اچ ایندکس معیاری از کیفیت و کمیت مقالات علمی است که برای ارزیابی تأثیرگذاری علمی محققان، دانشگاهها یا کشورها مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. بر اساس گزارش استت نانو، آمریکا، چین، آلمان و سنگاپور بالاترین مقدار این شاخص را برای مقالات نانوی منتشر کرده در ۵ سال منتهی به پایان ۲۰۱۶ داشتند. ایران رتبه ۱۸ را در این شاخص دارد.
کشورهای برتر در شاخص اچ ایندکس مقالات نانو
اچ ایندکس h-index شاخصی است که می‌توان به وسیله آن محققان تأثیرگذار را از آنهایی که صرفا تعداد زیادی مقاله منتشر کرده‌اند متمایز نمود. در واقع این شاخص معیاری از کیفیت و کمیت مقالات علمی است و برای ارزیابی تأثیرگذاری علمی گروهی از محققان نیز بکار برده می‌شود، مثلاً شاخص اچ دانشگاهها و یا یک کشور از این طریق قابل اندازه گیری است. این شاخص با در نظر گرفتن تعداد مقالات پراستناد افراد و تعداد دفعات استناد شدن آن مقالات توسط دیگران محاسبه می‌شود. به عبارت دقیق‌تر، اچ ایندکس ۱۰ یعنی فرد یا نهاد مورد نظر ۱۰ اثر انتشاراتی (مقاله) در یک بازه زمانی معین منتشر کرده که هر کدام از آنها از زمان انتشار حداقل ۱۰ بار مورد استناد واقع شده‌اند! محاسبه اچ ایندکس توسط پایگاه‌های Web of Science، Scopus و Google scholar برای مقالات انگلیسی زبان انجام می‌شود.
بانک اطلاعاتی استت نانو مقدار این شاخص را برای مقالات نانوی کشورهای مختلف در ۵ سال منتهی به پایان سال ۲۰۱۶ (۲۰۱۲-۲۰۱۶) از پایگاه Web of Science استخراج و منتشر کرده است. مطابق این آمار ایالات متحده با مقدار ۲۶۹ رتبه اول را دارد. پس از آن، چین با شاخص اچ ۲۳۸ دوم است و آلمان و سنگاپور و کره جنوبی در دره‌های بعدی قرار دارند. نکته جالب توجه رتبه سنگاپور در این شاخص است. محققان سنگاپوری در ۵ سال اخیر، حدود ۱۱۴۶۰ مقاله نانو منتشر کرده‌اند و از نظر تعداد مقالات در رتبه هجدهم قرار دارند؛ درحالیکه شاخص اچ آنها بالاتر از کره جنوبی و بسیار نزدیک به آلمان است که هر دو کشور در این بازه زمانی نزدیک به ۴ برابر سنگاپور انتشارات علمی نانویی داشتند. جایگاه سوییس و استرالیا نیز در این شاخص با توجه رتبه آنها از نظر تعداد مقالات نانویی (به ترتیب بیست و یکم و سیزدهم) جالب است که نشان دهنده بهره‌وری و تأثیرگذاری علمی بیشتر دانشمندان این کشورهاست. ایران نیز در این ۵ سال بیش از ۲۹۰۰۰ مقاله نانو منتشر کرده است و با شاخص اچ ۸۳ در رده هجدهم قرار گرفته است.
نمودار زیر موقعیت ۳۵ کشور اول دنیا (به جز آمریکا و چین) را در شاخص اچ و تعداد مقالات نانو نشان می‌دهد. کمیت و کیفیت مقالات نانوی کشورهایی که نزدیکتر به نمودار فرضی هستند توازن بیشتری با هم دارند.
