطان را بهبود دهد. با توجه به ظرفیت صادراتی این محصول، انتظار میرود سهم ایران در بازار جهانی داروهای پیشرفته نیز در سالهای آینده افزایش یابد.
