گروهی از محققان دانشگاه شیراز، با تولید پوشش‌های نانوساختار نیکل، خطرهای مربوط به سلامت کارکنان و افراد در تماس با حمام‌های آبکاری الکتریکی کروم را کاهش دادند.
کاهش خطرات سلامتی کارکنان صنایع آبکاری
گروهی از محققان دانشگاه شیراز، با تولید پوشش‌های نانوساختار نیکل، خطرهای مربوط به سلامت کارکنان و افراد در تماس با حمام‌های آبکاری الکتریکی کروم را کاهش دادند.
پوریا نجفی‌سیار، پژوهشگر این طرح، در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو گفت: «با توجه به خطرات شدید زیست‌‌محیطی حمام‌های مورد استفاده در آبکاری الکتریکی کروم سخت، در این پژوهش تولید و امکان استفاده از پوشش‌های نیکل نانوساختار، که سازگاری بهتری با محیط زیست دارند، به عنوان جایگزینی مناسب برای پوشش‌های کروم مورد بررسی قرار گرفته است».
مهندس نجفی با بیان این مطلب که «پوشش‌های نیکل نانوساختار از طریق روش آبکاری ضربانی و با استفاده از شرایط بهینه آبکاری تولید شده‌اند»، افزود: «در این پژوهش، تأثیر شرایط آبکاری (مانند میزان غلظت ساخارین در حمام و دانسیته جریان آبکاری ضربانی)، بر خواص پوشش‌های نیکل نانوساختار (مانند اندازه دانه، میکروسختی، مقاومت به سایش، ضریب اصطکاک، زبری سطح، براقیت و مقاومت به خوردگی) بررسی شده‌است. در نهایت، بر اساس نتایج به دست آمده برای پوشش کروم، سعی شده‌است تا شرایط بهینه برای تولید پوشش‌های نیکل نانوساختار با خواص بهتری نسبت به پوشش کروم مشخص گردد».
وی، در مورد نتایج این کار پژوهشی گفت: «با استفاده از آنالیز X-Ray Diffraction، اندازه متوسط دانه برای پوشش‌های نیکل نانوساختار به دست آمد و مشخص شد که پوشش‌های نیکل نانوساختار با اندازه دانه متوسط ۱۰ نانومتر، دارای سختی قابل مقایسه با پوشش‌های کروم هستند. همچنین، آزمایش‌های سایش بر اساس روش پین روی دیسک در دمای محیط، نشان داده‌اند که پوشش‌های نیکل نانوساختار با اندازه دانه متوسط ۱۵ نانومتر، مقاومت به سایش بیشتر و ضریب اصطکاک کمتری نسبت به پوشش‌های کروم دارند. علاوه بر این، پوشش‌های نانوساختار نیکل با اندازه دانه متوسط کمتر از ۲۲ نانومتر، زبری سطح کمتر و براقیت بیشتری نسبت به پوشش‌های کروم دارند. بررسی مقاومت به خوردگی پوشش‌ها نیز با استفاده از روش‌های امپدانس الکتروشیمیایی، پلاریزاسیون سیکلی و تافل در محلول نمک طعام ۵/۳ درصد وزنی انجام شده‌است و نتایج نشان می‌دهند که مقاومت به خوردگی پوشش‌های نیکل نانوساختار نسبت به پوشش کروم روی فلز پایه مس، بیشتر است».
شایان ذکر است که می‌توان از نتایج این پژوهش، در صنایع مرتبط با فرآیند آبکاری الکتریکی کروم برای سازگار ساختن هر چه بیشتر آنها با محیط زیست و رفع خطر مربوط به سلامت کارکنان و افراد در تماس با حمام‌های آبکاری الکتریکی کروم، از طریق جایگزین کردن این روش، استفاده نمود.
جزئیات این پژوهش که با همکاری دکتر محمد ابراهیم بحرالعلوم، دکتر محمد حسین شریعت و دکتر سیروس جوادپور انجام شده، در مجله Transactions of the Institute of Metal Finishing (جلد ۸۷، صفحات۲۵۳- ۲۴۶، سال ۲۰۰۹) و مجله Journal of Applied Electrochemistry (جلد ۳۹، صفحات۲۴۹۶-۲۴۸۹، سال ۲۰۰۹) منتشر شده است.
