محققان دانشگاه الزهرا(س)، با بررسی سیر تحولی فناوری نانو در ایران، تصویر روشن‌تری از جایگاه رشته‌های مختلف دانشگاهی را در توسعه‌ی علوم و فناوری نانو در ایران ارایه دادند.
ردپای ۲۵ رشته‌ی دانشگاهی در فناوری نانو
محققان دانشگاه الزهرا(س)، با بررسی سیر تحولی فناوری نانو در ایران، تصویر روشن‌تری از جایگاه رشته‌های مختلف دانشگاهی را در توسعه‌ی علوم و فناوری نانو در ایران ارایه دادند.
شناخت رشته‌های علمی درگیر در پیدایش و توسعه‌ی یک رشته‌ی علمی جدید از جمله فناوری نانو کمک می‌کند تا نیازهای آموزشی آن رشته بهتر آشکار شده و برنامه‌ای تدوین گردد که در چارچوب آن بهترین روش‌ها بین اساتید و مربیان توسعه یابد. در ترسیم آینده‌ی علم و فناوری نانو در ایران، احتمالا رشته‌های شیمی و فیزیک با ایجاد مبنای علمی و پایه‌های آن و رشته‌های مهندسی خصوصاً مهندسی مواد، تاثیرگذارترین رشته‌ها خواهند بود.
خانم هدی عابدی، فارغ‌التحصیل ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد ویژه‌ی توسعه‌ی فناوری نانو گفت: «از روش تحلیل استنادی برای موارد مختلفی استفاده می‌شود که یکی از آنها، ترسیم روند تولید و تکامل یک علم است که من نیز از این روش به منظور روند شکل‌گیری و تولید علوم نانو در ایران استفاده کرده‌ام».
وی هدف از انجام این پژوهش را «شناخت گرایش‌های موضوعی علم و فناوری نانو، تعیین میزان وامداری آن از رشته‌های مختلف و بررسی سیر تحول و تولید علم و فناوری نانو در ایران» بیان کرد و افزود: «این پژوهش سعی بر آن دارد تا با شناخت گرایش‌های موضوعی علم و فناوری نانو، در برنامه‌ریزی‌های آتی آموزش و پژوهش کشور کمک نماید. همچنین امید است که نتایج این پژوهش، تصویر روشن‌تری از جایگاه علم و فناوری نانو در میان رشته‌های دیگر فراهم آورد و در تدوین چارچوب همکاری‌های میان رشته‌ای بین متخصصان و شناخت بهتر نیازهای اطلاعاتی آنان و نیز برنامه‌ریزی به منظور برآوردن این نیازها، مفید فایده قرار گیرد».
وی برای تعیین و تکمیل حوزه‌های موضوعی، از اصطلاح‌نامه پیوسته یونسکو و برای تعیین رشته‌های مرتبط با نانو، از دفترچه راهنمای انتخاب رشته‌های تحصیلی آزمون ورودی تحصیلات تکمیلی (دوره‌های کارشناسی‌ارشد ناپیوسته) سال ۱۳۸۷ (سازمان سنجش آموزش کشور) استفاده نموده‌است.
شایان ذکر است که نتایج این پژوهش تمام حوزه‌های وابسته به فناوری نانو را با تعیین اولویت‌بندی مشخص می‌کند. به‌طوری‌که در یافته‌های پژوهشی در این حوزه، حدود ۸۶ درصد، استناد به منابع سایر رشته‌ها صورت گرفته و در مجموع ۲۵ رشته غیر از علوم و فناوری نانو، حداقل یک و حداکثر ۱۳۸۳ بار مورد استناد قرار گرفته‌اند که بیشترین آنها مربوط به رشته مهندسی مواد (گرایش شکل دادن فلزات) است. پس از این رشته، رشته‌های فیزیک (همه گرایش‌ها) با ۸۵۶ استناد و مهندسی مواد (سایر گرایش‌ها) با ۸۱۴ استناد، بیشترین سهم را در ساختار میان رشته‌ای علوم و فناوری نانو دارا هستند».
جزئیات این پژوهش که با همکاری دکتر رویا برادر، دکتر سیدمجید سیدموسوی و دکتر منصور تاجداران انجام شده، در مجله‌ی Malaysian Journal of Library & Information Science (جلد ۱۴، صفحات ۱۰۷- ۹۵، سال ۲۰۰۹) منتشر شده‌است.
