تدوین استاندارد ملی برای ارزﯾﺎﺑﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺳﻄﻮح ﻓﻮق آب‌ﮔﺮﯾﺰ

صدمین اجلاسیه کمیته ملی استانداردهای فناوری نانو در روز دوشنبه ۱۵ شهریور ۱۴۰۰ به‌صورت مجازی برگزار شد و استاندارد «ﻓﻨﺎوری ﻧﺎﻧﻮ – ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ و ﺳﻄﻮح ﻓﻮق آب‌ﮔﺮﯾﺰ – ارزﯾﺎﺑﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺪازهﮔﯿﺮی زاوﯾﻪ ﺗﻤﺎس ﺑﻪ روش ﻗﻄﺮه ﺑﯽ‌ﭘﺎﯾﻪ – ﻣﺸﺨﺼﻪﯾﺎﺑﯽ و روشﻫﺎی آزﻣﻮن» تصویب و آماده انتشار شد.

ﺳﻄﻮح ﻓﻮق آب‌ﮔﺮﯾﺰ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی روزاﻓﺰوﻧﯽ در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ دارﻧﺪ. ﺑﺎزار ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﻓﻮق آب گرﯾﺰ در ﺳﺎل ۲۰۲۰ حدود ۸/۱ ﻣﯿﻠﯿﺎرد دﻻر ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻄﻮح ﻓﻮق آب‌ﮔﺮﯾﺰ روشﻫﺎی ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ داده ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻣﺎﻧﻨﺪ: رﺳﻮب‌دﻫﯽ ﺑﺨﺎر ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ، ﻻﯾﻪ‌ﻧﺸﺎﻧﯽ ﭼﺮﺧﺸﯽ، ﺣﮑﺎﮐﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ، ﮐﻨﺪوﭘﺎش، رﺳﻮب‌دﻫﯽ ﭘﻼﺳﻤﺎ، اﮐﺴﯿﺪاﺳﯿﻮن ﭘﻼﺳﻤﺎی اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺘﯽ، آﻧﺪاﯾﺰﯾﻨﮓ، ﻓﻮﺗﻮﻟﯿﺘﻮﮔﺮاﻓﯽ، ﺳﻞ-ژل.

ﺑﻌﻀﯽ از ﺧﻮاص وﯾﮋه ﺳﻄﻮح ﻓﻮق آب‌ﮔﺮﯾﺰ ﻋﺒﺎرت است از: ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺧﻮد ﺗﻤﯿﺰﺷﻮﻧﺪﮔﯽ، ﺿﺪ ﻏﺒﺎر ﺑﻮدن، ﺿﺪﺑﺎﮐﺘﺮی ﺑﻮدن، ﯾﺦ ﮔﺮﯾﺰی، ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﯽ، ﮐﻢ اﺻﻄﮑﺎک ﺑﻮدن و ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺑﺪن. ﺳﻄﻮح ﻓﻮق آب‌ﮔﺮﯾﺰ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺎﺻﯿﺖﻫﺎی ﻣﺬﮐﻮر در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ. ﺳﻄﻮح ﻓﻮق آب ﮔﺮﯾﺰ ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده در ﺻﻨﻌﺖ، در ﻣﻌﺮض ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎری ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ‌ﮔﯿﺮﻧﺪ و در نتیجه ﺧﻮاص ﺳﻄﻮح ﻓﻮق آب‌ﮔﺮﯾﺰ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮده و ﯾﺎ از ﺑﯿﻦ ﻣﯽرود. اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎری شامل ﺳﺎﯾﺶ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ، ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﻌﺮض ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﯿﺪ، ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﺤﯿﻂ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧﻮرﻧﺪه و ﭼﺮﺧﻪ دﻣﺎﯾﯽ می‌شود. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ دوام ﺳﻄﻮح ﻓﻮق آب‌ﮔﺮﯾﺰ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد.

اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد روشﻫﺎی آزﻣﻮن ﺑﺮای ارزﯾﺎﺑﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﻄﻮح و ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﻓﻮق آب ﮔﺮﯾﺰ را تعیین می‌کند. در این استاندارد روش‌های آزمون برای اندازه‌گیری دوام اﯾﻦ ﺳﻄﻮح در برابر ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ و ﻧﺮﻣﺎل، ﺳﺎﯾﺶ، ﺿﺮﺑﻪ ﻧﺮم (آب)، ﺿﺮﺑﻪ ﺳﺨﺖ (شن)، ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﯿﺪ، ﻣﺎﯾﻌﺎت (اﺳﯿﺪ، ﺑﺎز، ﻣﻮاد ﯾﻮﻧﯽ) و چرخه دﻣﺎﯾﯽ ارائه می‌شود.

برای تدوین این استاندارد ملی از مجموعه‌ای از استانداردهای ملی و بین‌المللی استفاده شده است. این استاندارد ملی با حمایت ستاد توسعه فناوری نانو و مشارکت آقای دکتر سید فرشید چینی (عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تهران)، به‌عنوان دبیر تدوین استاندارد و متخصصانی از دانشگاه‌های فنی و صنعتی کشور، پژوهشگاه استاندارد، پژوهشگاه رنگ، شرکت‌های تخصصی مرتبط و ستاد توسعه فناوری نانو تدوین شد.