برنامه‌ی نانومچ مطابق با سال‌های گذشته، آخرین دستاوردهای حوزه‌ی فناوری نانو را در نمایشگاه فناوری نانو به نمایش می‌گذارد، امسال نیز به معرفی تعدادی طرح خواهد پرداخت که موفق به پیمودن مسیر تجاریسازی شدهاند. یکی از این طرح‌ها، طرح تولید نیمهصنعتی نانوآفت‌کشی است که با کمک نور خورشید تخریب شده و دوست‌دار محیط زیست است.
آفت کش نانویی، از ایده تا محصول
اهمیت محصولات کشاورزی برای ادامه‌ی حیات بشر بر کسی پوشیده نیست. این در حالی است که مشترک بودن غذای انسان و آفات کشاورزی، از آغاز حیات انسان بر کره‌ی زمین، مشکلی جدی برای تولیدات کشاورزی بوده و هست؛ به‌طوری‌که بر طبق آمار FAO، سالانه بیش از ۳۵٪ از محصولات کشاورزی در سراسر جهان به‌واسطه‌ی آفات کشاورزی از بین می‌روند. یکی از مهم‌ترین و کارآمدترین راهکارها برای مبارزه با آفات کشاورزی، کاربرد آفت‌کش‌های شیمیایی است. اما این راهکار با چالش بزرگ “فرمولاسیون آفت‌کشی” مواجه است. چراکه به‌کارگیری فرمولاسیون‌های آفت‌کشی ناکارآمد، می‌تواند خطرات جدی و جبران‌ناپذیری از جمله از بین رفتن محصولات کشاورزی، افزایش هزینه‌ی کنترل آفات، افزایش مصرف آفت‌کش‌ها و آلودگی‌های زیست‌محیطی را ایجاد کند.
نرگس معماری‌زاده از دانشگاه گیلان با ارائه‌ی یک طرح و شرکت در برنامه‌ی نانومچ ۹۴ موفق شد؛ ضمن پذیرش در این برنامه، با ممارست، تلاش و کوشش و همچنین حمایت‌های نانومچ، پایلوت نیمهصنعتی تولید نانوآفتکش زیست‌تخریب‌پذیر را راه‌اندازی نماید. وی نانوفرمولاسیونی دست یافته‌‌است که از فناوری کپسوله کردن مستقیم با کوپلیمرهای خطی دندریتیک پلی‌سیتریک-اسید-پلی‌اتیلن‌گلیکول-پلی‌سیتریک‌اسید (PCA-PEG-PCA) جهت کنترل رهاسازی آفت‌کش بهره می‌برد. به‌واسطه‌ی فناوری کپسوله کردن، مواد مؤثر به‌طور فیزیکی یا شیمیایی در قالبی از مواد خاص پوشانده و محافظت می‌شوند، بنابراین افزایش سمیت به‌واسطه‌ی رساندن موفقیت‌آمیز مواد مؤثر به هدف موردنظر، هدف اصلی تحقیق در مورد نقل‌وانتقال حشره‌کش‌ها با کاربرد این فناوری است. استفاده از این روش موجب می‌شود که ضمن کاهش تعداد دفعات سم‌پاشی، کارایی و اثربخشی آفت‌کش در مبارزه با آفات افزایش یابد. همچنین مورد قابل‌توجه به کارگرفته شده در این محصول نانویی این است که مواد سمی موجود در آن به‌مرورزمان و با تابش نور خورشید تجزیه‌شده و از بین می‌روند. ازاین‌رو، دیگر خطری سلامتی انسان و محیط‌زیست را تهدید نخواهد کرد.
با توجه به سطح زیر کشت محصولات کشاورزی مختلف در سراسر ایران، میزان تقاضا برای آفت‌کش‌های مختلف ، ۳۰۰۰۰ تن برآورد شده است. این میزان تقاضا، ایران را به یکی ازپرمصرف‌ترین کشورهای جهان تبدیل کرده است. از میزان کل تقاضا برای آفت‌کش‌های مختلف، سهم دو آفت‌کش نانوفرموله شده دراین طرح (یعنی ایمیداکلوپرید و ایندوکساکارب) که از پرمصرف‌ترین آفت‌کش‌ها در ایران و کل جهان هستند، حداقل ۱۲۰۰ تن در سال است.
تاکنون این محصول برای تست و ارزیابی به مراکز مختلف مربوطه فرستاده شده و موفق به دریافت تأییدیه‌های کارایی از مراکز مربوطه شده است. این طرح به‌منظور جذب سرمایه برای توسعه بازار روز یکشنبه ۱۶ مهر ساعت ۱۵:۳۰ در محل غرفه‌ی نانومچ در نمایشگاه سالانه‌ی فناوری نانو به سرمایه‌گذاران ارائه خواهد شد. میزان حجم سرمایه‌ی مورد نیاز برای مشارکت در تولید از سمت شرکت‌های صنعتی حدود ۳۰۰ میلیون تومان و برای سرمایه‌گذاری راه‌اندازی کارخانه، حدود یک میلیارد و دویست میلیون تومان تخمین زده شده است. تاکنون برای این طرح یک ثبت اختراع خارجی در آمریکا انجام شده است و پتانسیل ثبت اختراع دوم نیز وجود دارد.
