|
متخصصان ایرانی با همکاری پژوهشگران دانشگاه مینه
سوتا آمریکا، موفق به یافتن حامل‌هایی مناسب برای انتقال ژن شدند که
می‌تواند در آینده امکان ژن‌درمانی را برای بیماری سرطان فراهم نماید.
انتقال الیگونوکلئوتیدها از قبیل DNA پلاسمیدی یا siRNA به سلول‌ها،
نیازمند حامل‌های مناسبی است که بتوانند ماده ژنتیکی را با کارایی بالا و
سمیت کم به درون سلول‌های هدف منتقل کنند. استفاده از حامل‌های غیر ویروسی
از قبیل پلیمرهای کاتیونی، می‌تواند به عنوان حامل‌هایی موثر در انتقال ژن
به سلول‌ها مورد استفاده قرار بگیرد بدون آنکه خطرات ناشی از استفاده از
حامل‌های ویروسی در خصوص آنها مطرح باشد.
دکتر محمد رمضانی، در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو
هدف از انجام پژوهشش را افزایش توانایی پلی‌اتیلن‌ایمین با وزن مولکولی ۱۰
کیلودالتون در انتقالDNA پلاسمیدی به سلول‌های نوروبلاستومای موشی، به
گونه‌ای که سمیت سلولی مشتقات سنتز شده نیز کاهش یابد، عنوان کرد و افزود:
«این حامل، دارای سمیت سلولی پایینی است و توانایی آن در انتقال ژن نیز
بسیار کمتر از پلی‌اتیلن‌ایمین ۲۵ کیلودالتون است. لذا با انجام تغییرات
شیمیایی روی پلی‌اتیلن‌ایمین ۱۰ کیلودالتون، سعی در تهیه وکتوری با سمیت
پایین و کارایی انتقال ژن بالا نموده‌ایم».
رئیس بخش نانوداروی مرکز تحقیقات زیست فناوری دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در
ادامه گفت: «برای اجرای این پژوهش، پلی‌اتیلن ایمین ۱۰ کیلودالتون با
برمو‌آلکیل کربوکسیلیک اسید با طول زنجیره‌های متفاوت وارد واکنش شده تا
مشتقات هیدروفوب آن سنتز شوند. در مرحله بعد، الیگوآمین‌های گوناگون از
قبیل اسپرمین، اسپرمیدین، اتیلن‌دی‌آمین و دی‌اتیلن‌تری‌آمین با تشکیل
پیوند آمیدی به انتهای کربوکسیل ترکیبات سنتز شده در مرحله قبل افزوده شد.
مشتقات جدید سنتز شده برای اثبات توانایی برهمکنش موثر با پلاسمید و تشکیل
نانوذره مورد ارزیابی قرار گرفتند.
نتایج حاصل نشان داد که این مشتقات همچنان قادرند با پلاسمید، برهمکنش‌های
الکترواستاتیک موثری را ایجاد کرده و نانوذراتی با اندازه‌ای در حدود ۱۰۰
نانومتر ایجاد کنند. ارزیابی توانایی این نانوذرات در انتقال پلاسمید حاوی
ژن گزارشگر به سلول‌های نوروبلاستومای موشی بیانگر توانایی بالای آنها در
انتقال ژن (بیش از پلی‌اتیلن‌ایمین ۲۵ کیلودالتونی) است و در عین حال، سمیت
این مشتقات نیز بسیار کمتر از آن است.
دکتر رمضانی در پایان تاکید کرد: «مهم‌ترین چالش، در صنایع دارویی و در
حوزه تخصصی فناوری نانودارویی و ژن‌درمانی، یافتن حامل‌های موثر برای
انتقال ماده ژنتیکی به سلول‌هاست به نحوی که در ضمن بی‌خطر بودن و سمیت کم
بتواند ماده ژنتیکی از قبیل پلاسمید یا siRNA را به نحو موثری به درون
سلول‌ها منتقل کند. پروژه تحقیقاتی انجام گرفته می‌تواند به یافتن
حامل‌هایی موثر در انتقال ژن به سلول‌های سرطانی با هدف نهایی ژن‌درمانی
سرطان کمک کند. یافته‌های این تحقیق می‌تواند در صنایع دارویی و در بخش
نانوحامل‌های ژن‌رسان به سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار گیرد».
جزئیات این پژوهش که با همکاری دکتر علی دهشهری، دکتر وین توماس شایر و رضا
کاظمی اسکویی انجام شده،
در مجله Biomaterials (جلد ۳۰، شماره ۲۵، صفحات
۹۴-۴۱۸۷، سال ۲۰۰۹) منتشر شده است.
|
